Analysis of aging theory reception in Poland on the example of activity theory and disengagement theory
DOI:
https://doi.org/10.12775/RA.2019.010Keywords
aging theories, reception, activity theory, disengagement theoryAbstract
The aim of the article is not to reconstruct two classic aging theories (activity theory and disengagement theory), but the presentation of its reception which was made by Polish scientists. The basis for this analysis is, except the need to check the current state of knowledge about aging theories, a necessity to look closer at the effects of the efforts that have been put into the reconstruction of major theoretical perspectives in social gerontology in Poland. The subject matter in the article is important because the quality of aging theories reception has a significant impact on the research. High quality of theory reconstruction should lead to its wider use, both in exploratory and verification research, for example as a source of hypotheses, research questions, as well as an explanation and understanding of the obtained data. The conclusions from the analysis revealed that the majority of aging theory receptions presented in the Polish gerontological literature are fragmentary, they do not provide rich information, and they lack the origins. Critical comments are often missing. Methods of analysis have been proposed. The suggested methods of analysis might help to increase the quality of new aging theories reception that will emerge in Poland in the future.References
Achenbaum W. A., Bengtson, V. L. (1994), Re-engaging the disengagement theory of aging, „The gerontologist” 34.
Baltes P. B. (1997), On the incomplete architecture of human ontogeny: Selection, optimization, and compensation as foundation of developmental theory, „American Psychologist” 52(4).
Brudek P. (2016), Larsa Tornstama teoria gerotranscendencji jako teoria pozytywnego starzenia się, „Psychologia Rozwojowa” 21(4).
Bugajska B. (2012), Tożsamość człowieka w starości. Studium socjopedagogiczne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Buksiński T. (1992), Wartości w procesie interpretacji, [w:] T. Buksiński (red.), Prawda i wartości w poznaniu humanistycznym, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Burgess E. W., Cavan R. S., Goldhamer H., Havighurst R. J (1949), Personal adjustment in old age, Science Research Associates, Chicago.
Chabior A. (2000), Rola aktywności kulturalno-oświatowej w adaptacji do starości, Instytut Technologii eksploatacji w Radomiu, Radom–Kielce.
Chabior A. (2017), Wspomaganie procesu pomyślnego starzenia się u ludzi starych. Między powinnością a profesją, Impuls, Kraków.
Ciczkowski W. (1995), Strukturalizm genetyczny w badaniach nad rozwojem myśli pedagogicznej, [w:] W. Jamrożek, (red.), Stan i perspektywy historii wychowania, Wydawnictwo eruditus, Poznań.
Czakon W. (2014), Kryteria oceny rygoru metodologicznego badań w naukach o zarządzaniu, „Organizacja i Kierowanie” 1(161).
Czekanowski P. (2012), Społeczne aspekty starzenia się ludności w Polsce. Perspektywa socjologii starości, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Fabiś A., Wawrzyniak J., Chabior A. (2015), Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej, Impuls, Kraków.
Fabiś A. (2018), Troski egzystencjalne w starości. Ujęcie geragogiczne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Grzelak-Kostulska E. (2016), Seniorzy w Polsce w świetle procesów modernizacyjnych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Halicki J. (2006), Społeczne teorie starzenia się, [w:] M. J. Haliccy, (red.), Zostawić ślad na ziemi, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Halicki J. (2017), Społeczne teorie starzenia się. Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, Thesaurus Silesiae, Katowice.
Konieczna E. (2016), Seniorzy i film. Aktywizacja i integracja społeczna osób starych przez uczestnictwo w kulturze filmowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Krzysztofiak D. (2016), Oblicza starości w perspektywie lokalnej. Studium socjopedagogiczne, Impuls, Kraków.
Kubiak M. (2016), Polityka społeczna wobec ludzi starych w Polsce na tle współczesnych przemian społeczno-gospodarczych, Wydawnictwo Uniwersytetu gdańskiego, Gdańsk.
Lakatos I. (1970), Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes, [w:] I. Lakatos, A. Musgrave, Criticism and the Growth of Knowledge, Cambridge University Press, Cambridge.
Lemon B. W., Bengston V. L., I Peterson J. A. (1972), An exploration of the activity theory of aging. Activity types and life satisfaction among in-movers to a retirement community, „Journal of gerontology” 27(4).
Leszczyńska-Rajchert A. (2005), Człowiek starszy i jego wspomaganie – w stronę pedagogiki starości, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
Malec M. (2012), Gerotranscendencja – teoria pozytywnego starzenia się. Założenia i znaczenie, „Dyskursy Młodych Andragogów” 13.
Marshall V. (1999), Analyzing social theories of aging, [w:] V. L. Bengtson, K. W. Schaie, (red.), Handbook of theories of aging, Springer Publishing Company, Nowy Jork NY.
Muszyński M. (2011), Do czego potrzebne są nam teorie starzenia się?, „Dyskursy Młodych Andragogów” 12.
Muszyński M. (2015), Strukturalizm genetyczny, „edukacja Dorosłych” 1.
