Ocena stanu funkcjonalnego chorych po udarze niedokrwiennym mózgu leczonych trombolitycznie
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2020.9.1.2Słowa kluczowe
udar mózgu, stan funkcjonalny, trombolizaAbstrakt
Wstęp. Dożylna tromboliza stanowi złoty standard w leczeniu ostrego udaru niedokrwiennego mózgu, powoduje reperfuzję w obszarze niedokrwienia i w efekcie wpływa korzystnie na wyniki funkcjonalne pacjentów, przy czym skuteczność leczenia jest tym większa, im szybciej zostanie ono wdrożone.
Cel. Celem pracy była ocena stanu funkcjonalnego pacjentów z udarem niedokrwiennym mózgu poddanych leczeniu trombolitycznemu oraz częstości występowania powikłań po trombolizie.
Materiał i metody. Badania retrospektywne przeprowadzono w grupie 109 chorych hospitalizowanych z powodu udaru niedokrwiennego mózgu i zakwalifikowanych do leczenia trombolitycznego. Stan funkcjonalny oceniano z zastosowaniem skali Rankin i Skali Udarów Narodowego Instytutu Zdrowia w dniu przyjęcia i w dniu wypisu ze szpitala. W badanej grupie było 55 mężczyzn (50,5% ogółu badanych). Wiek chorych mieścił się w granicach od 32 do 96 lat, średnia wieku wynosiła 69,8.
Wyniki. Średni czas od pojawienia się pierwszych objawów do rozpoczęcia leczenia trombolitycznego wynosił 182 minuty. Punktacja w Skali Udarów Narodowego Instytutu Zdrowia w chwili kwalifikacji do leczenia wynosiła 10,11 pkt, w skali Rankin 2,88 pkt. W dniu wypisu wartości te wynosiły odpowiednio 5,81 i 2,05 pkt. Wykazano istotną statystycznie (p < 0,0001) poprawę stanu funkcjonalnego w grupie chorych, u których nie doszło do krwawienia śródmózgowego po zastosowaniu trombolizy. Najczęściej występującym powikłaniem leczenia trombolitycznego było ukrwotocznienie ogniska udarowego — 27 (24,77%) przypadków. Zgon wystąpił u 9 chorych (8,26% ogółu), w tym u 6 mężczyzn (10,91% mężczyzn) i był związany z ukrwotocznieniem ogniska udarowego (p = 0,000).
Wnioski. Wdrożone leczenie udaru przyniosło poprawę stanu funkcjonalnego. Najczęściej występującym powikłaniem było ukrwotocznienie udaru mózgu. (PNN 2020;9(1):12–19)
Bibliografia
Siebert J., Nyka W.M. (Red.), Udar mózgu. Postępowanie diagnostyczne i terapia w ostrym okresie udaru. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2007.
Jauch E.C., Saver J.L., Adams Jr H.P. et al. Guidelines for the Early Management of Patients with Acute Ischemic Stroke: A Guideline for Healthcare Professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2013;44(3):870–947.
Davis S., Donnan G.A. Time Is Penumbra: Imaging, Selection and Outcome. The Johann Jacob Wepfer Award 2014. Cerebrovasc Dis. 2014;38(1):59–72.
Donnan G.A., Baron J.-C., Davis S.M., Sharp F.R. The Ischemic Penumbra: Overview, Definition, and Criteria. In Donnan G.A., Baron J.-C., Davis S.M., Sharp F.R. (Eds.), The Ischemic Penumbra. Pathophysiology, Imaging and Therapy. Informa Healthcare, New York–London 2007;7–20.
Członkowska A., Kobayashi A. Postępowanie w udarze mózgu — wytyczne Grupy Ekspertów Sekcji Chorób Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Neurologicznego. Aktualizacja 2013: leczenie trombolityczne. Neurol Neuroch Pol. 2013;47(4):303–309.
Kozera G., Sobolewski P., Serafin Z. Doświadczenie dwóch dekad leczenia trombolitycznego udaru niedokrwiennego mózgu. Aktualne pytania i odpowiedzi. Wyd. AsteriaMed, Gdańsk 2017.
Powers W.J., Rabinstein A.A., Ackerson T. et al. 2018 Guidelines for the Early Management of Patients with Acute Ischemic Stroke: A Guideline for Healthcare Professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2018;49(3):e46–e110.
Hacke W., Kaste M., Bluhmki E. et al. Thrombolysis with Alteplase 3 to 4.5 Hours after Acute Ischemic Stroke. N Engl J Med. 2008;359(13):1317–1329.
National Institute of Neurological Disorders and Stroke rt-PA Stroke Study Group. Tissue Plasminogen Activator for Acute Ischemic Stroke. N Engl J Med. 1995;333(24):1581–1587.
