Ocena stanu chorego z dysfunkcją układu pozapiramidowego — wybrane narzędzia pomiarowe w neurogeriatrii
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2014.3.2.6Słowa kluczowe
ocena stanu chorego, układ pozapiramidwy, skale, neurogeriatriaAbstrakt
Do grupy schorzeń przebiegających z zaburzeniami układu pozapiramidowego należy między innymi choroba Parkinsona. Jest jedną z najczęstszych postępujących, zwyrodnieniowych chorób ośrodkowego układu nerwowego, występujących u ludzi dojrzałych i starszych. Pierwsze objawy schorzenia pojawiają się w większości przypadków po 50 roku życia. U podłoża schorzenia leży zanik komórek dopaminergicznych istoty czarnej przejawiający się klinicznie spowolnieniem ruchowym, sztywnością mięśni i drżeniem spoczynkowym. Wykorzystanie w praktyce klinicznej różnorodnych narzędzi pomiarowych (skal, indeksów, wskaźników, testów itp.) dla potrzeb diagnozowania pacjentów z dysfunkcją układu pozapiramidowego jest coraz częściej stosowane. W oparciu o piśmiennictwo omówione zostały najczęściej używane skale w ocenie pacjentów z dysfunkcją układu pozapiramidowego, w tym głównie z chorobą Parkinsona. Przedstawiono dane dotyczące takich skal pomiarowych, jak: skala Hoehn i Yahra (HY Scale), Webstera (Webster Rating Scale — WRS), Unified Parkinsons Disease Rating Scale (UPDRS), skala Uniwersytetu Northwestern (Northwestern University Disability Scale — NUDS), skala Uniwersytetu Columbia (Columbia University Rating Scale — CURS), skala samodzielności Schwaba i Englanda (Schwab and England ADL Scale — S-E ADL), krótka skala ewaluacji choroby Parkinsona (Short Parkinsons Evaluation Scale — SPES), skala czynności życia codziennego w chorobie Parkinsona (Parkinsons Disease Activities of Daily Living Scale — PDADL) oraz skale oceny jakości życia, w tym skala PDQL (Parkinsons Disease Quality of Life Questionnaire) i PDQ-39 (Parkinsons Disease Questionnaire). (PNN 2014;3(2):88–92)
Bibliografia
NINDS Parkinson’s Disease Information Page. Retrieved April 17, 2013, from http://www.ninds.nih.gov/disorders/ parkinsons_disease/parkinsons_disease.htm.
Kozubski W., Liberski P. Neurologia. PZWL, Warszawa 2008.
Jaracz K., Kozubski W. Pielęgniarstwo neurologiczne.PZWL, Warszawa 2008.
Hickey J.V. Neurodegenerative Diseases. In Hickey J.V.(Ed.), Neurological and neurosurgical nursing. Lippincott Williams & Wilkins, 2003;661–692.
Whitney Ch.M., Maddux B.N., Riley D.E. Management of Parkinson’s Disease and Movement Disorders. In Barker E. (Ed.), Neuroscience Nursing. A spectrum of care. Mosby Elsevier, 2008;581–601.
Friedman A. Choroba Parkinsona. — medica press, Bielsko Biała 1999.
Ludwig E., Annecke R., Lobring E., Fritsch I. Choroba Parkinsona. ESPE, Kraków 2002.
Petit H., Allain H., Vermesch P. Choroba Parkinsona — klinika i leczenie. Sanmedia, Warszawa 1997.
Kuran W. Żyję z chorobą Parkinsona. PZWL, Warszawa 2002.
Hoehn M.M., Yahr M.D. Parkinsonism: onset, progression, and mortality. Neurology. 1967;17:427–442.
Webster D.D. Critical analysis of the disability in Parkinson’s disease. Mod Treatment. 1968;5:257–282.
Fahn S., Elton R. Members of the UPDRS Development Committee. In. Fahn S., Marsden C.D., Calne D.B.,Goldstein M., (Eds.), Recent Developments in Parkinson’s Disease, Vol 2. Florham Park, NJ. Macmillan Health Care Information, 1987;153–164.
Canter C.J., de la Torre R., Mier M. A method of evaluating disability in patients with Parkinson’s disease. J Nerv Ment Dis. 1961;133:143–147.
Hely M.A., Chey T., Wilson A. et al. Reliability of the columbia scale for assessing signs of parkinson’s disease. Mov. Disord. 1993;8:466–472.
Schwab J.F., England A.C. Projection technique for evaluating surgery in Parkinson’s disease. In. Billingham F.H., Donaldson M.C. (Eds.), Third Symposium on Parkinson’s Disease. Livingstone, Edinburgh 1969;152–157.
Marinus J., Visser M., Stiggelbout A. et al. A short scale for the assessment of motor impairments and disabilities in Parkinson’s disease: the SPES/SCOPA. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2004;75(3):388–395.
Hobson J.P., Edwards N.I., Meara R.J. The Parkinson’s Disease Activities of Daily Living Scale: a new simple and brief subjective measure of disability in Parkinson’s disease. Clin Rehabil. 2001;15(3):241–246.
de Boer A.G., Wijker W., Speelman J.D., de Haes J.C.Quality of life in patients with Parkinson’s disease: development of a questionnaire. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1996;61(1):70–74.
Peto V., Jenkinson C., Fitzpatrick R., Greenhall R. The development and validation of a short measure of functioning and well being for individuals with Parkinson’s disease. Qual Life Res. 1995;4:241–248.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 252
Liczba cytowań: 0