O książkach „kultowych” w mediewistyce
Michael Clanchy i jego From Memory to Written Record
DOI:
https://doi.org/10.12775/RH.2021.07Ključne riječi
piśmienność pragmatyczna, dokumenty, archiwa, administracja państwowaSažetak
Artykuł dotyczy zjawiska książek ‘kultowych’ we współczesnej mediewistyce, tj. publikacji, które w znaczący sposób zmieniły obowiązujący model badań, wprowadzając nowe zagadnienia do kwestionariusza badawczego i będąc czytanymi i cytowanymi przy najrozmaitszych okazjach. Zjawisko to jest analizowane na przykładzie książki brytyjskiego mediewisty Michaela Clanchy’ego “From Memory to Written Record. England 1066-1307”. Jej trzy wydania (1979, 1993, 2013) wywarły wielki wpływ na brytyjską i światową mediewistykę, kształtując obowiązujący dziś model badań nad średniowieczną kulturą pisma, zwłaszcza nad jego wykorzystaniem jako instrumentu władzy i bieżącej administracji państwowej.
References
Adamska A., Czy badania nad kulturą pisma i komunikacją społeczną stanowią nową szansę dla nauk pomocniczych historii? (referat wygłoszony na XX Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich w Lublinie w 2019 r., oddany do druku w Studiach Źródłoznawczych).
Adamska A., ‘From Memory to Written Record’ in the periphery of medieval Latinitas: the case of Poland in the Eleventh and Twelfth Century, w: Charters and the Use of the Written Word in Medieval Society, Turnhout 2000.
Adamska A., Intersections: Medieval East Central Europe from the Perspective of the Study of Literacy and Communication, w: Medieval East Central Europe in Comparative Perspective. From Frontier Zones to Land in Focus, London – New York 2016.
Adamska A., Średniowiecze na nowo odczytane. O badaniach nad kulturą pisma, Roczniki Historyczne 65, 1999.
Banaszkiewicz J., rec.: M.T. Clanchy, From Memory to Written Record, Kwartalnik Historyczny 88, 1981.
Bartoszewicz A., Urban Literacy in Late Medieval Poland, Turnhout 2017.
Behrmann Th., Einleitung: Ein neuer Zugang zum Schriftgut der oberitalienischen Kommunen, w: Kommunales Schriftgut in Oberitalien. Formen, Funktionen, Überlieferung, München 1995.
Chastang P., L’archéologie du texte médiéval. Autour de travaux récents sur l’écrit au Moyen Âge, Annales H.S.S. 63, 2008.
Clanchy M.T., Abelard. A Medieval Life, Oxford – Cambridge Ms. 1997.
Clanchy M.T., England and its Rulers 1066-1307, London 1983.
Clanchy M.T., From Memory to Written Record. England 1066-1307, wyd. 1: London 1979; wyd. 2: Oxford – Cambridge Ms. 1993; wyd. 3: Oxford – Cambridge Ms. 2013.
Clanchy M.T., Introduction, w: New Approaches to Medieval Communication, Turnhout 1999.
Clanchy M.T., Looking back from the invention of printing, w: Literacy in Historical Perspective, Washington DC 1983, przedruk w: tenże, Looking Back From the Invention of Printing. Mothers and the Teaching of Reading in the Middle Ages, Turnhout 2018.
Corner D., rec.: M.T. Clanchy, From Memory to Written Record, wyd. 1, The English Historical Review 98/386, 1983.
Documentary Culture and the Laity in the Early Middle Ages, Cambridge 2012.
Gawlas S., Polska Kazimierza Wielkiego a inne monarchie Europy Środkowej – możliwości i granice modernizacji władzy, w: Modernizacja struktur władzy w warunkach opóźnienia. Europa Środkowa i Wschodnia na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych, Warszawa 1999.
Goina M., The Use of Pragmatic Documents in Medieval Wallachia and Moldavia, Turnhout 2020.
Guerreau A., rec.: M.T. Clanchy, From Memory to Written Record, Annales E.S.C. 36, 1981.
Hiltmann T., Zwischen Grundwissenschaft, Kulturgeschichte und digitalen Methoden. Zum aktuellen Stand der Heraldik, Archiv für Diplomatik 65, 2019.
