Jakość życia chorych z cukrzycą typu 2 i zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2025.14.1.3Słowa kluczowe
zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, dolegliwości bólowe, jakość życia, cukrzyca typu 2Abstrakt
Wstęp. Cukrzyca (DM), jako grupa zespołów metabolicznych charakteryzuje się hiperglikemią spowodowaną defektem w wydzielaniu i/lub działaniu insuliny. Osteoartrosis — to choroba w wyniku której następuje powolny proces degeneracyjny powierzchni stawowych. Czynnikami predysponującymi do wystąpienia choroby jest wiek, otyłość wady postawy, choroby metaboliczne, urazy oraz tzw. czynniki mechaniczne — praca zawodowa. Jedną z przyczyn występowania zwyrodnień jest cukrzyca typu 2.
Cel. Celem pracy było określenie poziomu jakości życia i wpływu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa na jakość życia u chorych z cukrzycą typu 2.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono na grupie 115 osób obojga płci przebywających na oddziale rehabilitacji. W badaniu wykorzystano narzędzia standaryzowane do oceny bólu, niesprawności kręgosłupa w odcinku szyjnym i lędźwiowym, kwestionariusz do oceny podstawowych czynności dnia codziennego oraz skalę do oceny jakości życia. Dane socjodemograficzne uzyskano z dokumentacji medycznej pacjentów.
Wyniki. Do analizy włączono 106 poprawnie wypełnionych kompletnych ankiet (99,07%) osób w tym: 52 (48,60%) kobiet i 54 (50,47%) mężczyzn. Wszyscy respondenci (N=107) odczuwali dolegliwości bólowe. Według skali ADL większość badanych charakteryzuje pełna sprawność. Według skali ODI największa grupa wskazała na umiarkowaną niesprawność. Według skali NDI grupy pacjentów z brakiem niepełnosprawności, łagodną niepełnosprawnością i umiarkowaną niepełnosprawnością są porównywalne, ciężka niesprawność dotyczy 7,48% chorych, a skrajne cierpienie i niesprawność 2,80% badanej grupy. Średnia ocena jakości życia wynosi 3,5±0,76 punktu, co oznacza, że badani oceniają jakość życia pomiędzy dobrą a przeciętną (ani dobra ani zła). Średnia ocena własnego zdrowia wynosi 2,54±0,78 punktu, co oznacza, że badani oceniają swoje zdrowie pomiędzy niezadowalającym a przeciętnym (ani zadowalającym ani niezadowalającym). Badani najlepiej oceniają swoją jakość życia w dziedzinie socjalnej (14,42±2,55), nieco gorzej wypada jakość życia w dziedzinie psychologicznej (14,38±2,33), następnie w dziedzinie środowiskowej (13,77±2,11), a najgorzej jakość życia w dziedzinie fizycznej (11,24±2,51).
Wnioski. Ocena jakości życia pacjentów z T2DM i zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa jest na dość dobrym poziomie. Na jakość życia tych chorych ma wpływ wiek, stan cywilny, aktywność zawodowa, stopień nasilenia dolegliwości bólowych. Wszyscy badani pacjenci cierpią na dolegliwości bólowe kręgosłupa o umiarkowanym stopniu nasilenia. Większość badanych jest w stanie samodzielnie funkcjonować w życiu codziennym. (PNN 2025;14(1):16–26)
Bibliografia
[1] 2021 Guidelines on the management of patients with diabetes. A position of Diabetes Poland. Clinical Diabetology. 2021;10(1).
[2] Krzemińska S., Bąk E., Polanská A. et al. Does gender affect health-related quality of life in patients with type 2 diabetes (ADDQoL) in Central European countries? Ann Agric Environ Med. 2023;30(2):296–305.
[3] Klimiuk P.A., Kuryliszyn-Moskal A. Choroba zwyrodnieniowa stawów. Medycyna po dyplomie. 2012;5(44):48–61.
[4] Sąsiadek M., Konopka M. Choroby kręgosłupa. W: Walecki J. (Red.), Postępy neuroradiologii: wydanie multimedialne. Polska Fundacja Upowszechniania Nauki. Wydział Nauk Medycznych PAN, Warszawa 2007;397–428.
[5] Koszewski W. (Red.), Bóle kręgosłupa i ich leczenie. Termedia, Poznań 2010.
[6] Bijlsma J.W., Berenbaum F., Lafeber F.P. Osteoarthritis: an update with relevance for clinical practice. Lancet. 2011;377(9783):2115–2126.