Albers G.W., Bates V.E., Clark W.M., Bell R., Verro P., Hamilton S.A. Intravenous Tissue-Type Plasminogen Activator for Treatment of Acute Stroke: The Standard Treatment with Alteplase to Reverse Stroke (STARS) Study. JAMA. 2000;283(9):1145–1150.
Hill M.D., Buchan A.M., Canadian Alteplase for Stroke Effectiveness Study (CASES) Investigators. Thrombolysis for acute ischemic stroke: results of the Canadian Alteplase for Stroke Effectiveness Study. CMAJ. 2005;172(10):1307–1312.
Wahlgren N., Ahmed N., Dávalos A. et al. Thrombolysis with alteplase for acute ischaemic stroke in the Safe Implementation of Thrombolysis in Stroke-Monitoring Study (SITS-MOST): an observational study. Lancet. 2007;369(9558):275–282.
Lokeskrawee T., Muengtaweepongsa S., Patumanond J. et al. Prediction of Symptomatic Intracranial Hemorrhage after Intravenous Thrombolysis in Acute Ischemic Stroke: The Symptomatic Intracranial Hemorrhage Score. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2017;26(11):2622–2629.
del Zoppo G.J., Poeck K., Pessin M.S. et al. Recombinant tissue plasminogen activator in acute thrombotic and embolic stroke. Ann Neurol. 1992;32(1):78–86.
Engelter S.T., Fluri F., Buitrago-Téllez C. et al. Life-threatening orolingual angioedema during thrombolysis in acute ischemic stroke. J Neurol. 2005;252(10):1167–1170.
Hill M.D., Lye T., Moss H. et al. Hemi-orolingual angioedema and ACE inhibition after alteplase treatment of stroke. Neurology. 2003;60(9):1525–1527.
Filipska K., Skrzypek-Czerko M., Cwiekala-Lewis K., Ślusarz R. Clinimetric Evaluation of Functional Capacity and Quality of Life of Stroke Patients — Study Review. J Neurol Neurosurg Nurs. 2019;8(2):86–90.
Raciborski F., Gujski M. (Red.), Udary mózgu — rosnący problem w starzejącym się społeczeństwie. Raport Instytutu Ochrony Zdrowia, Warszawa 2016.
Gurański K., Zięba T., Kowalczyk L., Podemski R. Analiza leczenia trombolitycznego u chorych z niedokrwiennym udarem mózgu na podstawie własnych doświadczeń. Udar Mózgu. 2007;9(2):47–51.
Rosińczuk J., Bonk K., Kołtuniuk A. Analysis of thrombolytic therapy in ischemic stroke treatment. Ann Acad Med Siles. 2015;69:125–131.
Owe J.F., Sanaker P.S., Naess H., Thomassen L. The yield of expanding the therapeutic time window for tPA. Acta Neurol Scand. 2006;114(5):354–357.
Alderazi Y.J., Chang J., Yang J.P. et al. Impact of Protocol Deviations in Acute Ischemic Stroke Treated with Intravenous rt-PA within 4.5 Hours after Symptom Onset. Neurohospitalist. 2012;2(3):82–86.
Roje-Bedeković M., Vargek-Solter V., Corić L. et al. Thrombolysis for Acute Ischemic Stroke — Our Experiences as Part of SITS-MOST. Acta Clin Croat. 2009;48(3):287–293.
Walters M.R., Muir K.W., Harbison J., Lees K.R., Ford G.A. Intravenous Thrombolysis for Acute Ischaemic Stroke: Preliminary Experience with Recombinant Tissue Plasminogen Activator in the UK. Cerebrovasc Dis. 2005;20(6):438–442.
Hacke W., Donnan G., Fieschi C. et al. Association of outcome with early stroke treatment: pooled analysis of ATLANTIS, ECASS, and NINDS rt-PA stroke trials. Lancet. 2004;363(9411):768–774.
Litwin T., Kobayashi A., Skowrońska M., Członkowska A. Thrombolysis in acute ischaemic stroke within 3 hours of symptom onset: A report of the first 100 cases. Neurol Neuroch Pol. 2008;42(1):1–5.
Wahlgren N., Ahmed N., Dávalos A. et al. Thrombolysis with alteplase for acute ischaemic stroke in the Safe Implementation of Thrombolysis in Stroke-Monitoring Study (SITS-MOST): an observational study. Lancet. 2007;369(9558):275–282.
Wawrzyńczyk M., Pierzchała K., Łabuz-Roszak B. Thrombolysis in stroke — 8 years of experience. Ann Acad Med Siles. 2012;66(6):37–44.
Jabłońska R., Wronkowska A., Ślusarz R., Filipska K., Meder G., Sokal P. Endovascular and Thrombolytic Therapy and the Functional Status of Patients after Ischemic Stroke. J Neurol Neurosurg Nurs. 2019;8(2):69–77.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 279
Liczba cytowań: 0