Uwagi o historii powstania Złotej Bulli z Rimini. Przyczynek do początków władztwa Zakonu Krzyżackiego w Prusach
DOI:
https://doi.org/10.12775/RH.2024.02Parole chiave
Złota Bulla z Rimini, Herman von Salza, Konrad I Mazowiecki, Fryderyk II Hohenstauf, Zakon Krzyżacki, ziemia chełmińska, PrusyAbstract
Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, kiedy i w jaki sposób doszło do zredagowania tzw. Złotej Bulli z Rimini, przywileju datowanego na marzec 1226 r., w którym cesarz Fryderyk II Hohenstauf potwierdził Zakonowi Krzyżackiemu przyszłe darowizny ze strony księcia Konrada I mazowieckiego oraz nadał mu prawo posiadania wszystkich ziem, jakie zdobędzie w Prusach wraz z szerokimi uprawnieniami władzy zwierzchniej. Autor podejmuje dyskusję z koncepcjami genezy Złotej Bulli sformułowanymi przez Sylvaina Gouguenheima oraz Tomasza Jasińskiego i przedstawia własny pogląd na czas oraz mechanizm zredagowania Złotej Bulli w znanej nam obecnie wersji.
Riferimenti bibliografici
Biskup M., Labuda G., Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach. Gospodarka – społeczeństwo – państwo – ideologia, Gdańsk 1988.
Buschmann A., Fürstenprivilegien Friedrichs II., w: Handwörterbuch zur deutschen Rechtsgeschichte, wyd. 2, t. I, Berlin 2008.
Caspar E., Hermann von Salza und die Gründung des Deutschordensstaats in Preussen, Tübingen 1924.
Dorna M., About the Date when the Foundation Privilege was Granted to Chełmno and Toruń, Zapiski Historyczne 80, 2015, z. 4.
Dorna M., O nadaniu Prus landgrafowi Turyngii Ludwikowi IV w roku 1226, Zapiski Historyczne 89, 2024, z. 1.
Dygo M., The German Empire and the Grand Master of the Teutonic Order in the Light of the Golden Bull of Rimini, Acta Poloniae Historica 61, 1990.
Dygo M., Wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego i Rzesza w świetle Złotej Bulli z Rimini Fryderyka II (1226), Przegląd Historyczny 78, 1987, z. 3.
Gładysz M., Zapomniani krzyżowcy. Polska wobec ruchu krucjatowego w XII-XIII wieku, Warszawa 2002.
Goez W., Fürstenprivilegien Friedrichs II., w: Handwörterbuch zur deutschen Rechtsgeschichte, t. I, Berlin 1971.
Gouguenheim S., Einige Bemerkungen über das Datum der Kulmer Handfeste und der etwaigen Anwesenheit Hermanns von Salza in Kulm im Winter 1232/1233, w: Deutschordensgeschichte aus internationaler Perspektive. Festschrift für Udo Arnold zum 80. Geburtstag, Weimar 2020 (Quellen und Studien zur Geschichte des Deutschen Ordens 85).
Gouguenheim S., Krzyżacy, tłum. M. Dalla Bella, S. Jóźwiak, Malbork 2012 (wydanie oryg.: Les Chevaliers teutoniques, Paris 2007).
Gouguenheim S., L’Empereur, le Grand Maître et la Prusse, la bulle de Rimini en question (1226/1235), Bibliothèque de L’École des Chartes 162, 2004, nr 2.
Hubatsch W., Quellen zur Geschichte des Deutschen Ordens, Göttingen-Frankfurt-Berlin 1954 (Quellensammlung zur Kulturgeschichte 5).
Jähnig B., Die Übersetzung lateinischer Urkunden ins Deutsche durch die Hochmeisterkanzlei – unter besonderer Berücksichtigung der Goldenen Bulle von Rimini, w: Die Rolle der Schriftlichkeit in den geistlichen Ritterorden des Mittelalters: innere Organisation, Sozialstruktur, Politik, Toruń 2009 (Ordines Militares. Colloquia Torunensia Historica 15).
