Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Rada Naukowa
    • Recenzenci
    • Zasady etyki publikacyjnej
    • Informacja o niepobieraniu opłat
    • Polityka archiwizacji cyfrowej czasopisma
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Rocznik Andragogiczny

Alfabetyzacja i edukacja podstawowa dorosłych jako współczesny trend oświatowy na bogatym Zachodzie
  • Strona domowa
  • /
  • Alfabetyzacja i edukacja podstawowa dorosłych jako współczesny trend oświatowy na bogatym Zachodzie
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 32 (2025) /
  4. I. Analizy teoretyczne i badania andragogiczne

Alfabetyzacja i edukacja podstawowa dorosłych jako współczesny trend oświatowy na bogatym Zachodzie

Autor

  • Ewa Małgorzata Przybylska Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie https://orcid.org/0000-0001-8338-5484

DOI:

https://doi.org/10.12775/RA.2025.004

Słowa kluczowe

alfabetyzacja, edukacja podstawowa dorosłych, podstawowa edukacja cyfrowa, zdrowotna, finansowa, polityczna, matematyczna

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu badań, współczesnej polityki oświatowej i praktyki edukacyjnej w zakresie alfabetyzacji oraz edukacji podstawowej osób dorosłych w wybranych państwach bogatego Zachodu. Tekst opiera się na literaturze przedmiotu oraz wtórnej analizie badań empirycznych, przeprowadzonych głównie w niemieckim obszarze językowym. Zawiera wyjaśnienia definicyjne terminu „edukacja podstawowa dorosłych” i szkicuje główne działania realizowane w ramach podstawowej edukacji cyfrowej, zdrowotnej, politycznej, finansowej i matematycznej. Jego zakończenie nawiązuje do sytuacji w Polsce, konkretnie – do lekceważenia sygnałów o deficycie podstawowej wiedzy i podstawowych umiejętności części społeczeństwa, a co za tym idzie – bierności i lekceważenia przez politykę oświatową i instytucje edukacji dorosłych potrzeb niektórych członków społeczności.

Bibliografia

Abraham E., Linde A. (2011), Alphabetisierung/Grundbildung als Aufgabengebiet der Erwachsenenbildung, [w:] R. Tippelt (red.), Handbuch Erwachsenenbildung/Weiterbildung, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden, s. 889–916.

Baines Ph., Haslam A. (2010), Pismo i typografia, tłum. D. Dziewońska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Czerniawska O. (2013), Edukacja dorosłych we Włoszech na przełomie XX i XXI wieku, „Rocznik Andragogiczny”, t. 20, s. 315–330.

Detjen J. (2009), Bildungsferne Milieus als Herausforderung der politischen Bildung, [w:] H. Oberreuter (red.), Standortbestimmung Politischer Bildung, Wochenschau Verlag, Schwalbach/Ts., s. 335–348.

Döbert M. (2009), Alphabetisierung – Grundbildung – Gesundheit, „Alfa Forum. Zeitschrift für Alphabetisierung und Grundbildung”, 70, s. 8–12.

Döbert M., Anders M.P. (2016), Health Literacy im Kontext von Alphabetisierung und Grundbildung, [w:] C. Löffler, J. Korfkamp (red.), Handbuch zur Alphabetisierung und Grundbildung Erwachsener, Waxmann, München–New York, s. 446–456.

Euringer C. (2016), Grundbildung im Spannungsfeld bildungspolitischer Ein- und Abgrenzungsinteressen, „Zeitschrift für Weiterbildungsforschung Report”, 39(2), s. 241–254.

Friebe J., Schmidt-Hertha B., Tippelt R. (red.) (2014), Kompetenzen im höheren Lebensalter. Ergebnisse der Studie „Competencies in Later Life” (CiLL), W. Bertelsmann Verlag, Bielefeld. Geißel B. (2015), Mitwirkung für Alle? Thesen zur politischen Ungleichheit, [w:] L. Harles, D. Lange (red.), Zeitalter der Partizipation. Paradigmenwechsel in Politik und politischer Bildung?, Wochenschau Verlag, Frankfurt am Main, s. 39–50.

