Powtórna i wielokrotna wiktymizacja jako andragogiczny wymiar doświadczeń osobistych kobiet ofiar przemocy
DOI:
https://doi.org/10.12775/RA.2017.006Słowa kluczowe
ofiara, wiktymizacja, wiktymizacja powtórna, mechanizmy obronne, naprzemienna identyfikacjaAbstrakt
Problematyka doświadczeń przemocowych, a właściwie następstw tych wydarzeń, omawiana jest w różnych kontekstach. Jedną z najistotniejszych kwestii jest wskazanie całożyciowych następstw tych doświadczeń, jakie pojawiać się mogą u kobiet, które dopuściły się zabójstwa partnera życiowego, a ujawniających się w postaci problemów osobowościowych ujawniających się w postaci niskiej samooceny, poczucia winy, stanów lękowych, depresji, podejrzliwości, utraty nadziei, odrętwienia uczuciowego, poczucia piętna oraz problemów w interakcjach z innymi ludźmi. Zmianom tożsamościowym towarzyszy zwykle stan wyuczonej bezradności ograniczający możliwości wydostania się z traumatycznych relacji. Głównym celem opracowania była analiza następstw doświadczanej przez kobiety przemocy, a w szczególności wskazanie specyfiki kształtowania się procesu wiktymizacji powtórnej i wielokrotnej oraz skutków, jakie proces ten wywołuje w toku ich życia wpływając na autokreację i definiowanie tożsamości ofiary. W badaniach wykorzystano metodę przeszukiwania źródeł wtórnych. Proces wiktymizacji zapoczątkowany jest doświadczeniami traumatycznymi zwykle o charakterze przemocowym. W opracowaniu zostały scharakteryzowane konsekwencje, jakie stają się udziałem ofiary przechodzącej przez kolejne fazy procesu wiktymizacji pierwotnej i powtórnej. Powodują one coraz głębsze zmiany tożsamości, które okazują się w większości przypadków zmianami nieodwracalnymi. Ofiary doświadczają objawów syndromu wyuczonej bezradności, syndromu bitej żony, efektu psychologicznej pułapki czy syndromu sztokholmskiego. Opisane zostały także mechanizmy obronne charakterystyczne dla ofiar, które blokują możliwość obrony przed traumatycznymi doświadczeniami. Często nieuniknionym skutkiem jest naprzemienna identyfikacja, podczas której ofiara wchodzi w rolę sprawcy.
Bibliografia
Browne K., Herbert M. (1999), Zapobieganie przemocy w rodzinie, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa.
Budyn-Kulik M. (2005), Zabójstwo tyrana domowego. Studium kryminologiczno-wiktymologiczne, Oficyna Wydawnicza Verba, Lublin.
Cipparone R.C. (1987), The defence battered women who kill, „University of Pennsylvania Law Review”, Vol. 135:427.
Dutton M.A. (1994), The Dynamic of Domestic Violence, „The Floryda Bar Jurnal/October”, za: Ewa Bilska, Przychodzi sprawca do lekarza, „Niebieska Linia, 1999, nr 3.
Eldridge H.J., Saradjian J. (2000), Replacing the function of abusive behaviors for the offender: Remaking relapse prevention in working with women who sexually abuse children. [w:] D.R. Laws, S.M. Hudson, T. Wards, Remaking relapse prevention with sex offenders, A sourcebook, Thousands Oaks.
Gerrig R.J., Zimbardo P.G. (2009), Psychologia i życie. Wydanie nowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Gigure R., Bumby K.(2007), Female sex offenders. za: Ashfeld S., Brotherstone S., Eldridge H., (2010). Working with female sexual offenders: Therapeutic Process Issues. [w:] T.A. Gannon, F. Cortoni (red.), Female Sexual Offenders; Theory, Assessment and Treatment, John Wiley & Sons Ltd, London.
Garstka T. (1999), Gdy bije kobieta. „Niebieska Linia”, nr. 3.
Grzegołowska-Klarkowska J.H. (1986), Mechanizmy obronne osobowości. [w:] J. Strelau (red.), Psychologia, PWN, Warszawa.
Gruszczyńska B. (2007), Przemoc wobec kobiet w Polsce. Aspekty prawno-kryminologiczne, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Heitzman J. (2002), Stres w etiologii przestępstw agresywnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Herman J.L.(2000), Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi, Wydawnictwo GWP, Gdańsk.
Hołyst B. (2006), Wiktymologia, Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa.
James R.K., Gilliland B.E. (2004), Strategie interwencji kryzysowej, PARPA, Warszawa.
Kluczyńska S. (2000), Dlaczego kobiety zostają?, „Niebieska Linia”, nr 4.
Kubacka-Jasiecka, D. (2010), Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Majchrzyk Z. (2008), Zabójczynie i zabójcy: osobowość, motywy, uwarunkowania sytuacyjne: analiza z perspektywy psychologicznego orzecznictwa sądowego, Wydawnictwo UKSW, Warszawa.
Mazur J. (2002), Przemoc w rodzinie. Teoria i rzeczywistość, Wydawnictwo akademickie Żak, Warszawa.
Mellibruda J. (2009), Przeciwdziałanie przemocy domowej, Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa.
Ney P.H. (1992), Transgenerational Triangle of Abuse. A Model of Family Violence, [w:] E.C. Viando (red.), Intimate violence. Interdisciplinary Perspectives, Bristol.
Pospiszyl I. (1999), Razem przeciw przemocy, PWN, Warszawa.
Pragłowska E., Popiel A. (2009), Przemoc jako trauma wielomodalna. Między przemocą a PTSD, „Niebieska Linia”, nr 1.
Rubacha K. (2008), Metodologia badań nad edukacją, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 450
Liczba cytowań: 0