Korelacje pomiędzy stężeniami biomarkerów w płynie mózgowo-rdzeniowym a nasileniem zaburzeń funkcji poznawczych w chorobie Alzheimera
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2018.7.4.3Słowa kluczowe
Tau, pTau, choroba Alzheimera, krótka skala oceny stanu psychicznego, zaburzenia poznawczeAbstrakt
Wstęp. Choroba Alzheimera (AD) jest postępującą chorobą neurodegeneracyjną i najczęstszą przyczyną otępienia.
Cel. Celem pracy była ocena stężenia 42 aminokwasowego Aβ1 (Aβ1-42), współczynnika 42 aminokwasowego Aβ1/40 aminokwasowego Aβ1 (Aβ1-42/Aβ1-40), białka Tau i nadmiernie ufosforylowanej formy białka Tau (pTau) w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR) pacjentów z rozpoznaną chorobą Alzheimera (AD) oraz porównanie ich stężenia ze stopniem zaburzeń funkcji poznawczych ocenianych przy pomocy krótkiej skali oceny stanu psychicznego (MMSE).
Materiał i metody. W badaniu, przy użyciu standardowych zestawów testów immunologicznych ELISA, oznaczono średnie stężenie Aβ1-42, współczynnika Aβ1-42/Aβ1-40, białka Tau i pTau w PMR pobranym od pacjentów z rozpoznaną chorobą Alzheimera (n=20, 13 kobiet i 7 mężczyzn, średnia wieku 69,9±10,4 lat). Funkcje poznawcze pacjentów oceniano przy pomocy testu MMSE. Korelacje pomiędzy stężeniem biomarkerów w PMR a stopniem upośledzenia funkcji poznawczych były mierzone za pomocą nieparametrycznego współczynnika Spearmana.
Wyniki. Otrzymane wyniki wykazały negatywną korelację pomiędzy stężeniem białka Tau w PMR oraz liczbą punktów uzyskanych w skali MMSE (r=-0,45; p=0,046). Nie stwierdzono korelacji pomiędzy stopniem nasilenia zaburzeń funkcji poznawczych ocenianych w teście MMSE a stężeniem pTau (r=-0,42; p=0,066), Aβ1-42 (r=0,02; p=0,927) oraz współczynnika Aβ1-42/Aβ1-40 (r=-0,07; p=0,775). Stwierdzono również pozytywną korelację pomiędzy stężeniem Aβ1-42 i współczynnikiem Aβ1-42/Aβ1-40 (r=0,91; p<0,0001) oraz pomiędzy białkiem Tau i pTau (r=0,94; p<0,0001).
Wnioski. Białko Tau odgrywa nie tylko kluczową rolę we wczesnej diagnostyce, ale również odzwierciedla nasilenie zaburzeń funkcji poznawczych w przebiegu choroby Alzheimera. (PNN 2018;7(4):150–154)
Bibliografia
Burns A., Iliffe S. Alzheimer’s disease. BMJ. 2009;338:b158.
Wallin A.K., Blennow K., Andreasen N., Minthon L. CSF biomarkers for Alzheimer’s Disease: levels of beta-amyloid, tau, phosphorylated tau relate to clinical symptoms and survival. Dement Geriatr Cogn Disord. 2006;21(3):131–138.
Bouwman F.H., van der Flier W.M., Schoonenboom N.S. et al. Longitudinal changes of CSF biomarkers in memory clinic patients. Neurology. 2007;69(10):1006–1011.
Wahlund L.O., Blennow K. Cerebrospinal fluid biomarkers for disease stage and intensity in cognitively impaired patients. Neurosci Lett. 2003;339(2):99–102.
Blomberg M., Jensen M., Basun H., Lannfelt L., Wahlund L.O. Increasing cerebrospinal fluid tau levels in a subgroup of Alzheimer patients with apolipoprotein E allele epsilon 4 during 14 months follow-up. Neurosci Lett. 1996;214(2–3):163–166.
Andersson C., Blennow K., Almkvist O. et al. Increasing CSF phospho-tau levels during cognitive decline and progression to dementia. Neurobiol Aging. 2008;29(10):1466–1473.
Sunderland T., Wolozin B., Galasko D. et al. Longitudinal stability of CSF tau levels in Alzheimer patients. Biol Psychiatry. 1999;46(6):750–755.
Mollenhauer B., Bibl M., Trenkwalder C. et al. Follow-up investigations in cerebrospinal fluid of patients with dementia with Lewy bodies and Alzheimer’s disease. J Neural Transm (Vienna). 2005;112(7):933–948.
Brys M., Pirraglia E., Rich K. et al. Prediction and longitudinal study of CSF biomarkers in mild cognitive impairment. Neurobiol Aging. 2009;30(5):682–690.
