Poziom wiedzy pielęgniarek oddziałów chirurgicznych na temat występowania udaru u pacjentów w okresie pooperacyjnym
Słowa kluczowe
wiedza, opieka pielęgniarska, okres pooperacyjny, udar mózguAbstrakt
Wstęp. Każdego roku na udar mózgu choruje 80 tysięcy Polaków. Jako najczęstsze czynniki ryzyka podkreśla się nadciśnienie tętnicze, cukrzycę i jej powikłania, hiperlipidemię, otyłość oraz występowanie migotania przedsionków. Jako działania profilaktyczne uznaje się modyfikację stylu życia z uwzględnieniem kontroli chorób podstawowych, zmianę diety, ćwiczenia fizyczne, ograniczenie nałogu tytoniowego oraz spożywania alkoholu. Wprowadzenie trombektomii mechanicznej oraz terapii trombolitycznej pozwoliło na zwiększenie przeżywalności i poprawę rokowania w tej grupie chorych.
Cel. Celem pracy była ocena poziomu wiedzy pielęgniarek pracujących w oddziałach chirurgicznych, na temat udaru mózgu w okresie pooperacyjnym.
Materiały i metody. Badaniem objęto 55 pielęgniarek pracujących w oddziałach chirurgicznych. W pracy zastosowano metodę sondażu diagnostycznego i analizy piśmiennictwa. Posłużono się autorskim kwestionariuszem ankiety.
Wyniki. Wiedza badanych osób jest na niskim poziomie. Dowiedziono, iż wykształcenie oraz wiek ma wpływ na deklarowane przez respondentki odpowiedzi. Osoby z wykształceniem wyższym wykazały się wyższym poziomem wiedzy w stosunku od osób z wykształceniem średnim. Pielęgniarki młodsze posiadają większy zasób wiedzy od pielęgniarek starszych.
Wnioski. Procedurami operacyjnymi, które obciążone są największym ryzykiem wystąpienia udaru w okresie pooperacyjnym, są operacje kardiochirurgiczne i naczyniowe. Wiedza pielęgniarek na temat czynników ryzyka, profilaktyki, objawów, powikłań i wdrożenia postępowania w przypadku wystąpienia udaru mózgu, ma szczególne znaczenie w pielęgnowaniu pacjenta w kluczowym okresie po operacji. (PNN 2020;9(4):138–144)
Bibliografia
Bojar W. Przeciętne dalsze trwanie życia w Polsce i jego determinanty. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica. 2015;4(315):19–27.
Ryglewicz D., Milewska D. Epidemiologia udaru mózgu. W: Mazur R., Książkiewicz B., Nyka W.M. (Red.), Udar mózgu w praktyce lekarskiej. Wyd. Via Medica, Gdańsk 2004;5–14.
Global Health Data Exchange. GBD Results Tool. Retrieved March 8, 2020, from http://ghdx.healthdata.org/gbd-results-tool
European Stroke Organisation (ESO) Executive Committee, ESO Writing Committee. Guidelines for management of ischaemic stroke and transient ischaemic attack 2008. Cerebrovasc Dis. 2008;25(5):457–507.
Zych J., Korzekwa P. Udział pielęgniarki w leczeniu udaru niedokrwiennego mózgu — wiedza pielęgniarek oddziału udarowego. Pielęg Neurol Neurochir. 2017;6(4):150–156.
Feigin V.L., Krishnamurthi R.V., Parmar P. et al. Update on the Global Burden of Ischemic and Hemorrhagic Stroke in 1990–2013: The GBD 2013 Study. Neuroepidemiology. 2015;45(3):161–176.
Gawińska E. Epidemiologia. W: Raciborski F., Gujski M. (Red.), Udary mózgu — rosnący problem w starzejącym się społeczeństwie. Raport Instytutu Ochrony Zdrowia. Warszawa 2016;32–46.
Fischer U., Aguiar de Sousa D., Norrving B., Caso V. Status and Perspectives of Acute Stroke Care in Europe. Stroke. 2018;49(10):2281–2282.
Joo H., George M.G., Fang J., Wang G. A literature review of indirect costs associated with stroke. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2014;23(7):1753–1763.
Kozera G., Raniszewska E., Gąsecki D., Nyka W.M. Pierwsza pomoc u pacjentów z udarem mózgu. Forum Medycyny Rodzinnej. 2007;1(1):11–16.
Mazur R., Świerkocka-Miastkowska M. Diagnostyka wczesnego okresu udaru mózgu. Chor Serca Naczyń. 2005;2(3):136–141.
Aroor S., Singh R., Goldstein L.B. BE-FAST (Balance, Eyes, Face, Arm, Speech, Time): Reducing the Proportion of Strokes Missed Using the FAST Mnemonic. Stroke. 2017;48(2):479–481.