Genuneit J. (1996), Analphabeten in Deutschland – ein Armutszeugnis, „Gewerkschaftliche Bildungspolitik”, 6–7, s. 4–7.

Grotlüschen A. (2010), Erneuerung der Interessetheorie. Die Genese von Interesse an Erwachsenen- und Weiterbildung, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden, https://doi.org/10.1007/978-3-531-92413-7.

Grotlüschen A. (2018), Grundbildung von Erwachsenen, [w:] R. Tippelt, B. Schmidt--Hertha (red.), Handbuch Bildungsforschung, Springer VS, Wiesbaden, s. 1261–1278, https://doi.org/10.1007/978-3-531-19981-8_56.

Grotlüschen A., Buddeberg K. (red.) (2020), LEO 2018. Leben mit geringer Literalität, wbv Publikation, Bielefeld, https://doi.org/10.3278/6004740w.

Heilmann L. (2020), Literalität, gesundheitsbezogene Praktiken und Grundkompetenzen, [w:] A. Grotlüschen, K. Buddeberg (red.), LEO 2018. Leben mit geringer Literalität, wbv Publikation, Bielefeld, s. 225–286.

Heymann H.W. (2013), Allgemeinbildung und Mathematik, Beltz, Weinheim, Basel. Howe F., Knutze S. (2023), Digitale Medien in der gewerblich-technischen Berufsausbildung. Einsatzmöglichkeiten digitaler Medien in Lern- und Arbeitsaufgaben. Expertise im Auftrag des BIBB, Bundesinstitut für Berufsbildung, Bonn.

Howe F, Thielen M. (2016), Digital gestütztes Lernen in der Alphabetisierung und Grundbildung, [w:] C. Löffler, J. Korfkamp (red.), Handbuch zur Alphabetisierung und Grundbildung Erwachsener, Waxmann, München–New York, s. 409– 421.

Kittel A. (2016), Mathematische Grundbildung im Erwachsenenalter, [w:] C. Löffler, J. Korfkamp (red.), Handbuch zur Alphabetisierung und Grundbildung Erwachsener, Waxmann, München–New York, s. 422–435.

Korfkamp J. (2016), Politische Grundbildung, [w:] C. Löffler, J. Korfkamp (red.), Handbuch zur Alphabetisierung und Grundbildung Erwachsener, Waxmann, München–New York, s. 457–466.

Kwieciński Z. (2002a), Bezbronni. Odpad szkolny na wsi, Wydawnictwo Edytor, Toruń.

Kwieciński Z. (2002b), Nieuniknione? Funkcje alfabetyzacji w dorosłości, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń–Olsztyn.

Kwieciński Z. (2002c), Wykluczanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.

Kwieciński Z. (2018), Czy skazani jesteśmy na bezradność? Wobec zapaści społeczeństwa wychowującego, „Forum Oświatowe”, t. 30, 1(59), s. 15–24.

Linden M., Thaa W. (red.) (2011), Krise und Reform politischer Repräsentation, Baden-Baden, Nomos Verlag, https://doi.org/10.5771/9783845231914.

Mania E., Tröster M. (2015), Finanzielle Grundbildung. Programme und Angebote planen, W. Bertelsmann Verlag, Bielefeld.

Nygren T., Guath M. (2019), Swedish teenagers’ difficulties and abilities to determine digital news credibility, „Nordicom Review”, 40(1), s. 23–42, https://doi.org/10.2478/nor-2019-0002.

OECD (2000), Literacy in the information age. Final report of the international adult literacy, OECD Publications Service, Paris.

Pietkiewicz-Pareek B. (2015), “Illusory” fighting against illiteracy among adults in India – the educational policy, „Rocznik Andragogiczny”, t. 22, s. 277–286.

Przybylska E. (2017), Kompetencje w późnym życiu. Głos w sprawie edukacji pozaformalnej, „Kultura i Edukacja”, 1(115), s. 94–106.

Przybylska E. (2018), Edukacja podstawowa dorosłych w politykach oświatowych, [w:] R. Nowakowska-Siuta, K. Dmitruk-Sierocińska (red.), Polityka oświatowa w perspektywie porównawczej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków, s. 55–69.

