Częstotliwość występowania chorób układu nerwowego w populacji osób powyżej 65 roku życia
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2015.4.3.1Słowa kluczowe
choroby neurologiczne, osoby starsze, neurogeriatriaAbstrakt
Wstęp. Do najczęściej występujących schorzeń u osób po 60. roku życia zalicza się choroby układu sercowonaczyniowego, schorzenia układu ruchu i choroby metaboliczne. W przypadku osób długowiecznych istotne zagrożenie stanowią ostre stany zapalne i infekcyjne (np.: zapalenie płuc, grypa) oraz następstwa upadków i złamań kości. Wśród wielu czynników, które w zasadniczy sposób wpływają na wydolność psychofizyczną, wymienia się czynniki zdrowotne
(schorzenia, choroby układowe i narządowe). Do tej grupy czynników należą również schorzenia układu nerwowego takie jak: choroby naczyniowe, zespoły otępienne czy choroby układu pozapiramidowego.
Cel. Celem pracy była ocena występowania chorób układu nerwowego oraz ich wpływu na stan psychofizyczny osób powyżej 65 roku życia.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono w Klinice Geriatrii Szpitala Uniwersyteckiego nr 1. im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy na grupie 127 pacjentów przebywających z powodu zdiagnozowanego procesu chorobowego. Kryterium doboru osób do badań był wiek, klasyfikujący pacjentów na trzy podgrupy zgodnie z tzw. podokresami starości wg ONZ:65-74 r.ż. (starość wczesna), 75-89 r.ż. (starość późna), 90 r.ż. i powyżej (długowieczność). W badaniach wykorzystano standardowe skale najczęściej stosowane w praktyce klinicznej/pielęgniarskiej w Polsce i na świecie. Do oceny czynności dnia codziennego zastosowano Activities of Daily Living, do oceny ryzyka upadków Timed Up&Go Test, do określenia nasilenia objawów depresji Geriatric Depression Scale oraz do oceny stanu odżywienia Mini Nutritional Assessment. Dane dotyczące zmiennych socjodemografcznych i klinicznych, zebrano za pomocą ustrukturyzowanego formularza do dokumentowania danych.
Wyniki. Poddając analizie statystycznej wpływ rozpoznania klinicznego na ocenę psychofizyczną osób powyżej 65 roku życia, stwierdzono, że czynnik ten istotnie statystycznie (p=0.031) wpływa, tylko na stan funkcjonalny oceniony w skali ADL. W przypadku skali Up&Go (p=0.214), MNA (p=0.324) i GDS (p=0.071) wynik był nieistotny statystycznie.
Wnioski. Choroby układu nerwowego klasyfikowały się na drugim miejscu wśród występującej polipatologii charakterystycznej dla osób w wieku podeszłym. W badanej populacji schorzenie główne z jakim chory był hospitalizowany nie wpływało znacząco na stan psychofizyczny osób powyżej 65 roku życia. (PNN 2015;4(3):96–101)
Bibliografia
Kędziora-Kornatowska K., Muszalik M. Kompendium pielęgnowania pacjentów w starszym wieku. Czelej, Lublin 2007.
Wieczorowska-Tobis K., Talarska D. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne. PZWL, Warszawa 2008.
Grodzki T., Kocemba J., Skalska A. Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. Via Medica, Gdańsk 2007.
Car J., Sygnowski T., Gębska-Kuczerowska A., Wysocki MJ. Epidemiologia niepełnosprawności w podeszłym wieku. Materiały konferencyjne. PTG. Warszawa 2004,47-52.
Gębska-Kuczerowska A., Miller M., Wysocki M.J. Niepełnosprawność osób w wieku 65 lat i więcej. Materiały konferencyjne. PTG. Warszawa 2004,53-59.
Katz S., Ford A., Moskowitz R., Jackson B., Jaffe M. Studies of illness in the aged. The Index of ADL: a standarized measure of biological and psychosocial function. JAMA. 1963;185:914-919.
Katz S., Down T.D, Cash H.R., Grotz R.C. Progress in the development of the index of ADL. Gerontologist. 1970;10(1):20-30.
Katz S., Akpom C. Index of ADL. Med Care. 1976;14(Supl 5):116-118.
Mathias S., Nayak U., Isaacs B. Balance in elderly patients:the „Get up and Go” Test. Arch Phys Med Rehab. 1986;67:387-389.
Podsiadlo D., Richardson S. The timed „Up&Go”: a test of basic functional mobility for frail elderly persons. J Am Geriatr Soc. 1991;39(2):142-148.
Yesavage J.A., Brink T.L., Rose T.L., Lum O., Huang V., Adey M.B. et al. Development and validation of a geriatric depression screening cale: a preliminary report. J Psychiatr Res. 1983;17:37-49.
Guigoz Y., Vellas B., Garry P.J. Mini nutritional assessment: a practical assessment tool for trading the nutritional state of elderly patients. Facts Res Gerontol. 1994;4 (Supl. 2):15-59.
GUS. Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski w latach 2000-2010. http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_L_podst_inf_o_rozwoju_dem_pl.pdf (z dnia 15.06.2013).
Strugała M., Wieczorowska-Tobis K. Ocena stanu odżywienia pacjentów oddziału geriatrycznego w kontekście ich sprawności funkcjonalnej. Geriatria. 2011;5;89-93.
