Poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie i wpływ choroby na codzienne funkcjonowanie wśród pacjentów ze stwardnieniem rozsianym
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2019.8.3.2Słowa kluczowe
stwardnienie rozsiane, zdrowie, stan funkcjonalnyAbstrakt
Wstęp. SM charakteryzuje duża różnorodność objawów, z których każdy negatywnie wpływa na funkcjonowanie i jakość życia chorych.
Cel. Celem pracy jest określenie wpływu stwardnienia rozsianego na codzienne funkcjonowanie chorych oraz ocena poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie wśród osób chorych na stwardnienie rozsiane.
Materiał i metody. Badaniem objęto 97 pacjentów chorujących na stwardnienie rozsiane, leczonych w Klinice Neurologii USK w Białymstoku. W badanej grupie osób były 73 kobiety i 24 mężczyzn. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego, wykorzystując następujące narzędzia badawcze: Skalę Podstawowych Czynności Życia Codziennego; Skalę Złożonych Czynności Życia Codziennego; Wielowymiarową Skalę Umiejscowienia Kontroli Zdrowia oraz kwestionariusz ankiety własnej konstrukcji.
Wyniki. Średnia wieku badanych wynosiła 52 lata (±10,36) i była porównywalna dla kobiet i mężczyzn — odpowiednio: 52,33 (±10,97) lat i 51,79 (±8,42) lat. Czas trwania choroby wynosił przeciętnie 8 lat (±3,87). Wśród badanych, od początku zachorowania, doszło przeciętnie do 5,02 zaostrzeń SM (±3,08). Największy problem dla chorych na SM stanowiło kontrolowanie zwieraczy (45,36%), samodzielna kąpiel (34,02%) oraz korzystanie z toalety (31,96%). Według skali Lawtona chorym na SM najwięcej trudności sprawiało wychodzenie po zakupy oraz dotarcie poza odległość spaceru. Z czasem trwania choroby wewnętrzne umiejscowienie kontroli zdrowia znacząco obniżało się.
Wnioski. W wyniku nasilających się ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu chorych na stwardnienie rozsiane, poczucie kontroli nad własnym zdrowiem umiejscawianie jest w zewnętrznych czynnikach, takich jak przypadek i wpływ innych. (PNN 2019;8(3):102–111)
Bibliografia
Bartosik-Psujek H., Malec-Milewska M., Berkowicz T., Jędrzejewski B., Radziszewski P., Selmaj K. Nowoczesne leczenie objawowe w stwardnieniu rozsianym. Pol Prz Neurol. 2013;9(4):160–171.
Palasik W. Zespół zmęczeniowy, depresja i zaburzenia funkcji poznawczych — podstawowe czynniki zmieniające jakość życia chorych ze stwardnieniem rozsianym. Aktual Neurol. 2009;9(4):267–271.
Bonek R., Maciejek Z. Naturalny przebieg stwardnienia rozsianego. Aktual Neurol. 2009;9(2):116–125.
Kurkowska-Jastrzębska I., Mirowska-Guzel D. Zaburzenia poznawcze w stwardnieniu rozsianym i możliwości terapii. Pol Prz Neurol. 2008;4(supl. A):52–53.
Gabryelewicz T., Mandecka M. Zaburzenia nastroju w stwardnieniu rozsianym. Neurol Prakt. 2013;2:7–12.
Malec-Milewska M. Ból u chorych na stwardnienie rozsiane. Medycyna Paliatywna w Praktyce. 2014;8(1):29–40.
Lublin F.D., Reingold S.C., Cohen J.A. et al. Defining the clinical course of multiple sclerosis: the 2013 revisions. Neurology. 2014;83(3):278–286.
Krzystanek E. Jakość życia chorych na stwardnienie rozsiane w kontekście wybranych objawów pozaruchowych, postaci choroby i leczenia. Rozprawa habilitacyjna, Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice 2013.
Kazibutowska Z. Diagnostyka, rokowanie i leczenie w stwardnieniu rozsianym w kontekście zagadnień rehabilitacji. Pol Prz Neurol. 2008;4(supl. A):46–47.
Juczyński Z. Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 2009.
Stanisz A. Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem „STATISTICA PL” na przykładach z medycyny. Wyd. StatSoft Polska, Kraków 2006.
Kowalik J. Niesprawność ruchowa, a jakość życia chorych na stwardnienie rozsiane poddanych rehabilitacji. Probl Hig Epidemiol. 2012;93(2):334–340.
Snarska K., Karwowska M., Kapica-Topczewska K., Drozdowski W., Bachórzewska-Gajewska H. Jakość życia pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Probl Pielęg. 2015;23(3):349–356.
Lorencowicz R., Jasik J., Boczoń A., Przychodzka E., Turowski K. Wydolność samoobsługowa pacjentów ze stwardnieniem rozsianym (SM) a jakość opieki pielęgniarskiej. Pielęg Neurol Neurochir. 2013;2(1):9–17.
Łabuz-Roszak B., Kubicka-Bączyk K., Pierzchała K. i wsp. Jakość życia chorych na stwardnienie rozsiane — związek z cechami klinicznymi choroby, zespołem zmęczenia i objawami depresyjnymi. Psychiatr Pol. 2013;47(3):433–442.
Jabłońska R., Gajewska P., Ślusarz R., Królikowska A. Ocena jakości życia chorych ze stwardnieniem rozsianym. Probl Pielęg. 2012;20(4):442–453.
Brola W., Sobolewski P., Fudala M., Flaga S., Jantarski K. Jakość życia osób ze stwardnieniem rozsianym w samoocenie chorych z regionu świętokrzyskiego. Stud Med. 2017;33(3):191–198.
Tasiemski T., Koper M., Miler M. Obiektywna jakość życia i poziom satysfakcji życiowej osób chorujących na stwardnienie rozsiane. Fizjoter Pol. 2011;11;3(4):199–211.
Humańska M.A., Śnieg P., Rezmerska L. i wsp. Jakość życia a sprawność funkcjonalna chorych na stwardnienie rozsiane. Pielęg Neurol Neurochir. 2013;2(5):188–194.
Kurpas D., Kusz J., Jedynak T., Mroczek B. Umiejscowienie kontroli zdrowia u osób ze schorzeniami przewlekłymi. Fam Med Primary Care Rev. 2012;14(2):186–188.
Kurowska K., Wyrzucka L. Zachowania zdrowotne a umiejscowienie kontroli zdrowia u osób po przeszczepieniu nerki. Psychiatr Psychol Klin. 2013;13(3):174–183.
Gruszczyńska M., Bąk-Sosnowska M., Plinta R. Zachowania zdrowotne jako istotny element aktywności życiowej człowieka. Stosunek Polaków do własnego zdrowia. Hygeia Public Health. 2015;50(4):558–565.
Wrzesińska M.A., Opuchlik K., Kocur J. Ocena umiejscowienia kontroli zdrowia oraz poziomu poczucia własnej skuteczności i optymizmu u chorych na stwardnienie rozsiane. Post Psychiatr Neurol. 2008;17(4):313–318.
Sak J., Jarosz M., Mosiewicz J. i wsp. Postrzeganie własnej choroby a poczucie odpowiedzialności za swoje zdrowie osób przewlekle chorych. Med Og Nauk Zdr. 2011;17(4):169–173.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 251
Liczba cytowań: 0