O tłumaczeniu jako czynności uwarunkowanej kulturowo na przykładzie frazeologizmów zawierających etnonimy
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2006.014Słowa kluczowe
tłumaczenie, frazeologizm, etnonim, fałszywi przyjacieleAbstrakt
Stałe związki frazeologiczne zawierające etnonimy występują w wielu (prawdopodobnie wszystkich) językach europejskich, przypisujemy przy tym różnym narodom często cechy negatywne. Frazeologizmy jako jednostki będące składnikiem kultury wykazują w związku z tym względną nieprzekładalność, a przynajmniej mogą okazać się fałszywymi przyjaciółmi tłumacza. Celem artykułu jest ukazanie problemu tłumaczenia jako czynności uwarunkowanej kulturowo na przykładzie frazeologizmów zawierających etnonimy.Bibliografia
Bartmiński, J. 1996, Stereotyp jako przedmiot lingwistyki, [w:] Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej, red. M. Basaj, T. Rytel, t. 4, Lublin, s. 25–53.
Cambridge 2003, Version 1.0, University Press.
Czochralski, J. 2004, Faktoren, die die interkulturelle Verständigung erschweren, [w:] Sprachwissen in der Hochschulgermanistik. Interkulturelle Kommunikation. Referate von den Konferenzen in Karpacz 2001, in Słubice 2002, red. U. Engel, s. 349–353.
Dobrovol’skij, D. O., Piirainen, E. 1997, Symbole in Sprache und Kultur: Studien zur Phraseologie aus kultursemiotischer Perspektive, Studien zur Phraseologie und Parömiologie 8, Bochum.
Duden 2003, Die CD-ROM basiert auf der 5., neu bearbeiteten und erweiterten Auflage der Buchausgabe – 2003, Bibliographisches Institut & N. A. Brockhaus AG, Mannheim 2003.
Eismann, W. 1994, Nationales Stereotyp und sprachliches Klischee. Deutsche und Slawen im Lichte ihrer Phraseologie und Parömiologie, [w:] Europhras 92. Tendenzen der Phraseologieforschung, red. B. Sandig, Studien zur Phraseologie und Parömiologie 1, Bochum, s. 81–107.
Koller, W. 1972, Grundprobleme der Übersetzungstheorie. Unter besonderer Berücksichtigung schwedisch-deutscher Übersetzungsfälle, Bern–München.
Komenda, B. 2003, Sekundäre Bedeutungen von Nationalitäts- und Länderbezeichnungen im Deutschen und Polnischen. Unter besonderer Berücksichtigung der semantischen Gebrauchstheorie, [w:] Danziger Beiträge zur Germanistik, red. A. Kątny, t. 9, Frankfurt am Main.
Longman 2000, Longman Dictionary of Contemporary English (3rd Edition), Pearson Education Limited, Software developed by Opti Média Paris.
Łotman, J., Uspieński, B. 1977, O semiotycznym mechanizmie kultury, [w:] Semiotyka kultury, red. E. Janus, M. R. Mayenowa, Warszawa, s. 147–170.
Mounin, G. 1967, Die Übersetzung. Geschichte, Theorie, Anwendung, München.
Neubert, A. 1985, Text und Translation, Übersetzungswissenschaftliche Beiträge 8, Lipsk.
Neubert, A. 1990, Übersetzen als „Aufhebung“ des Ausgangstextes, [w:] Übersetzungswissenschaft. Ergebnisse und Perspektiven: Festschrift für Wolfram Wills zum 65. Geburtstag, red. R. Arntz, Tübinger Beiträge zur Linguistik 354, Tübingen, s. 31–39.
Nord, Ch. 1995, Textanalyse und Übersetzen:theoretische Grundlagen, Methode und didaktische Anwendung einer übersetzungsrelevanten Textanalyse, Heidelberg.
Nycz, M. 2002, Etnonimia – stereotyp – przekład, [w:] Język stereotyp przekład, red. E. Skibińska, M. Cieński, Dolośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław, s. 169–177.
Pisarkowa, K. 1976, Konotacje semantyczne nazw narodowości, Zeszyty Prasoznawcze, XVII/1, s. 5–26.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. Biblia Tysiąclecia, Wydanie trzecie poprawione (1990), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań–Warszawa.
Pławski, M. 20051, Czy tłumaczenia muszą być tak, jak kobiety (i mężczyźni) wierne – kilka uwag o (nie)przetłumaczalności, [w:] Kulturowe i językowe źródła nieprzekładalności, Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Wydział Filologiczny Wszechnicy Mazurskiej w Olecku w dniach 31 maja i 1 czerwca 2004 r., Studia Językoznawcze Wszechnicy Mazurskiej, red. K. Hejwowski, Olecko, s. 235–244.
Pławski, M. 20052, Zu einigen Aspekten der Phraseologieforschung aus kognitiver Sicht, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu w Pile, Seria Filologia, Filologia Germańska 1, red. J. Grabarek, t. 1, Piła, s. 123–132.
PWN – Słownik języka polskiego PWN (2004). Wersja 1.0, Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
Risku, H. 1998, Translatorische Kompetenz: kognitive Grundlagen des Übersetzens als Expertentätigkeit, Studien zur Translation 5, Tübingen.
Snell-Hornby, M. 1988, Translation Studies. An Integrated Approach, Amsterdam/Filadelfia.
Wills, W. 1977, Übersetzungswissenschaft. Probleme und Methoden, Stuttgart.
Wojtasiewicz, O. A. 1996, Wstęp do teorii tłumaczenia, Warszawa.
Zalewski, R. 2003, Tłumacz wobec frazeologicznych porównań kolorystycznych, [w:] Między oryginałem a przekładem. Stereotyp a przekład, red. U. Kropiwiec, M. Filipowicz-Rudek, J. Konieczna-Twardzikowa, Kraków, s. 331–342.
Internet:
http://kiosk.onet.pl/art.html?DB=162&ITEM=1011879
http://planetpotato.blogs.com/planet_potato_an_irish_bl/2005/04/ doing_business_.html
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 207
Liczba cytowań: 0
