Uczenie się w perspektywie biograficzności. Perspektywa andragogiczna
DOI:
https://doi.org/10.12775/RA.2023.019Słowa kluczowe
andragogika, biografia, biograficzne uczenie się, biograficzność, biografia edukacyjna, całożyciowe uczenie, narracyjne uczenie sięAbstrakt
Chęć zrozumienia istoty/specyfiki procesu uczenia się człowieka od wielu lat intryguje badaczy, prowokując ich do podejmowania różnego rodzaju aktywności poznawczych. Warto jednak dostrzec, że pomimo wielu ważnych rozstrzygnięć definicyjnych pytania dotyczące natury procesu uczenia się wciąż pozostają bez jednoznacznych odpowiedzi. Myślenie andragogów od wielu lat koncentruje się na aktywności i roli jednostki w procesie całożyciowego uczenia się oraz bliskiej relacji: indywidualne doświadczenie życiowe – proces uczenia się – biograficzność. Badacze dostrzegają nie tylko potencjał edukacyjny indywidualnych doświadczeń życiowych (uczenie się w trakcie życia), ale również wartość refleksji nad biografią, która to staje się źródłem biograficznego uczenia się. Niniejszy artykuł stanowi głos w dyskusji dotyczącej uczenia się i biograficzności. Prezentowane treści odnoszą się do takich wątków jak: rozumienie biografii z perspektywy andragogicznej, proces biograficznego uczenia się. Całość podejmowanych rozważań kończy refleksja na temat relacji: proces uczenia się – biograficzność.
Bibliografia
Alheit P. (2002), „Podwójne oblicze” całożyciowego uczenia się: dwie analityczne perspektywy „cichej rewolucji”, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 2(18), s. 103–112.
Alheit P. (2011), Podejście biograficzne do całożyciowego uczenia się, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 3(55), s. 7–21.
Alheit P. (2015), Teoria biografii jako fundament pojęciowy uczenia się przez całe życie, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 4(72), s. 23–36.
Bron A. (2006), Rozumienie uczenia się w teoriach andragogicznych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 4(36), s. 7–35.
Bron A. (2009), Biograficzność w badaniach andragogicznych, „Dyskursy Młodych Andragogów”, nr 10, s. 37–54.
Czerniawska O. (2007), Drogi i bezdroża andragogiki i gerontologii. Szkice i rozprawy, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź.
Czerniawska O. (2007), Szkice z andragogiki i gerontologii, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź.
Czerniawska O. (2010), Rola marzeń w życiu ludzi starszych, „Rocznik Andragogiczny”, s. 107–113.
Czerniawska O. (red.) (2011), Andragogiczny wymiar wydarzeń osobistych i globalnych w badaniach biograficznych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź.
Demetrio D. (2000), Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie, Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Demetrio D. (2009), Pedagogika pamięci. W trosce o nas samych, z myślą o innych, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź.
Dominicé P. (2006), Uczyć się z życia. Biografia edukacyjna w edukacji dorosłych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistycznej, Łódź.
Dubas E. (1990), Potrzeby edukacji dorosłych, „Oświata Dorosłych”, nr 6, s. 208–213.
Dubas E. (2009), Refleksja autobiograficzna jako aktywność edukacyjna w kontekście całożyciowego uczenia się, [w:] A. Fabiś, S. Kędziora (red.), Wyzwania współczesnej edukacji dorosłych. Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa dorosłych, Wydawnictwo Górnośląskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Kardynała A. Hlonda, Mysłowice–Zakopane, s. 41–53.
Dubas E. (2011), Uczenie się z (własnej) biografii – wprowadzenie, [w:] E. Dubas, W. Świtalski (red.), Uczenie się z (własnej) biografii, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 5–9.
Dubas E. (2014), Edukacja w andragogicznych badaniach biograficznych – biografia edukacyjna, [w:] R. Skrzyniarz, E. Krzewska, W. Zgłobicka-Gierut, Badanie biografii – źródła, metody, konteksty, Wydawnictwo Episteme, Lublin, s. 17–31.
Dubas E. (2015a), Biograficzność w kontekście całożyciowego uczenia się, [w:] E. Dubas, J. Stelmaszczyk, Biografie i uczenie się, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 11–29.
