Zastosowanie Skali Wydolności Funkcjonalnej w ocenie pacjentów po urazach czaszkowo-mózgowych — badania wieloośrodkowe
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2014.3.4.5Słowa kluczowe
uraz czaszkowo-mózgowy (traumatic brain injury), Functional Capacity ScaleAbstrakt
Wstęp. Jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla życia i zdrowia współczesnego człowieka są urazy, a wśród nich urazy czaszkowo-mózgowe (traumatic brain injury — TBI). Spośród skal funkcjonalnych najczęściej używanych do oceny stanu chorego po TBI należy wymienić zmodyfikowaną skalę Rankina (Modified Rankin Scale), skalę niepełnosprawności DRS (Disability Rating Scale), wskaźnik Barthel (Barthel Index), skalę niezależności funkcjonalnej FIM (Functional Independence Measure) oraz skalę Glasgow wyników końcowych w wersji oryginalnej (Glasgow Outcome Scale) i rozszerzonej GOSE (Extended Glasgow Outcome Scale).
Cel. Głównym celem pracy było przedstawienie Skali Wydolności Funkcjonalnej w ocenie pacjentów po urazach czaszkowo-mózgowych.
Materiał i metody. W badaniu wieloośrodkowym uczestniczyło 159 pacjentów oddziałów neurochirurgii hospitalizowanych w Bydgoszczy, Lublinie i we Wrocławiu z powodu urazu czaszkowo-mózgowego. Badanie polegało na dwukrotnej ocenie (w dniu przyjęcia — ocena 1 i w dniu wypisu — ocena 2) stanu chorego po urazie czaszkowo-mózgowym za pomocą standaryzowanych narzędzi badawczych Glasgow Coma Scale (GCS), Functional Capity Scale (FCS) and Glasgow Outcome Scale (GOS). W tym celu zastosowano obserwację bezpośrednią z wykorzystaniem pomiaru.
Wyniki. Średni wynik wydolności funkcjonalnej według skali FCS w dniu przyjęcia wyniósł 34,41 punktu (71,7%), a w dniu wypisu 41,87 punktu (87,2%). Poddając analizie różnice w wynikach w FCS pomiędzy kobietami a mężczyznami nie odnotowano istotnej statystycznie różnicy (p>0,05) pomiędzy grupami płci, zarówno w dniu przyjęcia jak i w dniu wypisu. Grupy wiekowe pozostawały w istotnej statystycznie, niskiej korelacji z wynikami FCS w dniu przyjęcia (R=0,261; p=0,001) i na granicy istotności (R=0,140; p=0,088) w dniu wypisu. Miejsce zamieszkania nie różnicowało (p>0,05) wydolności funkcjonalnej ocenionej w FCS. Wyniki FCS pozostawały w istotnej statystycznie korelacji z wynikami GCS (p<0,05) zarówno w dniu przyjęcia jak i wypisu oraz wynikami GOS (p=0,000) w dniu wypisu.
Wnioski. Zaproponowana do oceny funkcjonalnej pacjentów po urazie czaszkowo-mózgowym skala FCS jest narzędziem trafnie rozpoznającym stan funkcjonalny chorego. Istotnie koreluje z GCS i GOS, co wskazuje na jej prawidłową konstrukcję i właściwości prognostyczne. (PNN 2014;3(4):175–182)
Bibliografia
Traumatic Brain Injury. Retrieved September 21, 2014, from http://www.cdc.gov/ traumaticbraininjury/.
Greenberg M.S. Handbook of neurosurgery. Thieme, New York 2010.
Lenrow D. What is Traumatic Brain Injury (TBI?). Retrieved September 19, 2014, from http://www.traumaticbraininjury.com/.
Rutkowska M. Urazy czaszkowo-mózgowe epidemią XXI wieku. Medycyna Ogólna. 2010;16(2):192–200.
Maksymowicz W. Neurochirurgia w zarysie. PZWL, Warszawa 1999.
Ślusarz R., Kruszyna K., Beuth W. Postępowanie pielęgniarskie wobec pacjenta z urazem czaszkowo-mózgowym. W: Ślusarz R., Szewczyk M.T. (Red.), Pielęgniarstwo w neurochirurgii. Borgis, Warszawa 2006;61–68.
Ślusarz R. Wybrane standardy i procedury w pielęgniarstwie neurochirurgicznym. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, Warszawa 2007.
Jabłońska R., Ślusarz R., Grzelak L., Dopierała L., Swincow A., Beuth W. Opieka neurochirurgiczna nad chorym po urazie czaszkowo-mózgowym na wszystkich etapach leczenia szpitalnego. Annales UMSC. 2005;60(7)supl.16: 50–55.
Hickey J.V. Craniocerebral trauma. In Hickey J.V. (Ed.), Neurological and neurosurgical nursing. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia 2003;373–406.