Rose L., Sturzenhecker B. (2009), „Erst kommen das Fressen…!“ Über Essen und Kochen in der Sozialen Arbeit, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.

Street B. (2003), What’s is „new” in the New Literacy Studies? Critical approaches to literacy in theory and practice, „Current Issues in Comparative Education”, 5(2), s. 77–91.

Śliwerski B. (2012), Analfabetyzm jako jeden z kluczowych problemów badawczych nauk o wychowaniu i interwencji władz oświatowych, [w:] R. Kwiecińska, J.M. Łukasik (red.), Zmiana społeczna. Edukacja – polityka oświatowa – kultura, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, Kraków, s. 179–204.

Zarcadoolas Ch., Pleasant A., Greer D.S. (2005), Understanding health literacy: an expanded model, „Health Promotion International”, 20, s. 195–203.

Zurstrassen B. (2015), Inklusion durch Leichte Sprache? Eine kritische Einschätzung, [w:] Ch. Dönges, W. Hilpert, B. Zurstrassen (red.), Didaktik der inklusiven politischen Bildung, Bundeszentrale für Politische Bildung, Bonn, s. 126–138.

BMBF (Bundesministerium für Bildung und Forschung) (2012), Vereinbarung über eine gemeinsame nationale Strategie für Alphabetisierung und Grundbildung Erwachsener in Deutschland 2012–2016. https://www.bmbf.de/files/NEU_strategiepapier_nationale_alphabetisierung.pdf [dostęp: 14.08.2024].

DVV (2017), Rechnen. Rahmencurriculum, DVV, Bonn, https://www.grundbildung.de/downloads/rechnen/rechnen-dvv-rahmencurriculum.pdf [dostęp: 12.09.2024].

Grotlüschen A., Riekmann W. (red.) (2012), Funktionaler Analphabetismus in Deutschland. Ergebnisse der ersten leo. – Level-One Studie, Waxmann, https://www.researchgate.net/publication/320756261_Funktionaler_Analphabetismus_in_Deutschland_Ergebnisse_der_ersten_leo_-_Level-One_Studie [dostęp: 15.12.2023].

GUS (2023), Edukacja w roku szkolnym 2022/2023, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/21/1/1/edukacja_w_roku_szkolnym_2022-2023-wyniki_wstepne.pdf [dostęp: 12.09.2024].

IBE (2013), Umiejętności Polaków – wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych PIAAC, https://ibe.edu.pl/images/prasa/PIAAC-prezentacja--umiejetnosci-polakow-wyniki.pdf [dostęp: 12.08.2024].

IBE (2022), Czytanie u dorosłych, https://ibe.edu.pl/pl/opis-czytanie-u-doroslych [dostęp: 12.09.2024].

Kortenkamp U. (2023), Bürgerkompetenz Rechnen 2023, https://www.bildungsspiegel.de/news/weiterbildung-bildungspolitik/6710-mathematik-kenntnisse-neue-studie-zeigt-grosse-luecken-bei- [dostęp: 18.08.2024].

OECD (2022), PISA 2022 Mathematics Framework, https://pisa2022-maths.oecd.org/ca/index.html [dostęp: 16.08.2024].

ÖGPB (Österreichische Gesellschaft für Politische Bildung), Politische Basisbildung, https://politischebildung.at/bildungsangebote/politische-basisbildung [dostęp: 12.08.2024].

Pobrania

  • pdf

Opublikowane

2025-05-20

Jak cytować

1.
PRZYBYLSKA, Ewa Małgorzata. Alfabetyzacja i edukacja podstawowa dorosłych jako współczesny trend oświatowy na bogatym Zachodzie . Rocznik Andragogiczny [online]. 20 maj 2025, T. 32, s. 61–78. [udostępniono 28.6.2025]. DOI 10.12775/RA.2025.004.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 32 (2025)

Dział

I. Analizy teoretyczne i badania andragogiczne

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Ewa Małgorzata Przybylska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 102
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

alfabetyzacja, edukacja podstawowa dorosłych, podstawowa edukacja cyfrowa, zdrowotna, finansowa, polityczna, matematyczna
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa