Kaszubski Uniwersytet Ludowy w XXI stuleciu – ciągłość i zmiana
DOI:
https://doi.org/10.12775/RA.2020.007Słowa kluczowe
Kaszubski Uniwersytet Ludowy, pozaformalna edukacja dorosłych, uniwersytety ludowe, edukacja regionalna, edukacja obywatelskaAbstrakt
Artykuł stanowi próbę częściowego podsumowania ostatnich dwóch dekad funkcjonowania Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego (KUL) w Wieżycy koło Szymbarku. Czteroosobowy zespół autorski, związany z tą placówką pozaformalnej edukacji dorosłych, stara się wyłowić z bogatej i wielowątkowej działalności tej instytucji te komponenty, które występują w niej w sposób ciągły w całym okresie XXI wieku, stanowiąc de facto o jej tożsamości. Do takich aspektów „długiego trwania” zaliczają oni: podstawy ideowe i aksjologiczne, bazę, środowisko lokalne i region, elementy metodyczno-programowe zarówno te grundtvigiańskie – wypracowane w łonie wszystkich uniwersytetów ludowych (UL) na bazie koncepcji „szkoły dla życia”, jak i te swoiste, właściwe własnemu środowisku edukacyjnemu – wypracowane na bazie kumulowania własnych doświadczeń w tym zakresie, współpracę międzynarodową itp. Autorzy ukazują też podstawowe kierunki zmian, jakich Kaszubski Uniwersytet Ludowy doświadczył w latach 2001–2020. Związane one były z nowymi wyzwaniami społecznymi, politycznymi i gospodarczymi, na które należało szybko odpowiedzieć skuteczną ofertą edukacyjną wychodzącą naprzeciw oczekiwaniom otoczenia społecznego placówki, ale też ze zmianą stosunków własnościowych i sytuacji prawnej KUL-u. Niewątpliwie istotną zmianą było pojawienie się 1 stycznia 2018 roku w przedstawianej w szkicu placówce nowego lidera i wiążące się z tym pewne przemodelowanie wizji jej funkcjonowania w przyszłości. Z artykułu wyłania się obraz Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego jako wartościowego podmiotu pozaformalnej edukacji dorosłych, aktywnie i skutecznie działającego na rzecz edukacyjnego wsparcia i rozwoju społeczności wiejskich (i małomiasteczkowych) Kaszub i Pomorza. Przez lata zdobył on uznanie dalece wykraczające poza region, w którym prowadzi swoją działalność.Bibliografia
Ægidius K. K. (1992), „List do Marka Byczkowskiego – dyrektora Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego w Wieżycy” (w zbiorach własnych adresata).
Arch-KUL (2001–2019), „Dokumentacja archiwalna Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego w Wieżycy za lata 2001–2019”.
Błaszczak I., Maliszewski T., Smuk-Stratenwerth E. (red.) (2017), Uniwersytety ludowe XX wieku. Tradycja – współczesność – wyzwania przyszłości, Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne „Ziarno”, Grzybów.
Borowska S., Maliszewski T. (2017), Przyszłość UL-owskiej idei na Pomorzu w świetle opinii absolwentów, współpracowników i partnerów Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego, [w:] I. Błaszczak, T. Maliszewski, E. Smuk-Stratenwerth (red.), Uniwersytety ludowe XX wieku. Tradycja – współczesność – wyzwania przyszłości, Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne „Ziarno”, Grzybów, s. 234–245.
Borowska S. (2019), „ULKA – Uniwersytet Ludowy dla Kobiet Aktywnych” (dokument niepubl.), Wieżyca.
Borowski P., Byczkowski M. (red.) (2003), Przystanek do edukacji i informacji, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Gdańsk–Wieżyca.
Byczkowska S., Byczkowski M., Maliszewski T. (2002), Kaszubski Uniwersytet Ludowy u progu XXI wieku, „Oświatowiec”, nr 1(11), s. 44–64.
Byczkowski M. (2019), Uniwersytet ludowy w okresie transformacji ustrojowej – osiągnięcia i zaniechania. Głos na podstawie doświadczeń Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego, [w:] A. Felska (red.), Z ludźmi ku ludziom. Uniwersytety ludowe pomiędzy teorią a praktyką, Zachodniopomorski Uniwersytet Ludowy – Fundacja, Mierzyn, s. 59–71.
Byczkowski M. (2020), „Kaszubski Uniwersytet Ludowy na początku XXI wieku – osiągnięcia i zaniechania” (dokument niepubl.), Lębork.
Byczkowska S., Maliszewski T. (2003), Podsumowanie projektu Unii Europejskiej w ramach programu Socrates-Grundtvig „Uniwersytet ludowy – szkoła dla życia”, „Rocznik Andragogiczny”, s. 177–185.
Byczkowski M., Borowska S., Maliszewski T. (2017), Kaszubski Uniwersytet Ludowy jako szkoła dla życia – trójgłos zaangażowany(ch), [w:] I. Błaszczak, T. Maliszewski, E. Smuk-Stratenwerth (red.), Uniwersytety ludowe XX wieku. Tradycja – współczesność – wyzwania przyszłości, Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne „Ziarno”, Grzybów, s. 106–114.
