Wpływ wielochorobowości na sprawność funkcjonalną osób starszych
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2024.13.1.3Słowa kluczowe
osoby w podeszłym wieku, środowisko domowe, wielochorobowośćAbstrakt
Wstęp. Wielochorobowość (polipatologia) definiowana jest jako występowanie dwóch lub więcej chorób przewlekłych i jest najbardziej widoczną cechą starszego człowieka.
Cel. Celem pracy była ocena występowania wielochorobowości u osób w podeszłym wieku w środowisku domowym oraz określenie zależności pomiędzy wielochorobowością a sprawnością funkcjonalną i psychiczną osób w starszym wieku.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego, posłużono się techniką wywiadu bezpośredniego. Wykorzystano kwestionariusz wywiadu własnej konstrukcji oraz wystandaryzowane narzędzia tj.: Skrócony Test Sprawności Umysłowej (AMTS), Skala Barthel i Skala Lawtona. Badaniami objęto 504 osoby w wieku od 66 do 94 lat w środowisku domowym.
Wyniki. Zaledwie 1,98% badanych osób nie deklarowało występowania żadnej choroby. Średnia liczba chorób wynosiła 2,98 (u kobiet — 3,03, a u mężczyzn — 2,90). Stwierdzono istotną statystycznie zależność pomiędzy ilością deklarowanych chorób a wiekiem badanych (p<0,001). Ponadto zauważono, że wraz ze wzrostem u badanych liczby jednostek chorobowych pogarszały się ich wyniki na skali Barthel i Lawtona (p<0,001) oraz sprawność poznawcza i emocjonalna (p<0,001).
Wnioski. Osoby po 65. roku życia mieszkające na wsi w zdecydowanej większości doświadczały wielochorobowości, a wśród chorób dominowały: nadciśnienie tętnicze, choroba zwyrodnieniowa stawów, niewydolność krążenia, miażdżyca i cukrzyca. Wraz ze zwiększaniem się liczby jednostek chorobowych pogarszała się sprawność czynnościowa, poznawcza i emocjonalna badanych osób. (PNN 2024;13(1):17–22)
Bibliografia
Gryglewska B. Trudności w leczeniu starszych chorych z wielochorobowością. Komentarz do artykułu: „Opieka ukierunkowana na starszego pacjenta z wielochorobowością — podejście zaproponowane przez Panel Ekspertów Amerykańskiego Towarzystwa Geriatrycznego”. Gerontol Pol. 2013;21(3):73–74.
Bień B. Specyfika geriatrii — odrębności i zasady postępowania. W: Galus K. (Red.), Geriatria. Wybrane zagadnienia. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2007;29–38.
Palczewska A. System opieki długoterminowej a zapotrzebowanie na ten rodzaj świadczeń. Probl Pielęg. 2010;18(2):198–206.
Michałkiewicz H., Wróbel J. Całościowa ocena geriatryczna — narzędzie ważne również dla fizjoterapeutów. Zamoj Stud Mater. Seria: Fizjoterapia. 2012;1(ZSiM 35):91–96.
Mazurek J., Rymaszewska J., Lurbiecki J. Specyfika i czynniki warunkujące skuteczność fizjoterapii osób starszych w świetle najnowszych doniesień. Now Lek. 2012;81(1):70–74.
Wieczorowska-Tobis K. Specyfika pacjenta starszego. W: Wieczorowska-Tobis K., Kostka T., Borowicz A.M. (Red.), Fizjoterapia w geriatrii. PZWL, Warszawa 2011;18–27.
Sygit K., Kołłątaj W., Sygit M., Kołłątaj B. The impact of economic factors on the realities of outpatient multi-drug treatment of chronic diseases in rural areas. Ann Agric Environ Med. 2011;18(1):29–34.
Wieczorowska-Tobis K., Rajska-Neumann A., Styszyński A., Jóźwiak A. Kompleksowa ocena geriatryczna jako narzędzie do analizy stanu funkcjonalnego pacjenta starszego. Geriatr Pol. 2006;2:38–40.
