Raz jeszcze o pieczęci wielkiej miasta Sandomierza
DOI:
https://doi.org/10.12775/RH.2017.03Słowa kluczowe
sfragistyka, typariusz, pieczęć miejska, heraldyka, herb Orzeł Biały, klejnot herbowy, Wacław II, Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, sigillography, matrix, municipal seal, heraldry, White Eagle, crest, Wenceslaus II, Władysław the ShortAbstrakt
Artykuł przedstawia krytyczne rozważania nad pieczęcią wielką miasta Sandomierza. Przyjąć należy, że zachowany do dziś typariusz powstał w latach 1297-1300 (może: 1292-1300), a w latach 1320-1343 został przerobiony.
The paper presents critical considerations about the great seal of the city of Sandomierz. The conclusion is that the preserved matrix was made in 1297-1300 (maybe 1292-1300), and was redesigned during the years 1320-1343.
Bibliografia
Adamczyk B., Pieczęcie miast małopolskich do XV w., w: Acta Universitatis Wratislaviensis, Historia XXXIII, Wrocław 1980.
Baliński M., Lipiński T., Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym opisana, t. II, Warszawa 1844.
Čarek J., Městské znaky v českých zemích, Praha 1985.
Čarek J., O pečetech českých knížat a králů z rodu Přemyslova, Sborník příspěvků k dějinám hlavního města Prahy 8, 1938.
Csapodi-Gárdonyi K., Iluminowane kodeksy europejskie, Wrocław 1984.
Eörsi A., Gotyk międzynarodowy, Warszawa 1986.
Gąsiorowski A., Wójt i starosta. Ramię monarsze w polskim mieście średniowiecznym, w: Ars historia. Prace z dziejów powszechnych i Polski, Poznań 1976.
Giergiel T., Jop R., Dokument lokacyjny Leszka Czarnego dla Sandomierza z 1286 roku, Sandomierz 2015.
Gumowski M., Handbuch der polnischen Siegelkunde, Graz 1966.
Gumowski M., Najstarsze pieczęcie miast polskich XIII i XIV wieku, Toruń 1960.
Haisig M., Herb miasta Sandomierza, Wrocław 1973.
Haisig M., Nieznana pieczęć miasta Sandomierza, Miesięcznik Heraldyczny 17, 1938.
Haisig M., Studia nad legendą pieczęci miejskiej, Wrocław 1953.
Heymowski A., Les cimiers médiévaux de la chevalerie polonaise, w: Le cimier mythologique, rituel, parenté des origines au XVIe siècle, Bruxelles 1990.
Heymowski A., Les cimiers médiévaux des blasons polonais, w: Recueil du IXe Congrès international des sciences généalogiques et héraldiques, Berne 1968.
Hlebionek M., Pieczęcie Piastów kujawskich, Inowrocław 2011.
Homolka J., K ikonografii pečetí posledních Přemyslovců, w: Umění doby posledních Přemyslovců, Praha 1982.
Jan L., Václav II. Král na střibrném trůnu 1283-1305, Praha 2015.
Jan L., Znovu k datu hnězdenské korunovace krále Václava II., Časopis Matice moravské 131, 2012.
Jaworska A., Konotacje herbu Orzeł Biały w sfragistyce monarchów z dynastii Piastów i Jagiellonów (1295-1572), w: Pieczęć w Polsce średniowiecznej i nowożytnej. Zbiór studiów, Lublin 1998.
Jaworska A., Orzeł Biały. Herb państwa polskiego, Warszawa 2003.
Jurek T., Dyplomatyka i łowy. Za kulisami układu klęckiego (1299), w: Miasta, ludzie, instytucje, znaki. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesor Bożenie Wyrozumskiej w 75. rocznicę urodzin, Kraków 2009.
Jurek T., Polska droga do korony królewskiej 1295-1300-1320, w: Proměna středovýchodní Evropy raného a vrcholného středověku. Mocenské souvislosti a paralely, Brno 2010.
Jurek T., Polska pod władzą obcego króla. Rządy czeskie w latach 1291-1306, w: Król w Polsce XIV i XV wieku, Kraków 2006.
Kaczmarek R., Portal z tympanonem w fasadzie wschodniej ratusza we Wrocławiu. Przyczynek do ikonografii lwa w hełmie, w: Nobile claret opus. Studia z dziejów sztuki dedykowane Mieczysławowi Zlatowi, Wrocław 1998.
Kajzer L., Jeszcze o Sali gotyckiej w domu przy Rynku Głównym 17 w Krakowie, Biuletyn Historii Sztuki 36, 1974, z. 4.
Kajzer L., Uzbrojenie i ubiór rycerski w średniowiecznej Małopolsce w świetle źródeł ikonograficznych, Wrocław-Warszawa 1976.
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. IV, z. 10, Warszawa 2005.
Krása J., Rukopisy Václava IV, Praha 1974.
Kuczyński S. K., Les cimiers territoriaux en Pologne médiévale, w: Le cimier mythologique, rituel, parenté des origines au XVIe siècle, Bruxelles 1990.
Kuczyński S. K., Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993.
Maráz K., Pečeti Jana Lucemburského, Brno 2007.
Michta J., Klejnot w herbach w średniowieczu i okresie nowożytnym, w: Venerabiles, nobiles et honestii. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej. Prace ofiarowane Profesorowi Januszowi Bieniakowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin i czterdziestopięciolecie pracy naukowej, Toruń 1997.
Nadolski A., Uroczysty strój rycerski królów polskich w XIV-XV wieku, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 21, 1973.
Neubecker O., Heraldry: Sources, Symbols and Meaning, London 1997.
