Strategie radzenia sobie ze stresem i jakość życia a przestrzeganie zaleceń terapeutycznych u chorych na stwardnienie rozsiane

Abstrakt

Wstęp. Stwardnienie rozsiane (SM) to przewlekła, autoimmunologiczna choroba ośrodkowego układu nerwowego, która dotyka młodych dorosłych w wieku 20–40 lat. Częstość występowania SM wciąż rośnie na całym świecie. Objawy są różnorodne i zależą od umiejscowienia zmian demielinizacyjnych w układzie nerwowym. Stres jest bardzo powszechny u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, może być czynnikiem ryzyka związanym z nawrotami choroby. Radzenie sobie jest definiowane jako behawioralne i poznawcze wysiłki podejmowane w celu radzenia sobie ze stresującymi wydarzeniami. W długotrwałym leczeniu stosuje się terapię modyfikującą przebieg choroby w celu zmniejszenia ryzyka progresji i ciężkości SM oraz zmniejszenia ryzyka niepełnosprawności. Przestrzeganie terapii ma kluczowe znaczenie dla skuteczności leków.
Cel. Celem pracy była ocena korelacji pomiędzy strategiami radzenia sobie ze stresem i jakością życia pacjentów ze stwardnieniem rozsianym w zależności od stopnia przestrzegania zaleceń terapeutycznych.
Materiał i metody. Badania zostały przeprowadzone wśród 226 pacjentów chorych na SM.
Wyniki. Wykazano, że 23,5% badanych nie stosuje się do zaleceń terapeutycznych. Zarówno pacjenci przestrzegający zaleceń jak i nieprzestrzegający najwyżej ocenili jakość swojego życia w domenie socjalnej i psychologicznej. Najczęściej stosowanymi strategiami radzenia sobie ze stresem zarówno u pacjentów przestrzegających zaleceń jak i nieprzestrzegających było: aktywne radzenie sobie, planowanie, pozytywne przewartościowanie, akceptacja, poszukiwanie wsparcia emocjonalnego i poszukiwanie wsparcia instrumentalnego. Natomiast najrzadziej stosowaną strategią niezależnie od poziomu przestrzegania zaleceń terapeutycznych było zażywanie substancji psychoaktywnych.
Wnioski. U pacjentów chorych na SM przestrzegających zaleceń terapeutycznych stosowanie strategii radzenia sobie ze stresem związanych z aktywnym rozwiązywaniem problemu oraz poszukiwaniem wsparcia pozytywnie wpływa na ich jakość życia. Stosowanie strategii unikowych tj. zaprzestanie działań, jak i obwinianie się obniża jakość życia chorych na SM zarówno stosujących się do zaleceń, jak i u tych pacjentów, którzy nie przestrzegają zaleceń. (PNN 2021;10(3):112–119)