Jasiński T., Die Goldene Bulle von Rimini Kaiser Friedrichs II. für den Deutschen Orden, w: tenże, Kruschwitz, Rimini und die Grundlagen des preußischen Ordenslandes. Urkundenstudien zur Frühzeit des Deutschen Ordens im Ostseeraum, Marburg 2008 (Quellen und Studien zur Geschichte des Deutschen Ordens 63).
Jasiński T., Die neuen Forschungen über die Echtheit der Goldenen Bulle, w: Deutschordensgeschichte aus internationaler Perspektive. Festschrift für Udo Arnold zum 80. Geburtstag, Weimar 2020 (Quellen und Studien zur Geschichte des Deutschen Ordens 85), polska wersja: Nowe badania nad Złotą Bullą Fryderyka II dla zakonu krzyżackiego, w: tegoż, Historia laetitia mea. Prace wybrane z lat 1981-2020, Poznań 2021.
Jasiński T., Forschungen zur Goldenen Bulle von Rimini ab 1993 – ein Nachtrag, w: tegoż, Kruschwitz, Rimini und die Grundlagen des preußischen Ordenslandes. Urkundenstudien zur Frühzeit des Deutschen Ordens im Ostseeraum, Marburg 2008 (Quellen und Studien zur Geschichte des Deutschen Ordens 63), polska wersja: Badania nad Złotą Bullą z Rimini od roku 1993, w: tegoż, Historia laetitia mea. Prace wybrane z lat 1981-2020, Poznań 2021.
Jasiński T., The Golden Bull Allegedly Issued in 1226 by Friedrich II for the Teutonic Order, Quaestiones Medii Aevi Novae 3, 1998.
Jasiński T., Złota Bulla Fryderyka II dla zakonu krzyżackiego z roku rzekomo 1226, Roczniki Historyczne 60, 1994.
Labuda G., Epilog dyskusji o początkach Zakonu Krzyżackiego w ziemi chełmińskiej i w Prusach, w: tegoż, Studia krytyczne o początkach Zakonu Krzyżackiego w Prusach i na Pomorzu. Pisma wybrane, Poznań 2007.
Labuda G., Stosunek prawnopubliczny zakonu krzyżackiego do Rzeszy Niemieckiej w świetle Złotej Bulli Fryderyka II z roku 1226, Czasopismo Prawno-Historyczne 3, 1951 (przedruk w: tegoż, Studia krytyczne o początkach Zakonu Krzyżackiego w Prusach i na Pomorzu. Pisma wybrane, Poznań 2007).
Löwener M., Bemerkungen zum Text der Rimini-Bulle Kaiser Friedrichs II. für den Deutschen Orden vom März 1226, w: Beiträge zur Geschichte des Deutschen Ordens, t. II, Marburg 1993 (Quellen und Studien zur Geschichte des Deutschen Ordens 49).
Pitz E., Papstreskript und Kaiserreskript im Mittelalter, Tübingen 1971 (Bibliothek des Deutschen Historischen Instituts in Rom 36).
Powierski J., Przekaz Dusburga o najazdach pruskich i przejściowej okupacji ziemi chełmińskiej, w: tegoż, Prussica. Artykuły zebrane z lat 1965-1995, t. II, Malbork 2005.
Rader O.B., Friedrich II. Der Sizilianer auf dem Kaiserthron. Eine Biographie, München, 2012.
Seraphim A., Zur Frage der Urkundenfälschungen des deutschen Ordens, Forschungen zur brandenburgischen und preußischen Geschichte 19, 1906.
Tymieniecki K., Misja polska w Prusiech i sprowadzenie Krzyżaków, Toruń 1935.
Weise E., Interpretation der Goldenen Bulle von Rimini (März 1226) nach dem kanonischen Recht, w: Acht Jahrhunderte Deutscher Orden in Einzeldarstellungen. Festschrift für Marian Tumler anläßlich seines 80. Geburtstages, Bad Godesberg 1967 (Quellen und Studien zur Geschichte des Deutschen Ordens 1).
Zinsmaier P., Die Reichskanzlei unter Friedrich II., w: Probleme um Friedrich II., Sigmaringen 1974 (Vorträge und Forschungen 16).
Downloads
Pubblicato
Come citare
Fascicolo
Sezione
Stats
Number of views and downloads: 64
Number of citations: 0