Hyams P., Orality and Literacy in the Age of the Angevin Reforms, w: Law, Governance and Justice: New Views on Medieval Constitutionalism, Leiden 2013.
Jurek T., Od średniowiecznego dokumentu i kroniki do tekstu elektronicznego. O pożytkach z dyplomatyki, w: Wielka zmiana. Historia wobec wyzwań... Pamiętnik XX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 18-20 września 2019 roku (w druku).
Kuhn Th., The Structure of Scientific Revolutions, Chicago 1962; tłum. pol.: Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka, Warszawa 1968.
McKitterick R., The Carolingians and the Written Word, Cambridge 1989.
McKitterick R., Charters, Languages and Communication. Recent Work on Early Medieval Literacy, w: The Languages of Charters. Latin, Germanic Vernaculars, and the Written Word, Leiden-Boston 2020.
Larsson I., Pragmatic Literacy and the Medieval Use of the Vernacular: The Swedish Example, Turnhout 2009.
McLuhan M., The Gutenberg Galaxy, Toronto 1962; tłum. pol.: Galaktyka Gutenberga, tłum. A. Wojtasik, Warszawa 2017.
Meier Ch., Fourteen Years of Research at Münster into Pragmatic Literacy in the Middle Ages. A Research Project by Collaborative Research Centre 231: Agents, Fields and Forms of Pragmatic Literacy in the Middle Ages, w: Transforming the Medieval World: Uses of Pragmatic Literacy in the Middle Ages, Turnhout 2006.
Mostert M., A Bibliography of Works on Medieval Communication, Turnhout 2012.
Mostert M, Michael Clanchy (28 November 1936 – 29 January 2021) .
Mundy J.H., rec.: M.T. Clanchy, From Memory to Written Record, Speculum 56, 1981.
Nedkvitne A., The Social Consequences of Literacy in Medieval Scandinavia, Turnhout 2004.
Nelson J., Literacy in Carolingian Government, w: The Uses of Literacy in Early Mediaeval Europe, Cambridge 1990.
Paravcini W., Od nauki pomocniczej do nauki podstawowej. O współczesności i przyszłości warsztatu historyków, tłum. T. Jurek, Roczniki Historyczne 84, 2018.
Petrucci A., rec.: M.T. Clanchy, From Memory to Written Record, Notizie del Seminario permanente “Alfabetismo e cultura scritta”, Decembre 1980.
Potkowski E., Średniowieczna kultura piśmienna: piśmienność sakralna, piśmienność pragmatyczna, w: tenże, Książka i pismo w średniowieczu. Studia z dziejów kultury piśmiennej i komunikacji społecznej, Pułtusk 2006.
Samsonowicz H., Środowiska społeczne piszące w Polsce u schyłku średniowiecza, w: Pogranicza i konteksty literatury polskiego średniowiecza, Warszawa 1989.
Schaeken J., Voices on Birchbark: Everyday Communication in Medieval Russia, Leiden 2018.
Schmitt J.-C., Les rythmes au Moyen Âge, Paris 2016.
Shull Ch.W., rec.: M.T. Clanchy, From Memory to Written Record, Social Science 55, 1980.
Skupieński K., Biurokracja w średniowiecznej kancelarii?, w: Drogą historii. Studia ofiarowane profesorowi Józefowi Szymańskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Lublin 2001.
Skupieński K., Na opieczętowanym pergaminie, w pamięci, przez posłańca. Dokument jako forma komunikowania w Polsce średniowiecznej, w: Kolory i struktury średniowiecza, Warszawa 2004.
Strategies of Writing. Studies on Text and Trust in the Middle Ages, Turnhout 2008.
Strzelczyk J., rec.: M.T. Clanchy, From Memory to Written Record, Studia Źródłoznawcze 26, 1981.
Urban Literacy in the Nordic Middle Ages, Turnhout 2021.
Walsham A., Crick J., Introduction: Script, Print and History, w: The Uses of Script and Print, 1300-1700, Cambridge 2004.
The Wiley-Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England, wyd. 2, Chichester-Malden 2014.
Writing and the Administration of Medieval Towns, red. M. Mostert, A. Adamska, Turnhout 2014 (Medieval Urban Literacy 1).
Downloads
Objavljeno
How to Cite
Broj časopisa
Rubrika
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 592
Number of citations: 0