Okniński P., Główne etapy formowania się miasta lokacyjnego w Sandomierzu w XIII-XIV wieku, Roczniki Historyczne 82, 2016.
Orzeł Biały – 700 lat herbu państwa polskiego, Warszawa 1995.
Pakulski J., Zaginiona pieczęć księżnej mazowieckiej Perejesławy z 1276 r. a trzynastowieczne sigilla księżnych Polski dzielnicowej, w: Nihil superfluum esse. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, Poznań 2000.
Pastoureau M., L’art héraldique au Moyen Âge, Paris 2009.
Paszkiewicz B., De moneta in Regno currente. Mennictwo polskie Kazimierza Wielkiego, Roczniki Historyczne 74, 2008
Paszkiewicz B., Denar Władysława Łokietka z tarczą, Wiadomości Numizmatyczne 46, 1994, z. 1.
Paszkiewicz B., Denary krakowskie Władysława Łokietka – uzupełnienia, Wiadomości Numizmatyczne 36, 1992, z. 3-4.
Paszkiewicz B., Kraków, Sandomierz i mennictwo Władysława Łokietka, w: Miasta, ludzie, instytucje, znaki. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesor Bożenie Wyrozumskiej w 75. rocznicę urodzin, Kraków 2009.
Paszkiewicz B., Mennictwo Władysława Łokietka, Wiadomości Numizmatyczne 30, 1986, z. 1-2.
Paszkiewicz B., Nieznany denar książęcy Władysława Łokietka, Wiadomości Numizmatyczne 54, 2010, z. 1.
Paszkiewicz B., Od symbolu do herbu. Orły polskie na monetach średniowiecznych, w: Orzeł Biały. Herb państwa polskiego, Warszawa 1996.
Piech Z., Ikonografia pieczęci Piastów, Kraków 1993.
Piech Z., rec., Kwartalnik Historyczny 102, 1995.
Piech Z., Symbole władcy i państwa w monarchii Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego, w: Imagines potestatis. Rytuały, symbole i konteksty fabularne władzy zwierzchniej. Polska X-XV w., Warszawa 1994.
Piech Z., Uwagi o genezie i symbolice herbu książąt kujawskich, Studia Historyczne 30, 1987.
Piech Z., Zbiory odlewów pieczęci w Zakładzie Nauk Pomocniczych Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, w: Zbiory pieczęci w Polsce, Warszawa 2009.
Piech, Strój, insygnia i atrybuty książąt piastowskich do końca XIV wieku (cz. II), Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 38, 1990, nr 3-4.
Piekosiński F., O sali gotyckiej w kamienicy Hetmańskiej w Krakowie, Rocznik Krakowski 9, 1907.
Piekosiński F., Pieczęcie polskie wieków średnich, cz. I: Doba piastowska, Kraków 1899.
Piekosiński F., Sala gotycka w kamienicy Hetmańskiej w Krakowie, Rocznik Krakowski 1, 1898.
Pietrzak J., Średniowieczne hełmy garnczkowe na ziemiach polskich na tle zachodnioeuropejskim, Bytom 2005 (Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Archeologia 16).
Piwowarczyk E., Mieszczańska „katedra”. Patronat nad kościołem Mariackim w średniowieczu, Nasza Przeszłość 97, 2002.
Rokosz M., Sigillum regis… et civitatis. O pieczęci wielkiej Sandomierza, w: Heraldyka i okolice, Warszawa 2002.
Sedláček A., Atlasy erbů a pečetí české a moravské středověké šlechty, t. II, Praha 2001.
Sedlak V. J., O klenotu českého znaku, Rodokmen 1, 1946.
Seroka H., Herby miast małopolskich do końca XVIII wieku, Warszawa 2002.
Seroka H., Herby miasta królewskiego Sandomierza, Sandomierz 2016.
Seroka H., W sprawie edycji pieczęci miast dawnej Polski, w: Pieczęcie dawnej Rzeczypospolitej. Stan i perspektywy badań, Warszawa 2006.
Sfragistyka, Warszawa 1960.
Skubiszewski P., Die Schlusssteine des Saales im Krakauer Haus Marktplatz 17, w: Die Parler und der Schöne Stil 1350-1400. Europäische Kunst unter den Luxemburgen. Ein Handbuch zur Ausstellung des Schnütgen-Museums in der Kunsthalle Köln, t. II, Köln 1978
Sobieszczański F. M., Wiadomości historyczne o sztukach pięknych w dawnej Polsce, t. I, Warszawa 1847.
Starzyński M., Uwagi w sprawie genezy najstarszej pieczęci Krakowa z XIII wieku (na marginesie ostatnich badań), Studia Źródłoznawcze 50, 2012.
Szymański J., Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa 1993.
Szymański J., W sprawie genezy polskich herbów miejskich, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. VI, Warszawa 1994.
Śnieżyńska-Stolot E., Andegaweńskie dary złotnicze z herbami polskimi w Kaplicy Węgierskiej w Akwizgranie, Folia Historiae Artium 11, 1975.
Walczak M., Dekoracja heraldyczna pałacu przy Rynku Głównym 17 w Krakowie, Folia Historiae Artium, seria nowa 10, 2005.
Walczak M., Rzeźba architektoniczna w Małopolsce za czasów Kazimierza Wielkiego, Kraków 2006.
Węcławowicz T., Dekoracja figuralna prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie a zagadnienie mecenatu Mikołaja Wierzynka Starszego, Rocznik Krakowski 56, 1990.
Znamierowski A., Dudziński P., Wielka księga heraldyki, Warszawa 2008.
Znamierowski A., Elementy herbu polskiego 1295-1995, w: Orzeł Biały. Herb państwa polskiego, Warszawa 1996.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 529
Liczba cytowań: 0