Bullock R., Chesnut R.M., Clinton G. Guidelines for the management of severe traumatic brain injury. Journal of Neurotrauma. 2000;17(6/7):451–553.
Minton M.S., Hickey J.V. Neuroscience critical care. In Hickey J.V. (Ed.), Neurological and neurosurgical nursing. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia 2003;359–369.
Sadaka F., Patel D., Lakshmanan R. The FOUR score predicts outcome in patients after traumatic brain injury. Neurocrit Care. 2012;16(1):95–101.
Henninger N., Izzy S., Carandang R., Hall W., Muehlschlegel S. Severe leukoaraiosis portends a poor outcome after traumatic brain injury. Neurocrit Care. 2014;21(3): 483–495.
Nichol A.D., Higgins A.M., Gabbe B.J., Murray L.J., Cooper D.J., Cameron P.A. Measuring functional and quality of life outcomes following major head injury: common scales and checklists. Injury. 2011;42(3):281–287.
Shukla D., Devi B.I., Agrawal A. Outcome measures for traumatic brain injury. Clin Neurol Neurosurg. 2011; 113(6):435–441.
Shah S., Muncer S., Griffin J., Elliott L. The Utility of the Modified Barthel Index for Traumatic Brain Injury Rehabilitation and Prognosis. The British Journal of Occupational Therapy. 2000;63(10):469–475.
Houlden H., Edwards M., McNeil J., Greenwood R. Use of the Barthel Index and the Functional Independence Measure during early inpatient rehabilitation after single incident brain injury. Clinical Rehabilitation. 2006; 20:153–159.
Seel R.T., Wright G., Wallace T., Newman S., Dennis L. The utility of the FIM+FAM for assessing traumatic brain injury day program outcomes. J Head Trauma Rehabil. 2007;22(5):267–277.
Whitlock J.A. Jr, Hamilton B.B. Functional outcome after rehabilitation for severe traumatic brain injury. Arch Phys Med Rehabil. 1995;76(12):1103–1112.
Jennett B., Bond M. Assessment of outcome after severe brain damage: a practical scale. Lancet. 1975;1:480–484.
King J.T., Carlier P.M., Marion D.W. Early Glasgow Outcome Scale scores predict long-term functional outcome in patients with severe traumatic brain injury. J Neurotrauma. 2005;22(9):947–954.
Teasdale G.M., Pettigrew L.E., Wilson J.T., Murray G., Jennett B. Analyzing outcome of treatment of severe head injury: A review and update on advancing the use of the Glasgow Outcome Scale. Journal of Neurotrauma. 1998;15:587–597.
Wilson J.T.L., Pettigrew L.E.L., Teasdale G.M. Structured interviews for the Glasgow Outcome Scale and the Extended Glasgow Outcome Scale: Guidelines for Their Use. J Neurotrauma. 1998;15(8):573–585.
Wilson J.T., Slieker F.J., Legrand V., Murray G., Stocchetti N., Maas A.I. Observer variation in the assessment of outcome in traumatic brain injury: experience from a multicenter, international randomized clinical trial. Neurosurgery. 2007;61(1):123–129.
Teasdale G, Jennett B. Assessment of coma and impaired consciousness. A practical scale. Lancet. 1974;2:81–84.
Ślusarz R. Functional Capacity Scale (FCS) in Nursing Practice. JNNN. 2012;1(1):35–40.
Ślusarz R., Beuth W., Książkiewicz B. Functional Capacity Scale as a Suggested Nursing Tool for Assessing Patient Condition with Aneurysmal Subarachnoid Hemorrhage — Part II. Advances in Clinical and Experimental Medicine. 2006;15(4):741–746.
Hirtz D., Thurman D.J., Gwinn-Hardy K., Mohamed M., Chaudhuri A.R., Zalutsky R. How common are the “common” neurologic disorders? Neurology. 2007;68(5): 326–337.
Flaada J.T., Leibson C.L., Mandrekar J.N. et al. Relative risk mortality after traumatic brain injury: a population- -based study of the role of age and injury severity. J Neurotrauma. 2007;24:435–445.
Jaracz K., Kozubski W. Jakość życia chorych po urazie czaszkowo-mózgowym. Neurol Neurochir Pol. 2008;42(6): 525–535.
Berger E., Leven F., Pirente N., Bouillon B., Neugebauer E. Quality of life after traumatic brain injury: a systematic review of the literature. Restor Neurol Neurosci. 1999;14:93–102.
Cipolle M.D., Geffe K., Getchell J., et al. Long-term outcome in elderly patients after operation for traumatic intracranial hemorrhage. Del Med J. 2014;86(8):237–244.
Barnes M.P., Ward A.B. Oxford Handbook of Rehabilitation Medicine. Oxford University Press 2005.
Moppett I.K. Traumatic brain injury: assessment, resuscitation and early management. Br J Anaesth. 2007;99: 18–31.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 363
Liczba cytowań: 0