Immunomodulacyjne leczenie stwardnienia rozsianego — zadania i rola pielęgniarki neurologicznej
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2018.7.4.5Słowa kluczowe
stwardnienie rozsiane, leki immunomodulacyjne, opieka pielęgniarskaAbstrakt
Stwardnienie rozsiane jest przewlekłą, demielinizacyjną chorobą ośrodkowego układu nerwowego o podłożu immunologicznym. Dotyczy głównie ludzi młodych, pomiędzy 20., a 40. rokiem życia. Początek choroby występuje najczęściej pod postacią rzutów i następujących po nich okresach remisji. Leczenie immunomodulacyjne jest terapią długotrwałą i ma na celu zahamowanie występowania rzutów choroby, a w dalszej perspektywie opóźnienie wystąpienia niesprawności u chorego. Skuteczność tego leczenia zależy m.in. od stopnia przygotowania pacjenta i przestrzegania przez niego zasad terapii. Większość stosowanych leków pacjent przyjmuje samodzielnie w warunkach domowych, pod postacią iniekcji lub doustnie. Obecnie dwa preparaty podawane są w warunkach szpitalnych. Od początku leczenia chory i jego rodzina zostają objęci opieką pielęgniarską, która jest zróżnicowana w zależności od zastosowanego preparatu oraz stanu klinicznego chorego. Działania podejmowane przez pielęgniarkę obejmują m.in.: edukację chorego i jego rodziny w zakresie umiejętności samodzielnego przygotowywania i podawania leku, radzenia sobie z działaniami niepożądanymi, monitorowanie stanu neurologicznego i emocjonalnego pacjenta oraz udzielanie wsparcia przez cały okres leczenia. (PNN 2018;7(4):160–165)
Bibliografia
Compston A., Coles A. Multiple sclerosis. Lancet. 2008;372(9648):1502–1517.
Pugliatti M., Rosati G., Carton H. et al. The epidemiology of multiple sclerosis in Europe. Eur J Neurol. 2006;13(7):700–722.
Selmaj K. Stwardnienie rozsiane. Wyd. Termedia, Poznań 2006.
Losy J., Selmaj K., Neuroimmunologia kliniczna. Wyd. Czelej, Lublin 2007.
Losy J. Kiedy włączać leczenie II linii w stwardnieniu rozsianym? Aktual Neurol. 2015;15(3):124–129.
Losy J., Bartosik-Psujek H., Członkowska A. i wsp. Leczenie stwardnienia rozsianego. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neurologicznego. Pol Prz Neurol. 2016;12(2):80–95.
Załącznik B.29. Leczenie stwardnienia rozsianego (ICD-10 G 35). Retrieved June 10, 2018, from http://onkologia-online.pl/upload/obwieszczenie/2017.10.25/b/b.29.pdf
Dörr J., Paul F. The transition from first-line to second-line therapy in multiple sclerosis. Curr Treat Options Neurol. 2015;17(6):354.
Filippi M., Rocca M.A., Camesasca F. et al. Interferon β-1b and glatiramer acetate effects on permanent black hole evolution. Neurology. 2011;76(14):1222–1228.
Interferon beta-1b is effective in relapsing-remitting multiple sclerosis. I. Clinical results of a multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled trial. The IFNB Multiple Sclerosis Study Group. Neurology. 1993;43(4):655–661.
Podlecka-Piętowska A. Leczenie modyfikujące przebieg choroby w stwardnieniu rozsianym. Neurologia po Dyplomie. 2008;3(5):11–18.
Wilkiewicz M., Smelkowska A., Jaracz K., Grabowska-Fudala B., Pniewska J. Opieka pielęgniarska nad pacjentem ze stwardnieniem rozsianym w trakcie leczenia immunomodulacyjnego lekami pierwszego rzutu. Pielęg Neurol Neurochir. 2013;2(5):223–227.
Wilkiewicz M., Smelkowska A., Grabowska-Fudala B., Jaracz K. Course of Care of a Multiple Sclerosis Patient in the Context of Pharmacotherapy. J Neurol Neurosurg Nurs. 2015;4(3):130–137.
Grabowska-Fudala B. Rola pielęgniarki w leczeniu stwardnienia rozsianego. Pielęg Neurol Neurochir. 2012;1(1):29–34.
Wilkiewicz M. Diagnoza pielęgniarska i plan opieki nad chorym ze stwardnieniem rozsianym. W: Jaracz K., Kozubski W. (Red.), Pielęgniarstwo neurologiczne, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2008:257–264.
Johnson K.P., Brooks B.R., Cohen J.A. et al. Extended use of glatiramer acetate (Copaxone) is well tolerated and maintains its clinical effect on multiple sclerosis relapse rate and degree of disability. Copolymer 1 Multiple Sclerosis Study Group. Neurology. 1998;50(3):701–708.
Ford C.C., Johnson K.P., Lisak R.P. et al. A prospective open-label study of glatiramer acetate: over a decade of continuous use in multiple sclerosis patients. Mult Scler. 2006;12(3):309–320.
Gold R., Giovannoni G., Phillips J.T. et al. Efficacy and safety of delayed-release dimethyl fumarate in patients newly diagnosed with relapsing-remitting multiple sclerosis (RRMS). Mult Scler. 2015;21(1):57–66.
European Medicines Agency, Science Medicines Health. Retrieved June 10, 2018, from https://www.ema.europa.eu/medicines/human/EPAR/tecfidera
Stępień A. Dimethyl fumarate — a new drug in multiple sclerosis therapy. Aktual Neurol. 2015;15(3):139–143.
Aneks I. Charakterystyka produktu leczniczego. Aubagio. Retrieved June 15, 2018, from https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiC1Mygv4_eAhVllIsKHb3lDLgQFjAAegQIBxAC&url=https%3A%2F%2Fec.europa.eu%2Fhealth%2Fdocuments%2Fcommunity-register%2F2015%2F20151216133467%2Fanx_133467_pl.pdf&usg=AOvVaw3tAfhQuFq_97XEQzQ1bNAE
Confavreux C., O’Connor P., Comi G. et al. Oral teriflunomide for patients with relapsing multiple sclerosis (TOWER): a randomised, double-blind, placebo-controlled, phase 3 trial. Lancet Neurol. 2014;13(3):247–256.
Polman C.H., O’Connor P.W., Havrdova E. et al. A randomized, placebo-controlled trial of natalizumab for relapsing multiple sclerosis. N Engl J Med. 2006;354(9):899–910.
Niino M., Bodner C., Simard M.L. et al. Natalizumab effects on immune cell responses in multiple sclerosis. Ann Neurol. 2006;59(5):748–754.
O’Leary S., Beavin J., Bishop C., Capolino L., Greinel E., Hudson E. Practical Guidelines for Administering Natalizumab: A Nursing Perspective. Int J MS Care. 2007;9:1–8.
Fernández O. Best practice in the use of natalizumab in multiple sclerosis. Ther Adv Neurol Disord. 2013;6(2):69–79.
Chun J., Hartung H.P. Mechanism of action of oral fingolimod (FTY720) in multiple sclerosis. Clin Neuropharmacol. 2010;33(2):91–101.
Harrison K. Fingolimod for multiple sclerosis: a review for the specialist nurse. Br J Nurs. 2014;23(11):582–589.
Aneks I. Charakterystyka produktu leczniczego. Gilenya. Retrieved June 16, 2018, from http://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2018/20180423140861/anx_140861_pl.pdf
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 670
Liczba cytowań: 0