Poziom niezależności seniora po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2019.8.3.3Słowa kluczowe
udar niedokrwienny, niepełnosprawność, osoby w podeszłym wiekuAbstrakt
Wstęp. Udar mózgu jest obecnie jedną z najgroźniejszych w skutkach chorób cywilizacyjnych oraz najczęstszą przyczyną zgonu i niepełnosprawności wtórnej wśród osób po 65 r.ż. Niepełnosprawność wynikająca z choroby w znacznym stopniu narusza wszystkie sfery funkcjonowania człowieka, powodując uzależnienie od pomocy osób trzecich. Jednym z najistotniejszych działań podjętych w stosunku do pacjenta niepełnosprawnego jest zdiagnozowanie poziomu sprawności, podjęcie aktywnego dążenia do odzyskania optymalnej sprawności lub/i zaakceptowania przez niego niepełnosprawności. Ograniczenie w wykonywaniu codziennych czynności jest znaczącym czynnikiem stresogennym negatywnie wpływającym na powrót do zdrowia seniora oraz przyczyną instytucjonalizacji.
Cel. Zbadanie wpływu udaru niedokrwiennego mózgu na poziom niezależności osób w podeszłym wieku.
Materiał i metody. Analizie poddano dokumentacje medyczną 186 pacjentów oddziału neurologicznego. W badaniach przeważały kobiety (55,91%), większość stanowili seniorzy w przedziale wiekowym 76–85 lat (36,02%), pochodzący z miasta (55,38%), będący wdowami/wdowcami (41,93%). W analizach wykorzystano standaryzowane skale: Norton i Tinetti.
Wyniki. Najważniejszym czynnikiem wpływającym na zachorowalność oraz przebieg udaru mózgu okazał się wiek pacjenta oraz obecność chorób współistniejących: cukrzycy (81,72%) i nadciśnienia tętniczego (73,65%). Większość badanych miała powikłania poudarowe pod postacią afazji (76,88%), niedowładu połowiczego (67,20%), dysfagii (63,44%) i zaburzeń czynności pęcherza moczowego (60,21%). Ankietowani okazali się w większości (86,56%) zakwalifikowani do III kategorii opieki, dlatego 38,17% przekazano do dalszej rehabilitacji w poszpitalnym oddziale rehabilitacji, 19,89% zostało przekazanych do ZOL-u, a 19,36% zmarło. Większość badanych uzyskało w skali Norton poniżej 14 pkt. (77,96%), a w skali Tinetti poniżej 19 pkt. (34,41%).
Wnioski. Przebyty udar niedokrwienny mózgu powoduje obniżenie lub całkowite zniesienie możliwości samodzielnego funkcjonowania chorego. Wiek chorego odgrywa największą rolę w poziomie niezależności pacjenta oraz jego funkcjonowaniu bezpośrednio po udarze niedokrwiennym. (PNN 2019;8(3):112–118)
Bibliografia
Louis E.D., Mayer S.A., Rowland L.P. Merritt Neurologia. Tom 1, Wyd. Edra Urban & Partner, Wrocław 2018.
Laidler P. Rehabilitacja po udarze mózgu. Zasady i strategia. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
Berlit P. Neurologia. Kompendium. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
Kwolek A. (Red.), Rehabilitacja medyczna. Tom 1, Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2013.
Kozubski W. (Red.), Terapia w chorobach układu nerwowego. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
Zasady postępowania w profilaktyce i leczeniu odleżyn, załącznik nr 5 do zarządzenia nr 61/2007/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 19 września 2007 r. Retrieved August 27, 2019 from http://www.nfz.gov.pl/download/gfx/nfz/pl/defaultaktualnosci/293/2833/1/61_2007_zal_05.pdf
Kaźmierski R. Diagnostyka i leczenie chorych w ostrej fazie udaru niedokrwiennego mózgu. Anest Ratow. 2014;8:62–75.
Wawrzyniak S., Wawrzyniak K. Wpływ wybranych czynników społeczno-demograficznych na przebieg udaru niedokrwiennego mózgu. Udar Mózgu. 2006;8(1):22–27.
Kelly-Hayes M., Beiser A., Kase C.S., Scaramucci A., D’Agostino R.B., Wolf P.A. The influence of gender and age on disability following ischemic stroke: the Framingham study. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2003;12(3):119–126.
Wolf P.A., D’Agostino R.B., Belanger A.J., Kannel W.B. Probability of stroke: a risk profile from the Framingham Study. Stroke. 1991;22(3):312–318.
