Znaczenie wsparcia społecznego dla poziomu lęku i depresji oraz obciążenia opiekunów pacjentów po udarze mózgu – wyniki wstępne

Abstrakt

Wprowadzenie. Udar mózgu jest stanem zagrożenia życia, występuje nagle, stawiając chorego i jego rodzinę w nowej, niespodziewanej oraz niezwykle stresującej sytuacji. Rocznie w Polsce na udar mózgu zapada około 70 tys. osób i liczba ta stale wzrasta. Potencjalnym czynnikiem interwencyjnym wpływającym na funkcjonowanie opiekunów pacjentów po udarze mózgu może okazać się wsparcie społeczne, w formie programu edukacji zdrowotnej.
Cel. Określenie znaczenia wsparcia społecznego, w formie programu edukacji zdrowotnej, dla poziomu lęku i depresji oraz obciążenia opiekunów pacjentów po udarze mózgu.
Materiał i metody. Grupę badawczą stanowiło 22 opiekunów (członkowie rodzin) pacjentów hospitalizowanych w Klinice Neurologii Dorosłych UCK w Gdańsku, z powodu udaru mózgu bądź TIA. Badania przeprowadzono w okresie od stycznia 2008 roku do lutego 2010 roku. Zastosowano metodę preekseprymentalną (ang. preexperimental study), schemat jednogrupowy z dwukrotnym pomiarem (ang. one-group pretest-posttest design), bez grupy kontrolnej. Ocenie poddano poziom lęku i depresji oraz poziom obciążenia opiekunów, po upływie 3 i 6-12 miesięcy od chwili wystąpienia udaru mózgu u osoby bliskiej, w porównaniu z badaniem wyjściowym podczas hospitalizacji chorego.
Wyniki. Poziom lęku wśród opiekunów wahał się na granicy między brakiem zaburzeń (0-7 pkt.) a objawami granicznymi (8-10 pkt.). W oparciu o skalę HADS nie odnotowano zaburzeń depresyjnych w tej grupie. Poziom wyczerpania emocjonalnego w badanej grupie opiekunów kształtował się na średnim poziomie. Natomiast depersonalizacja wśród opiekunów występowała na niskim poziomie. Opiekunowie chorych po udarze mózgu wysoko oceniali własne możliwości, co do sprawowania opieki na bliskim.
Wnioski. 1. Wraz z upływem czasu od wystąpienia incydentu naczyniowego zaobserwowano obniżenie poziomu lęku i depresji wśród opiekunów. W pierwszym badaniu poziom lęku opiekuna był istotnie niższy w przypadku lepszego stanu funkcjonalnego pacjenta. 2. W badanej populacji opiekunów nie odnotowano wysokiego poziomu obciążenia. 3. Wraz z poprawą stanu funkcjonalnego i neurologicznego pacjenta, obniżał się istotnie poziom wyczerpania emocjonalnego opiekuna oraz istotnie zwiększała się ocena jego możliwości, co do sprawowania opieki. 4. Nie uzyskano istotnych statystycznie różnic w zakresie wpływu zastosowanego programu edukacji zdrowotnej na poziom lęku i depresji oraz obciążenia opiekunów pacjentów po udarze mózgu. (PNN 2013;2(1):18-26)