Dubas E. (2015b), Andragogiczne badania biografii – zakresy, trudności, etyka badacza (wybrane aspekty), [w:] E. Dubas, J. Stelmaszczyk (red.), Biografie i uczenie się, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 32–47.
Dubas E. (2017), Uczenie się z własnej biografii jako egzemplifikacja biograficznego uczenia się, „Nauki o Wychowaniu. Studia interdyscyplinarne”, nr 1(4), s. 63–87.
Field J. (2003), Badania nad całożyciowym uczeniem się dorosłych: tendencje i perspektywy w świecie anglojęzycznym, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 1(21), s. 63–80.
Giza-Poleszczuk A. (1990), Autobiografia między symbolem a rzeczywistością, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 95–109.
Golonka-Legut J. (2012), Indywidualne doświadczenie życiowe obszarem uczenia się człowieka dorosłego, [w:] W. Jakubowski (red.), Kultura jako przestrzeń edukacyjna współczesne obszary uczenia się ludzi dorosłych, Wydawnictwo Impuls,
Kraków, s. 45–62.
Grodzka M. (2014), Idę na studia! – łatwo powiedzieć… Badania narracyjne studentek rozpoczynających studia w okresie średniej dorosłości, „Rocznik Andragogiczny”, nr 21, s. 197–212.
Helling I.K. (1990), Metoda badań biograficznych, [w:] J. Włodarek, M. Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii, PWN, Warszawa–Poznań, s. 13–37.
Illeris K. (2006), Trzy wymiary uczenia się, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP, Wrocław.
Jurgiel A. (2011), Walka o zmianę statusu a (nie)moc kształcenia w świetle analizy doświadczeń edukacyjnych kobiet. Studium biograficzne, „Rocznik Andragogiczny”, s. 71–81.
Kurantowicz E., Nizińska A. (2012), Trajektorie uczenia się w instytucjach kształcenia ustawicznego, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
Lalak D. (2010), Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
Malec Rawiński M. (2014), Fenomen długowieczności i starzenia się z perspektywy auto/biograficznej, „Rocznik Andragogiczny”, s. 283–295.
Malewski M. (1998), Teorie andragogiczne. Metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Malewski M. (2006), W poszukiwaniu teorii uczenia się ludzi dorosłych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 2(34), s. 23–51.
Malewski M. (2010), Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
Mazurek E. (2013), Biografie edukacyjne kobiet dotkniętych rakiem piersi, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
Muszyński M. (2014), Edukacja i uczenie się – wokół pojęć, „Rocznik Andragogiczny”, t. 21, s. 77–88.
Niedźwieńska A. (2009), Wspomnienia, które nas tworzą, [w:] A. Niedźwieńska, J. Neckar (red.), Poznaj samego siebie, czyli o źródłach samowiedzy, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, Warszawa, s. 106–128.
Pryszmont-Ciesielska M. (2013), Mikroświaty macierzyństwa, „Rocznik Andragogiczny”, t. 20, s. 357–366.
Pryszmont M. (2020), Metodologia jako sztuka wyjścia. Podejścia badawcze i praktyki edukacyjne w andragogicznych studiach nad macierzyństwem, Wydawnictwo Atut, Wrocław.
Skibińska E.M. (2006), Mikroświaty kobiet. Relacje autobiograficzne, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji, Radom.
Solarczyk-Szwec H. (2015), Cztery ćwiartki biograficznego uczenia się, „Rocznik Andragogiczny”, s. 119–134.
Szwech A. (2012), Obszary uczenia się przez całe życie w dziennikach H. Semenowicz, „Rocznik Andragogiczny”, s. 264–271.
Tedder M., Biesta G. (2009), Uczenie się bez nauczania? Potencjał i ograniczenia biograficznego uczenia się dorosłych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 2(46), s. 19–35.
Trzcionkowski L. (2005), Biografia starożytna – starożytność biografii, [w:] R. Kasperowicz, E. Wolicka (red.), Biografia. Historiografia dawniej i dziś, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, s. 11–28.
Wawrzyniak J.K, Wypiorczyk-Przygoda K. (2012), Pamięć i percepcja początku dorosłości w biografii osób starszych, [w:] E. Dubas, W. Świtalski (red.), Uczenie się z biografii Innych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 217–224.
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 2024-02-26 - (2)
- 2024-02-26 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Pani Joanna Anna Golonka-Legut
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 170
Liczba cytowań: 0
