Tytuł wieńczy dzieło, czyli między wiernością a poprawnością w przekładzie tytułów literackich (na przykładzie tłumaczeń tytułów podań ze zbioru Sagen der Grafschaft Glatz Richarda Kühnaua z języka niemieckiego na język polski)
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2016.007Słowa kluczowe
podania, tytuły literackie, tłumaczenieAbstrakt
Podanie jako gatunek literacki może stanowić olbrzymie wyzwanie dla tłumacza, ponieważ jako takie wpisuje się ono mocno w kontekst kulturowy obszaru, którego dotyczy. Z tego powodu konieczne jest zachowanie w przekładzie nie tylko specyficznego stylu, charakterystycznego dla tego typu literatury, ale również umiejscowienie podania w tym kontekście. Elementem wprowadzającym w treść podania i w jego klimat jest tytuł, którego przekład często sprawia tłumaczowi trudność. Przedmiotem niniejszej pracy są niemiecko-polskie tłumaczenia tytułów podań ze zbioru Sagen der Grafschaft Glatz R. Kühnaua. Tłumaczenia zostały wykonane przez studentów Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 2010–2011. Celem jest analiza tłumaczeń, diagnoza błędów i trudności tłumaczeniowych oraz próba odpowiedzi na pytanie o przyczyny ich powstawania.
Bibliografia
Behar, H., 1981, „O tytułach surrealistycznych”, [w:] Pamiętnik Literacki, z. 2.
Bouchehri, R., 2012, Translation von Medien-Titeln Der interkulturelle Transfer von Titeln in Literatur, Theater, Film und Bildender Kunst, Berlin.
Głowiński, M. i in., 1988, Słownik terminów literackich, Wrocław i in.
Hellwig, P., 1984, „Titulus oder über den Zusammenhang von Titeln und Texten. Titel sind ein Schlüssel zur Textkonstitution”, [w:] Zeitschrift für Germanistische Linguistik, nr 12, s. 1–20.
Hendrykowski, M., 1979, „O tytule filmowym”, [w:] Kino, nr 12.
Jarniewicz, J., 2000, „Przekład tytułu: między egzotyką a adaptacją”, [w:] Przekładając nieprzekładalne, W. Kubiński, O. Kubińska, T.Z. Wolański (red.), Gdańsk, s. 477–483.
Jarosz, J., 2013, „Skandinavische Filmtitel in der polnischen Übersetzung”, [w:] Kompetenzen des Translators. Theorie – Praxis – Didaktik. (= Studia Translatorica 4), A. Małgorzewicz, I. Bartoszewicz (red.), Wrocław–Dresden, s. 155–172.
Kalisz, R., 2009, „Tłumaczenia tytułów – praktyka i nadużycia”, [w:] 50 lat polskiej translatoryki, K. Hejwowski, A. Szczęsny, U. Topczewska, Warszawa, s. 531–537.
Kopaliński, W., 1985, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa.
Krzyżanowski, J., 1965, Słownik folkloru polskiego, Warszawa.
Kuczyński, K., 2004, „Między komercją a estetyką. O tłumaczeniu tytułów beletrystycznych w kontekście języka niemieckiego i polskiego”, [w:] Werte und Wertungen. Sprach-, literatur- und kulturwissenschaftliche Skizzen und Stellungnahmen, I. Bartoszewicz, M. Hałub, A. Jurasz (red.), Wrocław.
Kühnau, R., 1978, Sagen der Grafschaft Glatz, Leimen–Heidelberg.
Kwaśniewski, K., 2006, Legendy i podania śląskie i dolnośląskie, Poznań.
Lipiński, K., 2000, Vademecum tłumacza, Kraków.
Markiewicz, H., 1992, „Tytuły dzieł literackich”, [w:] idem, Zabawy literackie, Kraków, s. 13–34.
Nord, Ch., 1993, Einführung in das funktionale Übersetzen. Am Beispiel von Titeln und Überschriften, Tübingen–Basel.
Nord, Ch., 2011a, Funktionsgerechtigkeit und Loyalität. Theorie, Methode, und Didaktik des funktionalen Übersetzens, Berlin.
Nord, Ch., 2011b, „Textfunktion und Übersetzen am Beispiel von Titeln und Überschriften“, [w:] Funktionsgerechtigkeit und Loyalität. Theorie, Methode und Didaktik des funktionalen Übersetzens, Ch. Nord (red.), Berlin, s. 47–70.
O’charoen T., 2013, „Die Übersetzung deutscher literarischer Titel ins Thailändische Aus der Perspektive der Skopostheorie und der Funktionalen Translationstheorie Nords”, [w:] trans-kom, s. 371–380.
OPENCACHING.pl, http://opencaching.pl/viewcache.php?cacheid=27252 (dostęp: 9 sierpnia 2015).
Pieńkos, J., 2003, Podstawy przekładoznawstwa, Kraków.
Pisarek, W., 2002, Nowa retoryka dziennikarska, Kraków.
Polat, N.T., 2007, „Zwischen Original und Zielrezipientenangemessenheit bei der Titelübersetzung von Kinder- und Jugendliteratur”, [w:] Forschungen zur deutschen Sprach- und Literaturwissenschaft, nr 9, s. 15–34.
Polat, N.T., 2013, „Zur Übersetzung literarischer Titel. Titelübersetzungen aus sprachwissenschaftlicher Perspektive”, [w:] Von Generation zu Generation: Germanistik. Festschrift für Kasım Eğit zum 65. Geburtstag, P.S.U. Ünalan, N.T. Polat, M.T. Öncü (red.), İzmir, s. 289–298.
PWN 2010 = Wielki słownik niemiecko-polski, J. Wiktorowicz, A. Frączek (red.), Warszawa.
Rudolf, K.F., 2000, „O przekładalności tytułów”, [w:] Przekładając nieprzekładalne, W. Kubiński, O. Kubińska, T.Z. Wolański (red.), Gdańsk, s. 485–489.
Vermeer, H.J., 1986, „Übersetzen als kultureller Transfer”, [w:] Übersetzungswissenschaft. Eine Neuorientierung, V.M. Snell-Hornby (red.), Tübingen, s. 30–53.
Wallis, M., 1983, Sztuki i znaki. Pisma semiotyczne, Warszawa.
Wojtak, M., 2010, Analiza gatunków prasowych, Lublin.
Wolny-Zmorzyński, K., Kaliszewski, A., Furman, W., 2006, Gatunki dziennikarskie. Teoria, praktyka, język, Warszawa.
Zubchenko, O., 2013, „Besonderheiten der Wiedergabe von Titel amerikanischer Prosawerke”, [w:] Kompetenzen des Translators. Theorie – Praxis – Didaktik. (= Studia Translatorica 4), A. Małgorzewicz, I. Bartoszewicz, Wrocław–Dresden, s. 303–314.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 813
Liczba cytowań: 0