Stomrud E., Hansson O., Zetterberg H., Blennow K., Minthon L., Londos E. Correlation of longitudinal cerebrospinal fluid biomarkers with cognitive decline in healthy older adults. Arch Neurol. 2010;67(2):217–223.
de Leon M.J., DeSanti S., Zinkowski R. et al. Longitudinal CSF and MRI biomarkers improve the diagnosis of mild cognitive impairment. Neurobiol Aging. 2006;27(3):394–401.
Sluimer J.D., Bouwman F.H., Vrenken H. et al. Whole-brain atrophy rate and CSF biomarker levels in MCI and AD: a longitudinal study. Neurobiol Aging. 2010;31(5):758–764.
Andreasen N., Vanmechelen E., Van de Voorde A. et al. Cerebrospinal fluid tau protein as a biochemical marker for Alzheimer’s disease: a community based follow up study. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1998;64(3):298–305.
Blennow K., Hampel H., Weiner M., Zetterberg H. Cerebrospinal fluid and plasma biomarkers in Alzheimer disease. Nat Rev Neurol. 2010;6(3):131–144.
Price J.L., Morris J.C. Tangles and plaques in nondemented aging and “preclinical” Alzheimer’s disease. Ann Neurol. 1999;45(3):358–368.
Dubois B., Feldman H.H., Jacova C. et al. Research criteria for the diagnosis of Alzheimer’s disease: revising the NINCDS-ADRDA criteria. Lancet Neurol. 2007;6(8):734–746.
Pangman V.C., Sloan J., Guse L. An examination of psychometric properties of the mini-mental state examination and the standardized mini-mental state examination: implications for clinical practice. Appl Nurs Res. 2000;13(4):209–213.
Tuijl J.P., Scholte E.M., de Craen A.J., van der Mast R.C. Screening for cognitive impairment in older general hospital patients: comparison of the Six-Item Cognitive Impairment Test with the Mini-Mental State Examination. Int J Geriatr Psychiatry. 2012;27(7):755–762.
Jack C.R. Jr, Knopman D.S., Jagust W.J. et al. Hypothetical model of dynamic biomarkers of the Alzheimer’s pathological cascade. Lancet Neurol. 2010;9(1):119–128.
Miller D.L., Papayannopoulos I.A., Styles J. et al. Peptide compositions of the cerebrovascular and senile plaque core amyloid deposits of Alzheimer’s disease. Arch Biochem Biophys. 1993;301(1):41–52.
Roher A.E., Palmer K.C., Yurewicz E.C., Ball M.J., Greenberg B.D. Morphological and biochemical analyses of amyloid plaque core proteins purified from Alzheimer disease brain tissue. J Neurochem. 1993;61(5):1916–1926.
Iqbal K., Grundke-Iqbal I., Zaidi T. et al. Defective brain microtubule assembly in Alzheimer’s disease. Lancet. 1986;2(8504):421–426.
Grundke-Iqbal I., Iqbal K., Tung Y.C., Quinlan M., Wisniewski H.M., Binder L.I. Abnormal phosphorylation of the microtubule-associated protein tau (tau) in Alzheimer cytoskeletal pathology. Proc Natl Acad Sci U S A. 1986;83(13):4913–4917.
Blennow K., Vanmechelen E., Hampel H. CSF total tau, Abeta42 and phosphorylated tau protein as biomarkers for Alzheimer’s disease. Mol Neurobiol. 2001;24(1–3):87–97.
Hansson O., Zetterberg H., Buchhave P., Londos E., Blennow K., Minthon L. Association between CSF biomarkers and incipient Alzheimer’s disease in patients with mild cognitive impairment: a follow-up study. Lancet Neurol. 2006;5(3):228–234.
Herukka S.K., Hallikainen M., Soininen H., Pirttilä T. CSF Abeta42 and tau or phosphorylated tau and prediction of progressive mild cognitive impairment. Neurology. 2005;64(7):1294–1297.
Seppälä T.T., Koivisto A.M., Hartikainen P., Helisalmi S., Soininen H., Herukka S.K. Longitudinal changes of CSF biomarkers in Alzheimer’s disease. J Alzheimers Dis. 2011;25(4):583–594.
Vemuri P., Wiste H.J., Weigand S.D. et al. Serial MRI and CSF biomarkers in normal aging, MCI, and AD. Neurology. 2010;75(2):143–151.
Braak H., Braak E., Bohl J. Staging of Alzheimer-related cortical destruction. Eur Neurol. 1993;33(6):403–408.
Josephs K.A., Whitwell J.L., Ahmed Z. et al. Beta-amyloid burden is not associated with rates of brain atrophy. Ann Neurol. 2008;63(2):204–212.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 234
Liczba cytowań: 0