Borowiak E., Kostka T. Oczekiwania na świadczenia opiekuńcze starszych mieszkańców obszaru miejskiego i wiejskiego oraz instytucji opiekuńczo-pielęgnacyjnych. Gerontol Pol. 2010;18(4):207–214.
Piotrowicz K. Opieka ukierunkowana na starszego pacjenta z wielochorobowością — podejście zaproponowane przez Panel Ekspertów Amerykańskiego Towarzystwa Geriatrycznego. Gerontol Pol. 2013;21(3):63–72.
Tokarski S. Możliwości i potrzeby opiekuńczo-lecznicze środowiska wiejskiego Lubelszczyzny. Zdr Publ. 2001;111(1):13–19.
Mossakowska M. Problemy zdrowotne osób w wieku podeszłym — wnioski z projektu PolSenior. W: Samoliński B., Raciborski F. (Red.), Zdrowe starzenie się: Biała Księga. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013;49–54.
Skalska A., Gałaś A. Upadki jako czynnik ryzyka pogorszenia stanu funkcjonalnego w starszym wieku. Gerontol Pol. 2011;19(3–4):150–160.
Klimek E., Wizner B., Skalska A., Grodzicki T. Stan wzroku i słuchu u osób w wieku podeszłym. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (Red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012;95–108.
Berger R.C., Burkard R.F. Zaburzenia słuchu. W: Rosenthal T., Naughton B., Williams M. (Red.), Geriatria. Wyd. Czelej, Lublin 2009;16–177.
Fidecki W., Wysokiński M., Wrońska I., Walas L., Sienkiewicz Z. Jakość życia osób starszych ze środowiska wiejskiego objętych opieką długoterminową. Probl Hig Epidemiol. 2011;92(2):221–225.
Kocemba J. Starzenie się człowieka. W: Grodzicki T., Kocemba J., Skalska A. (Red.), Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. Via Medica, Gdańsk 2006;6–12.
Dziechciaż M., Płaszewska-Żywko L., Guty E. Najczęstsze choroby wieku podeszłego w populacji wiejskiej. W: Talarska D., Wieczorowska-Tobis K. (Red.), Człowiek w wieku podeszłym we współczesnym społeczeństwie. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, Poznań 2009;63–72.
Wojszel B., Bień B. Wielkie problemy geriatryczne jako przyczyna upośledzenia sprawności osób w późnej starości I. Metodologia badań. Zaburzenia mobilności. Gerontol Pol. 2001;9(2):32–38.
Wojszel B., Bień B.: Rozpowszechnienie wielkich zespołów geriatrycznych w populacji osób w późnej starości — wyzwanie dla podstawowej opieki zdrowotnej. Przegl Lek. 2002;59(4–5):216–221.
Kołodziej W. Bio-psycho-społeczne funkcjonowanie osób starszych a społeczne stereotypy i uprzedzenia dotyczące starzenia się i starości. W: Nowicka A. (Red.), Wybrane problemy osób starszych. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006;55–71.
Skalska A. Ograniczenie sprawności funkcjonalnej osób w podeszłym wieku. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie. 2011;9(1):50–59.
Babiarczyk B., Schlegel-Zawadzka M., Turbiarz A. Ocena częstości występowania objawów depresji w populacji osób powyżej 65. roku życia. Med Og Nauk Zdr. 2013;19(4):453–457.
Broczek K., Mossakowska M., Szybalska A. i wsp. Występowanie objawów depresyjnych u osób starszych. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (Red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012;123–136.
Dudek D., Zięba A., Siwek M., Wróbel A. Depresja. W: Grodzicki T., Kocemba J., Skalska A. (Red.), Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. Via Medica, Gdańsk 2006;108–112.
Melis R., Marengoni A., Angleman S., Fratiglioni L. Incidence and predictors of multimorbidity in the elderly: a population-based longitudinal study. PLoS One. 2014;9(7):e103120.
Radziwoń-Zalewska M. Depresja u starszych osób. W: Galus K. (Red.), Geriatria. Wybrane zagadnienia. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2007;253–257.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 265
Liczba cytowań: 0