[7] Dobrogowski J., Wordliczek J. Zespoły bólowe narządu ruchu. Bóle kręgosłupa. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
[8] Talaga S., Magiera Z., Kowalczyk B., Lubińska-Żądło B. Problemy pacjentów z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa a jakość ich życia. Ortop Traumatol Rehab. 2014;16(6):617–627.
[9] Rinaldo L., McCutcheon B.A., Gilder H. et al. Diabetes and Back Pain: Markers of Diabetes Disease Progression Are Associated With Chronic Back Pain. Clin Diabetes. 2017;35(3):126–131.
[10] Ghosal S., Ghosal A. Diabetes and musculoskeletal disorders-a review. J Diab Metab Disorder Control. 2020;7(2):63–71.
[11] Kong J.G., Park J.B., Lee D., Park E.Y. Effect of high glucose on stress-induced senescence of nucleus pulposus cells of adult rats. Asian Spine J. 2015;9(2):155–161.
[12] Kong C.G., Park J.B., Kim M.S., Park E.Y. High glucose accelerates autophagy in adult rat intervertebral disc cells. Asian Spine J. 2014;8(5):543–548.
[13] Eivazi M., Abadi L. Low back pain in diabetes mellitus and importance of preventive approach. Health Promot Perspect. 2012;2(1):80–88.
[14] Pozzobon D., Ferreira P.H., Dario A.B. et al. Is there an association between diabetes and neck and back pain? A systematic review with meta-analyses. PLoS One. 2019;14(2):e0212030.
[15] Antczak A., Haor B., Biercewicz M. Jakość życia pacjentów z zespołem bólowym odcinka lędźwiowego kręgosłupa po zastosowaniu leczenia sanatoryjnego — doniesienia wstępne. Piel Zdr Publ. 2014;4(1):19–25.
[16] Megari K. Quality of Life in Chronic Disease Patients. Health Psychol Res. 2013;1(3):e27.
[17] Obiegło M., Uchmanowicz I., Wleklik M., Jankowska-Polańska B., Kuśmierz M. The effect of acceptance of illness on the quality of life in patients with chronic heart failure. Eur J Cardiovasc Nurs. 2016;15(4):241–247.
[18] Wordliczek J., Dobrogowski J. (Red.), Leczenie bólu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
[19] Burrows D. Engaging Patients in Their Own Pain Management. PChD Thesis, Brunel University, London 2000.
[20] Katz S. Assessing self-maintenance: activities of daily living, mobility, and instrumental activities of daily living. J Am Geriatr Soc. 1983;31(12):721–727.
[21] Development of the World Health Organization WHOQOL-BREF quality of life assessment. The WHOQOL Group. Psychol Med. 1998;28(3):551–558.
[22] Wołowicka L., Jaracz K. Polska wersja WHOQoL 100 i WHOQoL Bref. W: Wołowicka L. (Red.), Jakość życia w naukach medycznych. Wydawnictwo Uczelniane Akademii Medycznej, Poznań 2001;231–238.
[23] Jaracz K., Kalfoss M., Górna K., Baczyk G. Quality of life in Polish respondents: psychometric properties of the Polish WHOQOL-Bref. Scand J Caring Sci. 2006;20(3):251–260.
[24] Molsted S., Tribler J., Snorgaard O. Musculoskeletal pain in patients with type 2 diabetes. Diabetes Res Clin Pract. 2012;96(2):135–140.
[25] Ostrzyżek A. Jakość życia w chorobach przewlekłych. Probl Hig Epidemiol. 2008;89(4):467–470.
[26] Miller B., Gawrońska K., Szczepanowska-Wołowiec B. i wsp. Jakość życia pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Ostry Dyżur. 2016;9(3):88–91.
[27] Gajewski T., Woźnica I., Młynarska M. Ćwikła S., Strzemecka J., Bojar I. Wybrane aspekty jakości życia osób ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa i stawów. Med Og Nauk Zdr. 2013;19(3):362–369.
[28] Kozłowski P., Kozłowska M. Ocena częstości współwystępowania bólu głowy i kręgosłupa oraz objawom im towarzyszącym. J Educ Health Sport. 2016;6(8):210–218.
[29] Lorencowicz R., Jasik J., Siry W., Przychodzka E., Turowski K. Wybrane czynniki warunkujące sprawność funkcjonalną pacjentów z zespołem bólowym kręgosłupa i ich wpływ na dobrostan. Zdrowie i dobrostan. 2015;1:219–231.
[30] Krzemińska S., Kostka A. Acceptance of illness and quality of life in patients with type 2 diabetes. J Educ Health Sport. 2021;11(5):86–100.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Syliwa Krzemińska, Dana Zrubcová, Milan Laurinc
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 154
Liczba cytowań: 0