Stopień samodzielności podopiecznych a poziom obciążenia fizycznego i psychicznego pielęgniarek sprawujących opiekę nad pacjentami neurologicznymi w wieku geriatrycznym

Abstrakt

Wstęp. Opieka nad pacjentami neurologicznymi w podeszłym wieku ma w swoim zakresie wiele problemów i trudności, nad którymi musi się „pochylić” współczesna pielęgniarka. Pacjenci wymagają całodobowej i kompleksowej opieki, co może doprowadzić do wyczerpania zarówno fizycznego jak i psychicznego pielęgniarki, braku czasu dla rodziny, znajomych, czy też wolnego czasu na regenerację własnych sił. Może to również doprowadzić do wyczerpania czy depresji. Dochodzi wtedy do występowania zjawiska zwanego obciążeniem.
Cel. Celem pracy była ocena wpływu stopnia samodzielności podopiecznych na poziom obciążenia fizycznego i psychicznego pielęgniarek sprawujących opiekę nad pacjentami neurologicznymi w wieku geriatrycznym.
Materiał i metody. Badaniem objęto 120 osób — pielęgniarek i pielęgniarzy z oddziałów zabiegowych i zachowawczych. Wykorzystano Skalę Katza — Podstawowych Czynności Życiowych (ADL), Skalę Lawtona (IADL) — Złożonych Czynności. Jako narzędzie badawcze zastosowano kwestionariusz ankiety własnej. Otrzymane wyniki poddano analizie statystycznej.
Wyniki. Po przeanalizowaniu danych największy problem ankietowanym podopiecznym sprawia: kąpanie się, korzystanie z toalety oraz wstawanie z łóżka. Według respondentów ich podopiecznym najmniejsze problemy sprawiają: obsługa telefonu, gospodarność pieniędzmi oraz rozporządzanie lekami. Największe natomiast: wykonywanie prac domowych oraz wykonywanie prania. W prowadzonym badaniu wykazano także, iż ponad połowa osób, bo aż 73 to osoby niesamodzielne, co stanowi 60.8%. Zwrócono też uwagę na najczęstsze choroby jakie występują wśród badanej grupy podopiecznych. Według ankietowanych duży procent podopiecznych stanowiły osoby po udarze mózgu 62,50% a np. choroba Alzheimera 29,17%. Według ankietowanych do największego obciążenia psychicznego, takiego jak: obniżenie nastroju 64,5% dochodzi przy opiece nad chorymi niesamodzielnymi, choć też duży procent depresji możemy zaobserwować wśród opiekunów ludzi z umiarkowaną niesamodzielnością. Analiza statystyczna wykazała istotną zależność pomiędzy opinią ankietowanych jak duże jest ich obciążenie psychiczne w opiece nad pacjentami neurologicznymi w wieku geriatrycznym, a stopniem samodzielności pacjenta (p = 0.008). Najwięcej ankietowanych zauważyło częstą możliwość wystąpienia obciążenia fizycznego sprawując opiekę nad osobami 82,8%.
Wnioski. Stopień samodzielności podopiecznych ma znaczący wpływ na zjawisko obciążenia fizycznego i psychicznego u pielęgniarek. Wraz z gorszą sprawnością podopiecznego i zmniejszeniu jego samodzielności, wzrasta stopień negatywnego wpływu opieki na pielęgniarkę. Również choroby neurologiczne (choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, otępienia czy udary mózgu) mają istotne znaczenie. Wynika to w dużej mierze z dodatkowego obciążenia czasowego, gdyż opieka ta sprawowana musi być w sposób ciągły i nieustanny. (PNN 2022;11(1):22–26)