Analiza związku między giętkością poznawczą a złością u osób starszych
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2023.12.1.2Słowa kluczowe
złość, giętkość poznawcza, osoba starsza, pielęgniarstwoAbstrakt
Wstęp. W geriatrii giętkość poznawcza, o której wiadomo, że skutecznie pomaga jednostkom w zachowaniu cierpliwości wobec zdarzeń, jest zdolnością do aktywacji poznawczej w obliczu nagłych, nieoczekiwanych sytuacji poprzez ich przetwarzanie. Bycie pozytywnym lub negatywnym poznawczo wpływa na poziom giętkości poznawczej osób starszych. Ważne jest, aby zbadać poziom gniewu u osób starszych w ocenie ich giętkości poznawczej.
Cel. Celem pracy jest zbadanie związku między giętkością poznawczą a złością u osób starszych.
Materiał i metody. Badanie przeprowadzono w domu opieki w środkowej Turcji. W doborze próby zastosowano metodę doboru celowego. Niniejsze badanie zostało zaprojektowane jako badanie opisowe.
Wyniki. Istnieją statystycznie istotne i ujemne korelacje pomiędzy CFS a State Anger, Anger/In i Anger/Out. Ponadto istnieje statystycznie istotna i dodatnia korelacja między CFS a Anger/Control.
Wnioski. Widać, że pamięć krótkotrwała uległa pogorszeniu oraz to, że średnie wyniki Anger/In i Anger/Out, czyli stylów state-anger i trait-anger wzrosły, spadły natomiast średnie wyniki Anger/Control i Cognitive Flexibility. (PNN 2023;12(1):9–16)
Bibliografia
Celik Guzel E., Serinkan Cinemre F.B., Guzel S. et al. Evaluation of Cognitive Functions in Hypertensive Patients and Its Relationship with Serum Midkine Levels. Sakarya Med J. 2017;7(1):33–38.
Özkan Tuncay F., Kars Fertelli T. Yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam doyumu ile ilişkisi. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2018;32(3):183–190.
TÜIK. İstatistiklerle Yaşlılar, 2021. Retrieved Ağustos 28, 2022, from https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2021-45636#:~:text=Ya%C5%9Fl%C4%B1%20n%C3%BCfus%20olarak%20kabul%20edilen,9%2C7’ye%20y%C3%BCkseldi.%20adresinden%20al%C4%B1nd%C4%B1.
Karan M.A., Türkmen B.Ö. Türkiye’de ve Dünyada Yaşlılık Demografisi. İç: Ülger Z., Erdinçler Ü.D., Karan M.A. (Eds.), Geriatri Yaşlı Sağlığı ve Hastalıkları. Hipokrat Yayıncılık, Ankara 2021;3–10.
Erkal E. Cerrahi Girişim Geçiren Geriatrik Hastaların Bilişsel Düzeyleri Ve İyileşme Durumlarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Lisans Üstü Eğitim Enstitüsü, Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Kütahya 2022.
Hashem A.H., Nasreldin M., Gomaa M.A., Khalaf O.O. Late versus Early Onset Depression in Elderly Patients: Vascular Risk and Cognitive Impairment. Curr Aging Sci. 2017;10(3):211–216.
Hobert M.A., Meyer S.I., Hasmann S.E. et al. Gait Is Associated with Cognitive Flexibility: A Dual-Tasking Study in Healthy Older People. Front Aging Neurosci. 2017;9:154.
Cañas J., Quesada J.F., Antolí A., Fajardo I. Cognitive flexibility and adaptability to environmental changes in dynamic complex problem-solving tasks. Ergonomics. 2003;46(5):482–501.
Balta Ş.N. Genç yetişkin bireylerin bilişsel esneklik düzeylerinin, ölüm kaygısı düzeyleri ve mutluluk düzeylerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul 2020.
Bilgin M. Bilişsel Esnekliği Yordayan Bazı Değişkenler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2009;3(36):142–157.
Tel H. Anger and depression among the elderly people with hypertension. Neurol Psychiatry Brain Res. 2013;19(3):109–113.
Terassi M., Rossetti E.S., Luchesi B.M., Gramani-Say K., Hortense P., Pavarini S.C.I. Factors associated with depressive symptoms in elderly caregivers with chronic pain. Rev Bras Enferm. 2020;73(1):e20170782.
Chiaranai C., Chularee S., Srithongluang S. Older people living with chronic illness. Geriatr Nurs. 2018;39(5):513–520.
Schieman S. Education and the activation, course, and management of anger. J Health Soc Behav. 2000;41(1):20–39.
Ahrari A., Shahabizadeh F. The Effects of Mindfulness-based Cognitive Behavioral Therapy of Anger Management in Cognitive Flexibility: Moderating Role of Perceived Childhood Attachment. Research in Clinical Psychology and Counseling. 2019;9(2):101–119.
Deffenbacher J.L. Cognitive-Behavioral Conceptualization and Treatment of Anger. Cogn Behav Pract. 2011;18(2):212–221.
Karslı Y. Bilişsel Esneklik, İki Dillilik ve Üstbilişsel Kararlar Arasındaki Gelişimsel Bağlantılar. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi, İstanbul 2015.
Chaplin J.P. Dictionary of Psychology (2nd ed.). Dell, New York 1982.
