Ocena sprawności fizycznej i tolerancji wysiłkowej u pensjonariuszek Domów Pomocy Społecznej z otępieniem lekkiego stopnia
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2025.14.1.1Słowa kluczowe
demencja, tolerancja wysiłkowa, geriatria, sprawność fizycznaAbstrakt
Wstęp. Wraz ze światowym trendem demograficznym populacji starzenie się, choroba Alzheimera i inne formy demencji stanie się coraz poważniejszym problemem zdrowia publicznego. Postępująca demencja prowadzi do spadku zdolności do wykonywania codziennych czynności. Obniżanie funkcji intelektualnych i innych funkcji poznawczych jest jedną z najczęściej występujących zmian w procesie starzenia. Osoby z demencją są bardziej podatne na ograniczanie swojej aktywności, co sprzyja sarkopenii, ograniczeniu sprawności funkcjonalnej i tolerancji na wysiłek fizyczny. Systematyczna odpowiednio dobrana aktywność fizyczna spowalnia procesy regresu w powyższych obszarach.
Cel. Celem pracy była ocena, czy występujący wczesny etap demencji u badanych jest czynnikiem obniżającym poziom sprawności fizycznej i tolerancji wysiłkowej.
Materiał i metody. Przebadano 74 kobiety w wieku 80–84 lata, pensjonariuszki Domów Pomocy Społecznej. Badane podzielono. Pierwszą grupę stanowiło 30 osób ze zdiagnozowaną demencją lekkiego stopnia na podstawie oceny Mini Mental State Examination test. Grupę drugą stanowiły 44 osoby bez objawów demencji. W obydwu grupach przeprowadzono test Short Physical Performance Battery służący do oceny sprawności oraz 6-minutowy test marszu w celu oceny tolerancji wysiłkowej.
Wyniki. Średnia wartość wskaźnika masy ciała w grupie pierwszej (25,9±2,2), w grupie drugiej (25,3±3), różnica nieistotna p<0,7. Średnia wartość Short Physical Performance Battery test w grupie pierwszej (6±2,1), w grupie drugiej (6±2,4), różnica nieistotna p<0,2. Średnia wartość 6-minutowego testu marszu w grupie pierwszej (234±91), w grupie drugiej (222±85), różnica nieistotna p<0,6. Dla wszystkich analizowanych cech różnice są nieistotne statystycznie — badane grupy kobiet nie różniły się znacząco pod względem analizowanych cech.
Wnioski. Demencja zdiagnozowana na poziomie lekkiego stopnia nie stanowi czynnika obniżającego istotnie poziomu sprawności fizycznej i tolerancji wysiłkowej. Istotne jest odpowiednie dobranie programu aktywności fizycznej skierowanej dla tej grupy. (PNN 2025;14(1):3–7)
Bibliografia
[1] Plassman B.L., Langa K.M., Fisher G.G. et al. Prevalence of dementia in the United States: the aging, demographics, and memory study. Neuroepidemiology. 2007;29(1–2):125–132.
[2] Ferri C.P., Prince M., Brayne C. et al. Global prevalence of dementia: a Delphi consensus study. Lancet. 2005;366(9503):2112–2117.
[3] Wimo A., Winblad B., Aguero-Torres H., von Strauss E. The magnitude of dementia occurrence in the world. Alzheimer Dis Assoc Disord. 2003;17(2):63–67.
[4] Mechling H. Dementia and physical activity. Eur Rev Aging Phys Act. 2008;5:1–3.
[5] Folstein M.F., Folstein S.E., McHugh P.R. “Mini-mental state”. A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. J Psychiatr Res. 1975;12(3):189–198.
[6] Zasadzka E., Pawlaczyk M., Wieczorowska-Tobis K. Test Short Physical Performance Battery jako narzędzie służące do oceny sprawności fizycznej osób starszych. Gerontol Pol. 2003;4:148–153.
[7] Rikli R.E., Jones C.J. The reliability and validity of a 6-minute walk test as a measure of physical endurance in older adults. J Aging Phys Act. 1998;6:363–375.
[8] Mechling H., Brach M. Fit für 100. Förderung der Mobilität und Selbstständigkeit für Hochaltrige. Praxisleitfaden zur Einrichtung von Bewegungsangeboten für alle Bereiche der Altenhilfe. Deutsche Sporthochschule, Köln 2007.
[9] Morley J.E. The top 10 hot topics in aging. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2004;59(1):24–33.
[10] Wahle M., Häller S., Spiegel R. Validation of the NOSGER (Nurses’ Observation Scale for Geriatric Patients): reliability and validity of a caregiver rating instrument. Int Psychogeriatr. 1996;8(4):525–547.
[11] Brunner C., Spiegel R. Eine Validierungsstudie mit der NOSGER (Nurses’ Observation Scale for Geriatric Patients), einem neuen Beurteilungsinstrument für die Psychogeriatrie. Zeitschrift für Klinische Psychologie. 1990;19(3):211–229.
[12] Daly J.M., Bay C.P., Levy B.T., Carnahan R.M. Caring for people with dementia and challenging behaviors in nursing homes: A needs assessment geriatric nursing. Geriatr Nurs. 2015;36(3):182–191.
[13] Baker L.D., Frank L.L., Foster-Schubert K. et al. Effects of aerobic exercise on mild cognitive impairment: a controlled trial. Arch Neurol. 2010;67(1):71–79.
[14] Angevaren M., Aufdemkampe G., Verhaar H.J., Aleman A., Vanhees L. Physical activity and enhanced fitness to improve cognitive function in older people without known cognitive impairment. Cochrane Database Syst Rev. 2008:(2):CD005381.
[15] Deskur-Śmielecka E., Jóźwiak A., Bosacka M. Wpływ krótkotrwałego programu rehabilitacyjnego o małej intensywności na wydolność fizyczną u pacjentów w podeszłym wieku. Gerontol Pol. 2011;19(1):21–28.
[16] Ignasiak Z., Kaczorowska A., Katan A., Domaradzki J. Sprawność ruchowa kobiet w starszym wieku oceniana testem Fullertona. Fizjoterapia. 2009;17(2):48–53.
[17] Ignasiak Z., Sebastjan A., Sławińska T. et al. Functional fitness normative values for elderly polish population. BMC Geriatr. 2020;20(1):384.
[18] Kaczorowska A., Sebastjan A., Kołodziej M., Fortuna M., Ignasiak Z. Selected Elements of Lifestyle and the Level of Functional Fitness in Older Women. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(4):2066.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Małgorzata Fortuna, Antonina Kaczorowska, Jacek Szczurowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 189
Liczba cytowań: 0