Wybrane podmiotowe i kontekstualne uwarunkowania satysfakcji z życia w okresie późnej dorosłości. Badania porównawcze
DOI:
https://doi.org/10.12775/RA.2016.011Słowa kluczowe
późna dorosłość, satysfakcja z życia, zagrożenia, adaptacja, optymizmAbstrakt
. Okres późnej dorosłości jest postrzegany wielu współczesnych jako „czas strat”. Wyniki wielu badań wskazują na bariery i utrudnienia w realizowaniu potencjału rozwojowego, który jest w strefie najbliższego rozwoju w tym okresie życia. Przekonanie o nieodwołalności negatywnych zmianach w strukturach psychologicznych zachodzących z wiekiem może skutkować w przypadku wielu osób trudnościami w adaptacji do tego okresu życia i niskim poziomem satysfakcji z życia. W związku z dynamicznymi zmianami kontekstu społeczno- ekonomicznego w ostatnich latach w Polsce podjęto problem stałości podmiotowych i kontekstualnych uwarunkowań satysfakcji z życia w okresie późnej dorosłości. W artykule przedstawiono wyniki badań porównawczych, które zostały przeprowadzone w dwóch momentach czasu: w 2010 i 2016 roku. Ich rezultaty wskazują, że ludzie w okresie późnej dorosłości przejawiają przekonanie o radzeniu sobie z zadaniami starości i czerpią satysfakcję ze swego życia chociaż coraz częściej spostrzegają różne zagrożenia dla siebie, swych bliskich, kraju i świata. Negatywne zjawiska przez nich spostrzegane nie mają jednak wpływu na ich adaptację do zadań późnej dorosłości ani na satysfakcję. Rozpoznano szczególną rolę optymizmu jako czynnika ograniczającego potencjalne negatywne skutki percypowanych zagrożeń w postaci dezorganizacji zachowania i obniżania się poziomu satysfakcji z życia ludzi w okresie późnej dorosłości.
Bibliografia
Baltes P. B (1993), The aging mind: Potential and limits, “The Gerontologist”, nr 5.
Belsky J. (2007), Experiencing the lifespan, Worth Publisher, New York.
Błędowski P., Szatur-Jaworska B., Szweda-Lewandowska Z., Kubicki P. (2012), Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
Brandtstädter J., Baltes-Götz B. (1990), Personal control over development and quality of life perspectives in adulthood, [w:] P.B.Baltes i M.M.Baltes (eds.), Successful aging. Perspectives from the behavioral sciences, Cambridge University Press, New York, pp. 197–224.
Brzeziński J. (1978), Metodologia badań psychologicznych, PWN, Warszawa. Craig G.J. (1996), Human development, Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ.
Farnicka M., Liberska H. (2014), Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie – procesy zachodzące na styku pokoleń, [w:] I. Janicka, H .Liberska (red.), Psychologia rodziny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Flavell J.H. (1977), Cognitive development, Prentice Hall, Engelwood Cilffs.
Finogenow M. (2008), Psychologiczne uwarunkowania zadowolenia z życia w wieku emerytalnym – wyniki modelowania równań strukturalnych, „Polskie Forum Psychologiczne”, nr 2.
Havighurst R. J. (1961), Successful Aging. “The Gerontologist”, nr 1.
Hill R. D. (2005), Pozytywne starzenie się. Młodzi duchem w jesieni życia, Wydawnictwo Laurum, Warszawa.
Kotlarska-Michalska A. (2000), Starość w aspekcie socjologicznym, „Roczniki Socjologii Rodziny”, t. XII.
Kozubska A., Ziółkowski P. (2012), Potrzeba sensu życia czynnikiem spajającym pokolenia, „Rocznik Andragogiczny”, nr 18.
Leszko M., Zając-Lamparska L., Trempała J. (2015), Aging in Poland, „The Gerontologist”, nr 55.
Liberska H. (2008), Wprowadzenie: późna dorosłość – okres beznadziei czy niewykorzystanego potencjału?, „Polskie Forum Psychologiczne”, nr 21.
Neugarten B. L. (1996). The Meanings of Age: selected papers of Bernice L. Neugarten, The University of Chicago Press, Chicago.
Palmore E. ( 2005), Three Decades of Research on Ageism, “Generation”, nr 29. Pietrasiński Z. (1990), Rozwój człowieka dorosłego, WP, Warszawa.
Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M. (1996), Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, t. 1.
Sokołowska E. (2014), Osobowość seniora – dylemat ciągłości w świecie ponowoczesnym, „Roczniki Andragogiczny”, t. 21.
Sokolovski J. (2009), The Cultural Context of Aging: Worldwide Perspectives, Praeger, Westport, CT.
Steuden S., Marczuk M. (red.) (2005), Starzenie się a satysfakcja z życia, Wydawnictwo KUL, Lublin. Straś-Romanowska M. (2011), Późna dorosłość, [w:] J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 326–350.
Stuart-Hamilton I. (2006), Psychologia starzenia się, Poznań: Zysk i S-ka, Poznań. Tyszkowa M. (1990), Dziadkowie i wnuki: charakterystyka stosunków wzajemnych, [w:] M.Tyszkowa (red.), Rodzina a rozwój jednostki, CPBP.09.02, Poznań s. 113–132.
Tyszkowa M. (1996), Rola kultury w rozwoju psychicznym jednostki, [w:] M. Przetacznik- Gierowska, M. Tyszkowa (red.), Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, t.1, s. 102–123.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 567
Liczba cytowań: 0