Mazurek J., Blaszkowska A., Rymaszewska J. Rehabilitacja po udarze mózgu — aktualne wytyczne. Now Lek. 2013;82(1):83–88.
Petrea R.E., Beiser A.S., Seshadri S., Kelly-Hayes M., Kase C.S., Wolf P.A. Gender differences in stroke incidence and poststroke disability in the Framingham heart study. Stroke. 2009;40(4):1032–1037.
Zawadzka J., Bejer A., Kwolek A. Wpływ wybranych czynników społeczno-demograficznych na jakość życia pacjentów po udarze mózgu — doniesienie wstępne. Prz Med Uniw Rzesz Inst Leków. 2014;1:36–46.
Boden-Albala B., Litwak E., Elkind M.S., Rundek T., Sacco R.L. Social isolation and outcomes post stroke. Neurology. 2005;64(11):1888–1892.
Zalisz M. Wpływ cukrzycy na przebieg i następstwa udaru mózgu. Udar Mózgu. 2008;10(2):61–69.
Baird T.A., Parsons M.W., Barber P.A. et al. The influence of diabetes mellitus and hyperglycaemia on stroke incidence and outcome. J Clin Neurosci. 2002;9(6):618–626.
Hu G., Sarti C., Jousilahti P. et al. The impact of history of hypertension and type 2 diabetes at baseline on the incidence of stroke and stroke mortality. Stroke. 2005;36(12):2538–2543.
Qureshi A.I., Suri M.F., Kirmani J.F., Divani A.A., Mohammad Y. Is prehypertension a risk factor for cardiovascular diseases? Stroke. 2005;36(9):1859–1863.
Adamczyk K. Pielęgniarstwo neurologiczne. Wyd. Czelej, Lublin 2000.
Schwamm L.H., Pancioli A., Acker J.E. 3rd et al. Recommendations for the establishment of stroke systems of care: recommendations from the American Stroke Association’s Task Force on the Development of Stroke Systems. Stroke. 2005;36(3):690–703.
Bońkowski K., Klich-Rączka A. Ciężka niesprawność czynnościowa osób starszych wyzwaniem dla opieki długoterminowej. Gerontol Pol. 2007;15(3):97–103.
Pedersen P.M., Vinter K., Olsen T.S. Aphasia after stroke: type, severity and prognosis. The Copenhagen aphasia study. Cerebrovasc Dis. 2004;17(1):35–43.
Ryglewicz D., Milewska D. Epidemiologia afazji u chorych z udarem mózgu. Udar Mózgu. 2004;6(2):65–70.
Pulvermüller F., Neininger B., Elbert T. et al. Constraint-induced therapy of chronic aphasia after stroke. Stroke. 2001;32(7):1621–1626.
Kornet M., Głowacka-Mrotek I., Nowacka K., Hagner W. Upper limb treatment technigues for stroke survivors. J Educ Health Sport. 2017;7(4):234–257.
Starosta M., Redlicka J., Brzeziański M., Niwald M., Miller E. Udar mózgu — ryzyko niepełnosprawności oraz możliwości poprawy funkcji motorycznych i poznawczych. Pol Merkuriusz Lek. 2016;41(241):39–42.
Podgórska M. (Red.), Choroby XXI wieku — wyzwania w pracy fizjoterapeuty. Wyd. Wyższej Szkoły Zarządzania w Gdańsku, Gdańsk 2017.
Son S.B., Chung S.Y., Kang S., Yoon J.S. Relation of Urinary Retention and Functional Recovery in Stroke Patients During Rehabilitation Program. Ann Rehabil Med. 2017;41(2):204–210.
Foley N., Wiener J., Cotoi A., Hussein N., Bateman E.A., Teasell R. Medical Complications Post Stroke. Evidence-Based Review of Stroke Rehabilitation. 2018:1–86.
Socha M., Kozioł-Montewka M., Pańczuk A. Zakażenie dróg moczowych u chorych po udarze mózgu — współzależność z procesem rehabilitacji, zapobieganie. Med Og Nauk Zdr. 2017;23(4):221–224.
Falsetti P., Acciai C., Palilla R. et al. Oropharyngeal dysphagia after stroke: incidence, diagnosis, and clinical predictors in patients admitted to a neurorehabilitation unit. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2009;18(5):329–335.
Smithard D.G., Smeeton N.C., Wolfe C.D. Long-term outcome after stroke: does dysphagia matter? Age Ageing. 2007;36(1):90–94.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 370
Liczba cytowań: 0