Byczkowski M., Maliszewski T., Przybylska E. (red.) (2003), Uniwersytet ludowy – szkoła dla życia, Kaszubski Uniwersytet Ludowy, Wieżyca.
Felska A. (2016), Kompetencje kluczowe – uniwersytety ludowe – społeczeństwo obywatelskie. W poszukiwaniu współczesnej „Szkoły dla życia” 14–15 marca 2016 r.,
Gdańsk – Wieżyca, „Edukacja Ustawiczna Dorosłych” nr 2(93), s. 158–160.
Jach D. (2003), Oświata dorosłych wobec wykluczenia społecznego: przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, 12–14 września 2003 r., Gdańsk-Starbienino, „Rocznik
Andragogiczny”, s. 186–188.
Kapferer J.-N. (1995), Strategic Brand Management – New Approaches to Creating and Evaluating Brand Equity, Kogan Page Ltd, London.
Kolupa M., Nowakowski J. (1990), Wielokrotne macierze brzegowe i ich ekonometryczne zastosowania, PWN, Warszawa.
Liedtke-Kątnik B. (2017), Wybrane aspekty metodyki pracy Kaszubskiego Uniwersytetu Ludowego w świetle doświadczeń własnych nauczyciela, [w:] I. Błaszczak,
T. Maliszewski, E. Smuk-Stratenwerth (red.), Uniwersytety ludowe XX wieku. Tradycja – współczesność – wyzwania przyszłości, Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne „Ziarno”, Grzybów, s. 128–132.
Kaszubski Uniwersytet Ludowy (2002), Projekt Unii Europejskiej „Uniwersytet ludowy – szkoła dla życia”, „Rocznik Andragogiczny”, s. 135–142.
Maliszewski T. (2006), Hans Hovenberg (1923–2006), „Edukacja Dorosłych”, nr 3(52), s. 157–160.
Maliszewski T. (2015), Polski uniwersytet ludowy jako Szkoła dla Życia (1989–2014) – ćwierćwiecze rozczarowań i nadziei, „Edukacja Dorosłych”, nr 1(72), s. 171–180.
Maliszewski T. (red.) (2016), Szkoła dla życia. Przewodnik po współczesnych uniwersytetach ludowych, Kaszubski Uniwersytet Ludowy, Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne „Ziarno”, Wieżyca-Grzybów.
Maliszewski T., Borowska S., Byczkowski M. (2018), Kaszubski Uniwersytet Ludowy w Wieżycy – kilka okolicznościowych impresji, [w:] A. Chabior (red.), Uczący się dorosły – inspiracje, wyzwania, trendy. Księga Jubileuszowa poświęcona Profesorowi Tadeuszowi Aleksandrowi w 80. rocznicę urodzin i 55. rocznicę pracy zawodowej, Wydawnictwo WSBiP, Ostrowiec Świętokrzyski.
Mówka M. (2020), „Pamięć instytucjonalna i zmiana” (dokument niepubl.), Wieżyca.
Pawliszcze P., Mówka M. (2017), Uniwersytety ludowe. Identyfikacja kluczowych obszarów problemowych, celów i działań na przykładzie KUL w Wieżycy, Pracownia SWOT, Gdynia–Gniewino.
Pestka S. (1989), Uniwersytet ludowy a region, „Ziemia Gdańska”, nr 153–154, s. 46–55.
Serkowska A. (2019), „O plenerach sztuki ludowej i rękodzieła Kaszub, Pomorza”(dokument niepubl.), Wieżyca.
Statut (2004), Statut Fundacji Kaszubski Uniwersytet Ludowy (ustalony uchwałą Zarządu Głównego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego z dnia 8 maja 2004
roku, z późn. zm.).
Szulc K. (2019), „Projekt Nestor – KUL-owskie Kluby Seniora” (dokument niepubl.), Paczewo.
Internet 1 (2017), Uniwersytety ludowe Identyfikacja kluczowych obszarów problemowych, celów i działań na przykładzie KUL w Wieżycy. Wyciąg, http://www.
pracowniaswot.pl/wp-content/uploads/2016/10/raport_OSUL.pdf (dostęp: 12.03.2020).
Internet 2 (2017), Wybrano Prezesa Zarządu Fundacji „Kaszubski Uniwersytet Ludowy”, https://kul.org.pl/wybrano-prezesa-zarzadu-fundacji-kaszubski-uniwersytetludowy/# (dostęp: 28.02.2020).
Internet 3 (2020), Projekt programu wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, pod nazwą „Program Wspierania Rozwoju Uniwersytetów Ludowych na lata 2020–2030”, Komitet ds. Pożytku Publicznego, https://www.gov.pl/web/pozytek/projektprogramu-wspierania-rozwoju-spoleczenstwa-obywatelskiego-pod-nazwaprogram-wspierania-rozwoju-uniwersytetow-ludowych-na-lata-2020–2030 (17.08.2020).
Internet 4 (2020), Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018–2030 (PROO), https://www.niw.gov.pl/nasze-programy/proo-2/ (20.08.2020).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 625
Liczba cytowań: 0