Skalska A., Ocetkiewicz T. Upadki w wywiadzie – próba identyfikacji wskaźników predykcyjnych. W: Samodzielność ludzi starych z perspektywy medycyny i polityki społecznej. Materiały konferencyjne PTG. Warszawa 2004;119-126.
Kaczor I., Lolo A., Pakieła O., Wójcik D., Zajbt M., Wełnicki M. i wsp. Najczęstsze przyczyny hospitalizacji chorych w wieku sędziwym na oddziale wewnętrznym. Gerontol Pol. 2011;19(3-4):146-149.
Fidecki W., Wysokiński M., Wrońska I., Ślusarz R. Niesprawność osób starszych wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej. Probl Pielę. 2011;19(1):1-4.
Pitek E. Wielochorobowość u pensjonariuszy domu pomocy społecznej. Piel Zdr Publ. 2012;2(2):95-101.
Bońkowski K., Klich-Rączka A. Ciężka niesprawność czynnościowa osób starszych wyzwaniem dla opieki długoterminowej. Gerontol Pol. 2007;15(3):97-103.
Wizner B., Skalska A., Klich-Rączka A, Piotrowicz K., Grodzicki T. Ocena stanu funkcjonalnego u osób w starszym wieku. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (Red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia, MIBMiK, Poznań 2012;81-94.
Szczerbińska K., Hubalewska-Hoła A. Korzystanie i zapotrzebowanie osób starszych na świadczenia opieki zdrowotnej i pomocy społecznej. Gerontol Polska. 2003;11(3):137-143.
Płaszewska-Żywko L., Brzuzan P., Malinowska-Lipień I., Gabryś T. Sprawność funkcjonalna u osób w wieku podeszłym w domach pomocy społecznej. Probl Hig Epidemiol. 2008;89(1):62-66.
Pruszyński J., Cicha-Mikołajczyk A. Gębska-Kuczerowska A. Ocena wydolności czynnościowej i sprawności motorycznej osób przyjmowanych do pielęgniarskiego domu opieki w Polsce. Przegl Epidemiol. 2006;60:331-338.
Szczerbińska K. Organizacja opieki nad osobami starszymi w Polsce i Europie. http//www.docedu.klrwp.pl/print.php?id=135 (z dnia 06.06.2013).
Balzi D., Lauretani F., Barchielli A., Ferrucci L., Bandinelli S., Buiatti E. et al. Risk factors for disability in older persons over 3-year follow-up. Age Againg. 2010;39(1):92-98.
Seidel D., Brayne C., Jagger C. Limitations in physical functioning among older pe ople as a predictor of subsequent disability in instrument al activities of daily living. Age Ageing. 2011;40(4):463-469.
Arias-Merino E., Mendoza-Ruvalcaba N., Ortiz G., Velázquez-Brizuela I., Meda-Lara R., Cueva-Contreras J. Physical function and associated factors in community-dwelling elderly people in Jalisco, Mexico. Arch Gerontol Geriatr. 2012;54:271-278.
Skalska A. Ograniczenie sprawności funkcjonalnej osób w podeszłym wieku. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie. 2011;1:50-59.
Stuck A.E., Walthert J.M., Nikolaus T., Bula C.J., Hohmann C., Beck J.C. Risk factors for functional status decline in community-living elderly people: a systematic literature reviev. Soc Sci Med. 1999;48:445-469.
Wang L., van Belle G., Kukull W.B., Larson E.B. Predictors of functional change: a longitudinal study of nondemented people aged 65 and older. J Am Geriatr Soc. 2002; 50(9):1525-1534.
Nourhashemi F., Andrieu S., Gillette-Guyonnet S., Vellas B., Albarede J., Grandjean H. Instrumental activities of daily living as a potential marker of fraility: a study of 7364 community-dwelling elderly women (the Epidos study). J Gerontol Med Sci. 2001;56(7):M448-453.
Rubio Aranda E., Lazaro Alquezar A., Martinez Terrer T., Magallon Botaya R. Chronic diseases and functional deterioration in activities of daily living in community-dwelling elders. Rev Esp Geriatr Gerontol. 2009;44(5):244-250.
Stineman M., Xie D., Pan Q., Kurichi J., Saliba D., Streim J. Activity of daily living staging, chronic health conditions and perceived lack of home accessibility features for elderly pe ople living in the community. J Am Geriatr Soc. 2011;59(3):454-462.
Corti M., Guralnik J., Sartori L., Baggio G., Manzato E., Pezzotti L. et al. The effect of cardiovascular and osteoarticular diseases on disability in older italian men and women: rationale, design and sample characteristics of the progetto veneto anziani (PRO.V.A.) study. J Am Geriatr Soc. 2002;50(9):1535-1540.
Dunlop D., Semanik P., Song J., Manheim L., Shih V., Chang R. Risk factors for functional decline in older adults with arthritis. Arthritis Rheum. 2005;52(4):1274-1282.
Wojszel B., Bień B. Wielkie problemy geriatryczne jako przyczyna upośledzenia sprawności osób w późnej starości. Gerontol Pol. 2001;9(2):32-38.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 151
Liczba cytowań: 0