Zieliński M., Dąbrowski M., Dąbrowska A., Telec W., Telec M., Witt M. Ostre niedokrwienie mózgu jako stan zagrożenia życia, wczesne postępowanie w fazie przedszpitalnej i wczesnoszpitalnej w oparciu o wytyczne Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego i Amerykańskiego Stowarzyszenia Udaru. Anest Ratow. 2014;8:407–414.
Gliński P., Czapla A., Rak-Pasikowska A., Sapa-Wojciechowska A. Użyteczność wybranych parametrów laboratoryjnych w diagnostyce udaru mózgu. Diagn Lab. 2018;54(4):275–284.
Sabiniewicz M., Niwald M., Machnia M., Włodarczyk L., Miller E. Wybrane zaburzenia funkcji poznawczych po udarze mózgu — charakterystyka kliniczna i diagnostyka. Aktual Neurol. 2015;15(1):35–40.
Szypulska A., Gutysz-Wojnicka A., Ozga D., Jędrzejczyk-Cwanek M. Complications after cerebral stroke as a medical, nursing and social problem — the role of a nurse in preventing complications. J Educ Health Sport. 2017;7(8):1143–1158.
Klimaszewska K., Bondaruk I., Rolka H. i wsp. Rola edukacyjna pielęgniarki w zakresie postępowania z chorym na depresję. Probl Hig Epidemiol. 2007;88(4):408-416.
Szczuchniak W., Sobolewski P., Kozera G. Opóźnienia przed- i wewnątrzszpitalne w udarze mózgu: przyczyny, skutki, zapobieganie. Forum Med Rodz. 2016;10(3):119–128.
Smelkowska A., Pniewska J., Grabowska-Fudala B., Jaracz K. Rola pielęgniarki w leczeniu trombolitycznym w udarze niedokrwiennym mózgu — opis przypadku. Pielęg Chir Angiol. 2012;2:78–82.
Slosorz T. Zmiany akademickiego systemu kształcenia pielęgniarek i położnych w Polsce w latach 1969–2009. Rozprawa doktorska, UM im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2009.
Bucerius J., Gummert J.F., Borger M.A. et al. Stroke after cardiac surgery: a risk factor analysis of 16,184 consecutive adult patients. Ann Thorac Surg. 2003;75(2):472–478.
Mashour G.A., Shanks A.M., Kheterpal S. Perioperative stroke and associated mortality after noncardiac, nonneurologic surgery. Anesthesiology. 2011;114(6):1289–1296.
Sharifpour M., Moore L.E., Shanks A.M., Didier T.J., Kheterpal S., Mashour G.A. Incidence, predictors, and outcomes of perioperative stroke in noncarotid major vascular surgery. Anesth Analg. 2013;116(2):424–434.
Hsieh C.Y., Huang C.W., Wu D.P., Sung S.F. Risk of ischemic stroke after discharge from inpatient surgery: Does the type of surgery matter? PLoS One. 2018;13(11):e0206990.
Babiński W., Sacha J. Postępowanie kardiologiczne w niekardiochirurgicznych zabiegach operacyjnych — nowe wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego i Europejskiego Towarzystwa Anestezjologii. Anest Ratow. 2015;9:209–214.
Nagre A.S. Perioperative stroke — Prediction, Prevention, and Protection. Indian J Anaesth. 2018;62(10):738–742.
Sanders R.D., Jørgensen M.E., Mashour G.A. Perioperative stroke: a question of timing? Br J Anaesth. 2015;115(1):11–13.
Haynes A.B., Weiser T.G., Berry W.R. et al. A surgical safety checklist to reduce morbidity and mortality in a global population. N Engl J Med. 2009;360(5):491–499.
Piechota M., Kusza K. Standardy postępowania medycznego w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii. Anest Ratow. 2013;7:100–112.
Antecki J., Brelak E., Sobolewski P., Kozera G. Profilaktyka pierwotna i wtórna udaru niedokrwiennego mózgu w świetle obecnych zaleceń i rekomendacji. Forum Med Rodz. 2018;12(3):89–98.
Misiołek H., Zajączkowska R., Daszkiewicz A. i wsp. Postępowanie w bólu pooperacyjnym 2018 — stanowisko Sekcji Znieczulenia Regionalnego i Terapii Bólu Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Polskiego Towarzystwa Znieczulenia Regionalnego i Leczenia Bólu, Polskiego Towarzystwa Badania Bólu oraz Konsultanta Krajowego w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii. Anest Intens Ter. 2018;50(3):175–203.
Rogowski J., Jarmoszewicz K., Siondalski P., Pawlaczyk R. Opieka pooperacyjna po zabiegach kardiochirurgicznych. Chor Serca Naczyń. 2006;3(3):115–122.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 635
Liczba cytowań: 0