Jakość życia chorych na stwardnienie rozsiane
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2019.8.3.1Słowa kluczowe
stwardnienie rozsiane, jakość życia, choroba demielinizacyjnaAbstrakt
Wstęp. Stwardnienie rozsiane (SM) jest nieuleczalną, demielinizacyjną chorobą ośrodkowego układu nerwowego (o.u.n.). Przewlekły charakter tej choroby powoduje pogorszenie stanu fizycznego, umysłowego, emocjonalnego i społecznego chorych, co znacząco obniża ich jakości życia.
Cel. Celem badań było określenie jakości życia chorych na stwardnienie rozsiane.
Materiał i metody. Badaniem objęto 100 chorych na stwardnienie rozsiane, zrzeszonych w grupach wsparcia działających w województwie śląskim. Wśród respondentów było 77 kobiet i 23 mężczyzn. Do pomiaru jakości życia chorych na stwardnienie rozsiane wybrano kwestionariusz FAMS — wersja 4 (Functional Assessment of Multiple Sclerosis Quality of Life Instrument). Uzyskany materiał badawczy poddano analizie statystycznej, wykorzystując do obliczeń pakiet statystyczny STATISTICA v12.W celu obliczenia zmiennych wykorzystano takie miary jak: średnia arytmetyczna, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, współczynnik asymetrii, współczynnik kurtozy, współczynnik korelacji liniowej Persona, współczynnik korelacji rang Spearmana.
Wyniki. Średnie wyniki wszystkich podskal kwestionariusza FAMS — wersja 4 w badanej grupie osiągnęły wartości 111,1 pkt; czyli poziom zadowalający (65% ogółu badanych), przy braku ocen złych, i 35% ocen dobrych. Wynik mieści się na drugim poziomie jakości życia, w przedziale liczbowym 58–117 pkt. Najniższe oceny odnotowano w podskali „Zdolność poruszania się” (14,39 pkt), a najwyższe w „Innych dolegliwościach” (36,77 pkt). Odnotowano silne korelacje pomiędzy wynikiem FAMS, a poszczególnymi podskalami. Wraz ze wzrostem wyniku podskal, wzrastał wynik FAMS, a im wyższy wynik, tym lepsza jakość życia chorych na SM. Im wyższy wiek respondenta, tym niższe wyniki FAMS, natomiast jednokierunkowy proces leczenia — albo farmokologia, albo rehabilitacja — nie poprawiają jakości życia, dopiero zintegrowane działania podnoszą komfort życia chorych na SM. W przypadku postaci choroby — postać pierwotnie postępująca i pierwotnie postępująca z zaostrzeniami, wywierają wpływ na jakość życia chorych z SM.
Wnioski. Większość badanych chorych na SM oceniła swoją jakość życia jako zadowalającą, przy braku ocen złych i przy jednej/trzeciej ocen dobrych. Istnienie powiązań między wynikami FAMS, a wszystkimi podskalami, pozwala stwierdzić, że im wyżej oceniane podskale, tym wyższy wynik FAMS, czyli lepsza jakość życia chorych na SM. Płeć nie determinuje jakości życia badanych, natomiast wiek, postać choroby i rodzaj leczenia mają wpływ na jakość życia. (PNN 2019;8(3):95–101)
Bibliografia
Lehmann-Horn F., Ludolph A. Neurologia — diagnostyka i leczenie. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2004.
Hauser S.L. (Red.), Neurologia w medycynie klinicznej. Wyd. Czelej, Lublin 2012.
Jaracz K., Kozubski W. (Red.), Pielęgniarstwo neurologiczne. Podręcznik dla studiów medycznych. PZWL, Warszawa 2008.
Morel A., Miller E., Saluk J. Stwardnienie rozsiane — nowe możliwości leczenia nadzieją na przyszłość. Farmakoter Psychiatr Neurol. 2015;31(1):9–28.
Kossakowska M. Standaryzacja polskiej wersji Kwestionariusza do Oceny Jakości Życia w Stwardnieniu Rozsianym (FAMS). Psychologia Jakości Życia. 2004;3(1):61–80.
Stachowska M., Grabowska M., Szewczyczak M., Talarska D. Ocena jakości życia chorych ze stwardnieniem rozsianym. Pielęg Pol. 2013;4(50):257–261.
Drewniak A., Śliwka A. Ocena jakości życia oraz stanu funkcjonalnego chorych na stwardnienie rozsiane. Rehabil Med. 2013;17(2):11–17.
Łabuz-Roszak B., Kubicka-Bączyk K., Pierzchała K. i wsp. Jakość życia chorych na stwardnienie rozsiane — związek z cechami klinicznymi choroby, zespołem zmęczenia i objawami depresyjnymi, Psychiatr Pol. 2013;47(3):433–442.
Papuć E., Stelmasiak Z. Factors predicting quality of life in a group of Polish subjects with multiple sclerosis: accounting for functional state, socio-demographic and clinical factors. Clin Neurol Neurosurg. 2012;114(4):341–346.
Jabłońska R., Gajewska P., Ślusarz R., Królikowska A. Ocena jakości życia chorych ze stwardnieniem rozsianym. Probl Pielęg. 2012;20(4):442–453.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 263
Liczba cytowań: 0