Przekład jako medium rozumienia kultury i międzykulturowej integracji w kontekście językoznawstwa kognitywnego
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2006.013Słowa kluczowe
tłumaczenie, medium rozumienia kultury, międzykulturowa integracja, językoznawstwo kognitywneAbstrakt
W artykule rozpatrywana jest translacja w perspektywie teorii skoposu oraz teorii określającej przekład jako rodzaj działania translatorycznego. Przekład zdefiniowany zostaje w kategoriach szeroko pojętej komunikacji międzykulturowej. Teza, iż powodzenie komunikacji w przekładzie uwarunkowane jest umiejętnością odpowiedniego prognozowania i zrozumienia skoposu oraz poprawnego prognozowania właściwości poznawczych odbiorcy tekstu przekładu, prowadzi do podjęcia próby opisu procesów poznawczych zachodzących w układzie mentalnym tłumacza.Niniejszy wywód kończy krótkie przedstawienie strategii tłumaczeniowych, które mają na celu zapewnienie koherentnego z kulturą docelową zrozumienia tekstu przekładu, co jest warunkiem międzykulturowej integracji.
Bibliografia
Anusiewicz, J., Dąbrowska, A., Fleischer, M. 2000, Językowy obraz świata i kultura. Projekt koncepcji badawczej, [w:] Językowy obraz świata i kultura, red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław, s. 11–44.
Bartmiński, J. 1993, Język a kultura, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 18–19.
Bartmiński, J. 1999, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 103–120.
Cieśla, D. 1999, Narzędzia językoznawstwa kognitywnego – nie tylko dla językoznawców, http://venus.ci.uw.edu.pl/~rubikon/Nr5/ciesla.html.
Dakowska, M. 2001, Psycholingwistyczne podstawy dydaktyki języków obcych, Warszawa.
Duszak, A. 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.
Fauconnier, G., Turner, M. 1996, Blending as central process of grammar, [w:] Conceptual structure, discourse and information, red. A. Goldberg, Stanford, s. 113–129.
Fauconnier, G., Turner, M. 2001, Tworzenie amalgamatów jako jeden z głównych procesów w gramatyce, [w:] Językoznawstwo kognitywne II. Zjawiska pragmatyczne, red. W. Kubiński, D. Stanulewicz, Gdańsk, s. 173–211.
Frawley, W. 1984, Prolegomenon to a theory of translation, [w:] Translation. Literary, linguistic, and philisophical perspectives, red. W. Frawley, London, s. 159–175.
Ginter, A. 2003, Kilka uwag o przekładzie elementów kulturowych w kontekście badań nad presupozycją, [w:] Język, literatura, dydaktyka, red. J. Opoka, A. Oskierka, Łódź, s. 349–358.
Goddard, C., Wierzbicka, A. 2001, Język, kultura i znaczenie: semantyka międzykulturowa, [w:] Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, red. E. Tabakowska, Kraków, s. 175–202.
Hejwowski, K. 2004, Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa.
Holz-Mänttäri, J. 1984, Translatorisches Handeln: Theorie und Methode, Helsinki.
Holz-Mänttäri, J. 1996, Evolutionäre Translationstheorie, [w:] Die Evolutionäre Erkenntnistheorie im Spiegel der Wissenschaften, red. R., Riedl, M., Delpos, Wien, s. 306–332.
Kubiński, W. 2000, Kognitywna teoria przekładu: nieuchronna oczywistość czy bezużyteczna mrzonka?, [w:] Przekładając nieprzekładalne, red. W. Kubiński, O. Kubińska, T. Z. Wolański, Gdańsk, s. 51–58.
Kupsch-Losereit, S. 1997, Übersetzen: ein integrativ-konstruktiver Verstehens- und Produktionsprozeß, htpp://www.fask.unimainz.de/user/kupsch/integrativerp.html
Ożdżyński, J. 2002, Formy wypowiedzi w przestrzeni kulturowej, [w:] Konteksty kulturowe w dyskursie edukacyjnym, red. J. Ożdżyński, T. Rittel, Kraków, s. 85–107.
Panasiuk, I. 2003, Miejsce modelu lakun w obrębie teorii tłumaczenia kultur, [w:] Teoria i dydaktyka przekładu, red. K. Hejwowski, Olecko, s. 99–112.
Reiß, K., Vermeer, H. J. 1984, Grundlegung einer allgemeinen Translations-theorie, Tübingen.
Seleskovitch, D. 1980, Beitrag der Sprachmittlung zur Untersuchung des Verstehens, [w:] Sprache und Verstehen: Kongressberichte der 10. Jahrestagung der Gesellschaft für Angewandte Linguistik GAL e.V., t. 1, red. P. Kühlwein, A. Raasch, Tübingen, s. 155–160.
Śniatkowski, S. 2002, Definicje językowo-kulturowe w ujęciu lingwoedukacyjnym, [w:] Konteksty kulturowe w dyskursie edukacyjnym, red. J. Ożdżyński, T. Rittel, Kraków, s. 377–396.
Tabakowska, E. 2000, Językoznawstwo kognitywne – nowe czy dawne horyzonty badań nad językiem?, [w:] Język trzeciego tysiąclecia, seria „Język i komunikacja” 1, red. G. Szpila, Kraków, s. 57–68.
Tabakowska, E. 2001, Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Kraków.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 442
Liczba cytowań: 0