Muszyński M. (2016a), Starość w perspektywie postmodernistycznej, [w:] M. Muszyński (red.), Starość w kontekście społecznym i zdrowotnym, „Exlibris Biblioteka Gerontologii Społecznej” 1 (11).
Muszyński M. (2016b), Przegląd wybranych stanowisk dotyczących teorii gerotranscendencji, [w:] E. Dubas, M. Muszyński (red.), Refleksje nad s. Obiektywny i subiektywny wymiar starości, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Muszyński M. (2017a), Teoria biegu życia, [w:] A. A. zych (red.), Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, Thesaurus Silesiae, Katowice.
Muszyński M. (2017b), Teoria ciągłości, [w:] A. A. Zych (red.), Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, Thesaurus Silesiae, Katowice.
Muszyński M. (2017c), Teoria kompetencyjna, [w:] A. A. zych (red.), Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, Thesaurus Silesiae, Katowice.
Muszyński M. (2018), Etapy ewaluacji badań jakościowych – perspektywa konstruktywistyczna „Rocznik Andragogiczny” 25.
Niezabitowski M. (2007), Ludzie starsi w perspektywie socjologicznej. Problemy uczestnictwa społecznego, Wydawnictwo Naukowe ŚLĄSK, Katowice.
Pikuła N. (2015), Poczucie sensu życia osób starszych. Inspiracje do edukacji w starości, Impuls, Kraków.
Piotrowski J. (1973), Miejsce człowieka starego w rodzinie i społeczeństwie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Powell J. L. (2006), Social theory of aging, Rowman & Littlefield, Lanham MD. Rembowski J. (1984), Psychologiczne problemy starzenia się człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Poznań.
Schmidt S. J. (1986), Interpretacja – fikcyjność – fikcjonalność, [w:] H. Orłowski (oprac.), Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec, Czytelnik, Warszawa.
Serdyńska D. (2013), Dyskursy edukacyjne o starości w naukach humanistycznych i społecznych. Analiza konferencji ogólnopolskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Susułowska M. (1975), Problematyka i osiągnięcia psychologii gerontologicznej, [w:] J. Piotrowski (red.), Starzenie się i starość w badaniach gerontologicznych w Polsce, Polskie Towarzystwo gerontologiczne, Warszawa–Wrocław.
Susułowska M. (1989), Psychologia starzenia się, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Szarota Z. (2010), Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia na przykładzie Krakowa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Szatur-Jaworska B., Błędowski P., Dzięgielewska M. (2006), Podstawy gerontologii społecznej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa.
Szmagalski J. (2006), Metody pracy socjalnej w kontekście funkcji prakseologicznej pedagogiki społecznej, [w:] E. Marynowicz-Hetka, Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Szmaus-Jackowska A. (2011), Troska o siebie osób w starszym wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Synak B. (1999), Ludzie starzy, [w:] W. Kwaśniewicz (red.), Encyklopedia socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Śliwerski B. (1998), Współczesne teorie i nurty wychowania, Oficyna Wydawnicza Impuls. Kraków.
Śliwerski B. (2004), Metateoretyczne badania teorii wychowania, [w:] T. Jałmużna, I. Michalska, G. Michalski (red.), Konteksty i metody w badaniach historyczno-pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Techniczek D. (1968), O kierunkach badań w dziedzinie socjologii i psychologii społecznej wieku starszego, „Studia Socjologiczne” 2.
Timoszyk-Tomczak C., Bugajska B. (2012), Przyszłościowa perspektywa czasowa w starości, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Timoszyk-Tomczak C. (2017),Teoria gerotranscendencji – jej potencjał i ograniczenia, „gerontologia Polska” 3.
Tornstam L. (2005), Gerotranscendence. A developmental theory of positive aging, Springer Publishing Company, Nowy Jork NY.
Trafaiałek E. (2006), Starzenie się i starość. Wybór tekstów z gerontologii społecznej, Wydawnictwo Uczelniane, Wszechnica Świętokrzyska, Kielce.
Tryfan B. (1993), Wiejska starość w Europie, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Warszawa.
Wienold G. (1986), Przetwarzanie tekstu. Uwagi o tworzeniu kategorii strukturalnej historii literatury, [w:] H. Orłowski (oprac.), Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec, Czytelnik, Warszawa.
Winiecka K., Zych A. A. (2017), Teoria wymiany społecznej. Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, Thesaurus Silesiae, Katowice.
Worach-Kardas H. (2015), Starość w cyklu życia. Społeczne i zdrowotne oblicza później dorosłości, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice.
Wrótniak J. (2015), Zasoby psychospołeczne osób w podeszłym wieku z poczuciem samotności, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Wunberg G. (1986), Model analizy recepcji tekstów literackich, [w:] H. Orłowski (oprac.), Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec, Czytelnik, Warszawa.
Zboina B. (2008), Jakość życia osób starszych, Stowarzyszenie „Nauka, edukacja, Rozwój”, Ostrowiec Świętokrzyski.
Zych A. (1995), Człowiek wobec starości, Wydawnictwo Interart, Warszawa.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 749
Number of citations: 0