Spielberger C.D., Jacobs G., Russel S., Crane R.S. Assessment of Anger: the State-Trait Anger Scale. In Butcher J.N., Spielberger C.D. (Eds.), Advances in Personality Assessment. LEA, Hillsdale 1983.
Kadir Özer A. Sürekli Öfke (SL-Öfke) Ve Öfke İfade Tarzı (Öfke-Tarz) Ölçekleri Ön Çalışması. Türk Psikoloji Dergisi. 1994;9(31):26–35.
Martin M.M., Rubin R.B. A New Measure of Cognitive Flexibility. Psychological Reports. 1995;76(2):623–626.
Maltby J., Day L., McCutcheon L.E., Martin M.M., Cayanus J.L. Celebrity worship, cognitive flexibility, and social complexity. Personality and Individual Differences. 2004;37(7):1475–1482.
Akyol M.A., Küçükgüçlü Ö. Yaşlı Bireylerde Bilişsel İşlevlerin Korunmasında ve Geliştirilmesinde Bilişsel Eğitimin Önemi. DEUHFED. 2018;11(4):334–339.
İldem S. Alzheimer demansta başlangıçtaki nöropsikiyatrik envanter ile bakılan davranışsal semptomların bilişsel bozulma ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Medipol Üniversitesi, İstanbul 2021.
Akmaz N. Eğitim yöneticilerinin bağlanma stilleri ve sürekli öfke ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul 2009.
Baygöl E. Ergenin öfke tepkilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uludağ Üniversitesi, Bursa 1997.
Gültekin D., Acar F. Beş faktör kişilik özellikleri ile sürekli öfke- öfke ifade tarzlari arasindaki ilişkinin belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2020;13(74):576–589.
Ekinci N. Öğretmenlerin öfke ifade tarzları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya 2013.
Kuruoğlu D.S. Üniversite öğrencilerinin sürekli öfke düzeyleri, öfke ifade tarzları ile obsesif kompulsif semptomları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilmler Enstitüsü, Maltepe Üniversitesi, İstanbul 2009.
Arman E. İlköğretimde ve ortaöğretimde çalışan öğretmenlerin öfke ifade biçimlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Atatürk Üniversitesi, Erzurum 2009.
Özmen D., Özmen E., Çetinkaya A., Akil İ.Ö. Ergenlerde sürekli öfke ve öfke ifade tarzları. Anadolu Psikiyatri Derg. 2016;17(1):65–73.
Sharkin B.S. Anger and gender: Theory, research, and implications. Journal of Counseling & Development. 1993;71(4):386–389.
Akdoğan R. Farklı cinsiyet rollerine sahip üniversite öğrencilerinin öfke yaşama biçimleri ve utangaçlık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir 2007.
Han J.H., Kim E.J., Hyun J.S., Kim N. The Lived Experience of Anger in Elderly Women with Aggressive Tendency. J Korean Gerontol Nurs. 2016;18(2):95–105.
Sroykham W., Wongsawat Y. Effects of brain activity, morning salivary cortisol, and emotion regulation on cognitive impairment in elderly people. Medicine (Baltimore). 2019;98(26):e16114.
Woodward K. Against wisdom: the social politics of anger and aging. Journal of Aging Studies. 2003;17(1):55–67.
Yu Y., Yu Y., Lin Y. Anxiety and depression aggravate impulsiveness: the mediating and moderating role of cognitive flexibility. Psychol Health Med. 2020;25(1):25–36.
Tangalos E.G., Petersen R.C. Mild Cognitive Impairment in Geriatrics. Clin Geriatr Med. 2018;34(4):563–589.
Cole J.C., Ito D., Chen Y.J., Cheng R., Bolognese J., Li-McLeod J. Impact of Alzheimer’s Disease on Caregiver Questionnaire: internal consistency, convergent validity, and test-retest reliability of a new measure for assessing caregiver burden. Health Qual Life Outcomes. 2014;12:114.
Burton J.K., Stott D.J., McShane R., Noel-Storr A.H., Swann-Price R.S., Quinn T.J. Informant Questionnaire on Cognitive Decline in the Elderly (IQCODE) for the early detection of dementia across a variety of healthcare settings. Cochrane Database Syst Rev. 2021;7(7):CD011333.
Luppa M., Sikorski C., Luck T. et al. Age- and gender-specific prevalence of depression in latest-life--systematic review and meta-analysis. J Affect Disord. 2012;136(3):212–221.
Wieland D., Hirth V. Comprehensive geriatric assessment. Cancer Control. 2003;10(6):454–462.
Zou C., Chen S., Shen J. et al. Prevalence and associated factors of depressive symptoms among elderly inpatients of a Chinese tertiary hospital. Clin Interv Aging. 2018;13:1755–1762.
Hu S.H., Chuang Y.H., Ting Y.F., Lin K.Y., Hsieh C.J. Prevalence of depressive symptoms in older nursing home residents with intact cognitive function in Taiwan. Res Nurs Health. 2018;41(3):292–300.
Randhawa S.S., Varghese D. Geriatric Evaluation and Treatment of Age-Related Cognitive Decline. StatPearls Publishing; Treasure Island (FL) 2022.
Jorm A.F., Jolley D. The incidence of dementia: a meta-analysis. Neurology. 1998;51(3):728–733.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 328
Liczba cytowań: 0