Konstruowanie „małżeńskiego ja”. Rodzina jako przestrzeń wsparcia i uczenia się partnerstwa małżonków
DOI:
https://doi.org/10.12775/RA.2024.004Słowa kluczowe
małżeństwo, rodzina partnerska, wsparcie, równość kobiet i mężczyzn, uczenie się dorosłychAbstrakt
Celem artykułu jest analiza funkcjonowania współczesnej rodziny jako przestrzeni budowania partnerstwa między małżonkami, którego pod- stawą jest wzajemne wspieranie się kobiet i mężczyzn w realizowaniu wielu ról równocześnie. Rekonstruuję w nim również potrzeby wsparcia, które ujawniają przepracowane rodziny, w dużej mierze wynikające z funkcjonującego w naszej kulturze mitu „normalnej” rodziny, utożsamianej z rodziną stereotypowych ról kobiet i mężczyzn, a których zaspokojenie ułatwiłoby małżonkom budowanie partnerstwa. Proces ten traktuję jako aktywne konstruowanie przez małżonków „małżeńskiego ja” – części tożsamości w zbiorowej postaci (Kaufmann, 2004). W analizach odwołuję się do koncepcji: J.C. Kaufmanna (2004), „fuzji biografii” P. Bergera i H. Kellner (1964) oraz biograficznego uczenia się dorosłych w ujęciu P. Alheita (2002).
Bibliografia
Alheit P. (2002), „Podwójne oblicze” całożyciowego uczenia się: dwie analityczne perspektywy cichej rewolucji, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja. Kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej”, nr 2.
Balswick J. (1995), The Dual-Earner Marriage: The Elaborate Act, Fleming H. Revell, Grand Rapids.
Barnett R.C., Rivers C. (1996), She works. He works. How two-income families are happier, healthier, and better-off, Harper Collins, San Francisco.
Bauman Z. (2007), Płynna nowoczesność, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Berger P., Kellner H. (1964), Marriage and the construction of reality, „Diogenes”, nr 46.
Bowlby J. (2007), Przywiązanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bron A. (2006), Rozumienie uczenia się w teoriach andragogicznych, „Teraźniejszość –Człowiek – Edukacja. Kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej”, nr 4.
Dąbrowska Z. (2002), Przegląd polskich badań familiologicznych z lat dziewięćdziesiątych, cz. I–III, „Małżeństwo i Rodzina”, nr 1–3.
Dench G. (1998), Pocałunek królewny. Problem mężczyzn, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Domański H., Firkowska-Mankiewicz A., Janicka K., Titkow A. (1993), Społeczeństwo bez reguł, [w:] A. Rychard, M. Federowicz (red.), Społeczeństwo w transformacji. Ekspertyzy i studia, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa. Duch-Krzysztoszek D. (2007), Kto rządzi w rodzinie. Socjologiczna analiza relacji w małżeństwie, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Giddens A. (1998), Socjologia. Zwięzłe, lecz krytyczne wprowadzenie, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań.
Giddens A. (1999), Trzecia droga. Odnowa Socjaldemokracji, Książka i Wiedza, Warszawa.
Giza-Poleszczuk A. (2005), Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej, Wydawnictwa UW, Warszawa.
Gutowska A. (2013), Uczenie się w sytuacji przyjaźni w perspektywie andragogicznej, „Rocznik Andragogiczny”.
Holcomb B. (1998), Not guilty: the good news about working mothers, Scribner, New York. Honneth A. (2005), Redystrybucja jako uznanie. Odpowiedź dla Nancy Fraser, [w:] N. Fraser, A. Honneth, Redystrybucja czy uznanie? Debata polityczno-filozoficzna, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
Illeris K. (2006), Trzy wymiary uczenia się. Poznawcze, emocjonalne i społeczne ramy uczenia się, Wydawnictwo DSW, Wrocław.
Kaufmann J. C. (2004), Ego: socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Kawula S. (2002), Pomocniczość i wsparcie. Kategorie pedagogiki społecznej, Oficyna Wydawnicza Kastalia, Olsztyn.
Klein D.M., White J.M. (1996), Family theories. An introduction, SAGE Publications, Thousand Oaks–London–New Delhi.
Kubicki P. (2009), Przemiany ojcostwa we współczesnej Polsce, [w:] M. Sikorska (red.), Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością, Wydawnictwa UW, Warszawa.
Kwieciński Z. (2002), Nieuniknione? Funkcje alfabetyzacji w dorosłości, Wydawnictwo UMK, Toruń–Olsztyn.
Malewski M. (2000), Modele pracy edukacyjnej z ludźmi dorosłymi, „Teraźniejszość –Człowiek – Edukacja. Kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej”, nr 1.
Malewski M. (2010), Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
Mandal E. (2008), Miłość, władza i manipulacja w bliskich związkach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Marsiglio W., Pleck J.H. (2005), Fatherhood and masculinities, [w:] M.S. Kimmel, J. Henra, R.W. Connell (red.), Handbook of studies on men and masculinities, Sage Publications, Thousand Oaks–London–New Delhi. Mikołajczyk-Lerman G. (2006), Mężowie i żony. Realizacja ról małżeńskich w rodzinach wielkomiejskich, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Modrzyk A. (2010), Ku wspólnocie posttradycyjnej. Axel Honneth jako krytyk komunitariańskiej filozofii politycznej, „Praktyka Teoretyczna”, nr 1.
Myers D.G. (2004), Bliskie związki a jakość życia, [w:] J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Nowak-Dziemianowicz M. (2002), Doświadczenia rodzinne w narracjach. Interpretacje sensów i znaczeń, Wydawnictwo UWr, Wrocław.
Nowak-Dziemianowicz M. (2016), Walka o uznanie w narracjach. Jednostka i wspólnota w procesie poszukiwania tożsamości, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
Ostrouch-Kamińska J. (2011), Rodzina partnerska jako relacja współzależnych podmiotów. Studium socjopedagogiczne narracji rodziców przeciążonych rolami, Ofi- cyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Ostrouch-Kamińska J. (2013), Egalitarne rodzicielstwo, „Szkice Humanistyczne”, nr 1, t. XIII, vol. 31.
Pankowska D. (2005), Wychowanie a role płciowe, GWP, Gdańsk.
Rostowska T. (2008), Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
Rostowska T. (2009), Aktywność zawodowa małżonków a jakość ich życia, [w:] T. Rostowska (red.), Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań, Difin SA, Warszawa.
Rostowski J. (1987), Zarys psychologii małżeństwa: psychologiczne uwarunkowania dobranego związku małżeńskiego, PWN, Warszawa.
Schütz A. (2008), Tworzenie pojęć i teorii w naukach społecznych, [w:] A. Schütz, O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej, Zakład Wydawniczy „NOMOS”, Kraków.
Sęk H., Cieślak R. (2017), Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne, [w:] H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Slany K. (2002), Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Zakład Wydawniczy „NOMOS”, Kraków.
Smolińska-Theiss B. (2014), Dzieciństwo jako status społeczny: edukacyjne przywileje dzieci klasy średniej, Wydawnictwo APS, Warszawa.
Solarczyk-Szwec H. (2015), Cztery ćwiartki biograficznego uczenia się, „Rocznik Andragogiczny”.
Stark E. (2007), Coercive control. How men entrap women in personal life, Oxford University Press, New York.
Struening K. (2002), New family values. Liberty, equality, diversity, Rowman & Littlefield Publishers, Lonham–Boulder–New York–Oxford.
Szlendak T. (2010), Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Sztompka P. (2000), Trauma wielkiej zmiany. Społeczne koszty transformacji, ISP PAN, Warszawa.
Sztompka P. (2004), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków. Szymkiewicz B. (2009), Zniewolenie i kontrola. Przemoc domowa jako łamanie praw człowieka, „Niebieska Linia”, nr 5(64).
Śliwerski B. (2003), Pedagogika antyautorytarna, [w:] Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Tyszka Z. (2002), Rodzina we współczesnym świecie, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
VanEvery J. (1999), From modern nuclear family households to postmodern diversity? The sociological construction of ‘families’, [w:] G. Jagger, C. Wright (red.), Chan- ging family values: feminist perspectives, Routledge, London–New York.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Joanna Ostrouch-Kamińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 17
Liczba cytowań: 0
