Integration of Pedagogical Knowledge in the Light of Questions about the Empirical Foundations of General Pedagogy and Understanding of the Concept of Generality
DOI:
https://doi.org/10.12775/PCh.2018.016Słowa kluczowe
doświadczenie, ogólność, wiedza pedagogiczna, pedagogika ogólna, pedagogika integralnaAbstrakt
Integracja wiedzy pedagogicznej w świetle pytań o empiryczne podstawy pedagogiki ogólnej i o rozumienie pojęcia ogólności
Głównym celem artykuły jest pokazanie, że podejmowane przez pedagogów badania zarówno nad empirycznymi podstawami pedagogiki, jak i nad ogólnością, posiadają punkty styczne oraz, że pogłębiona refleksja nad tymi zagadnieniami ukierunkowuje na postulat integralnego traktowania wiedzy pedagogicznej. W pierwszej części została przedstawiona relacja między kwestią empirycznych podstaw pedagogiki a problematyką integralności wiedzy pedagogicznej, w drugiej – między pojęciem ogólności a problematyką tejże integralności, natomiast w zakończeniu zaprezentowano propozycję rozumienia pedagogiki ogólnej jako pedagogiki integralnej, w której elementem integrującym jest sposób podejścia zarówno do empirycznych źródeł wiedzy pedagogicznej, jak i do kategorii ogólności. Przeprowadzone analizy pozwoliły traktować pedagogikę ogólną jako specyficzny typ myślenia o wychowaniu, bądź jako myślową konstrukcję, do której zadań należy integracja całej wiedzy pedagogicznej. Spełnienie tego zadania może waloryzować działalność naukową pedagogów ogólnych, gdyż uznanie faktu, że w doświadczanej rzeczywistości badawczej istnieją elementy niezrozumiałe, domagające się ogólności (świętowania), buduje autorytet pedagoga.
Bibliografia
Brezinka, Wolfgang. „Empirische Erziehungswissenschaft”. In: Lexikon der Pädagogik, vol. 1, ed. Heinrich Rombach, 347–350. Freiburg–Basel–Wien: Herder, 1970.
Bronk, Andrzej. „Pedagogika i filozofia: uwagi metafilozoficzne”. In: Filozofia a pedagogika. Studia i szkice, eds. Piotr Dehnel, Piotr Gutowski, 9–27. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu, 2005.
Dobrowolski, Stanisław, Tadeusz Nowacki. Szkoły eksperymentalne w Polsce 1900–1964. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1966.
Gnitecki, Janusz. „Ontologiczne i aksjologiczne wyzwania współczesnej pedagogiki”. In: Pedagogika ogólna. Problemy aksjologiczne, eds. Teresa Kukołowicz, Marian Nowak, 197–218. Lublin: RW KUL, 1997.
Godoń, Rafał. „Pedagogika a niezrozumiałość tego, co ogólne”. Kwartalnik Pedagogiczny 4 (2005): 61–72.
Hajduk, Zygmunt. Ogólna metodologia nauk. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005.
Hejnicka-Bezwińska, Teresa. W poszukiwaniu tożsamości pedagogiki. Świadomość teoretyczno-metodologiczna współczesnej pedagogiki polskiej (geneza i stan). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1989.
Jaxa-Bykowski, Ludwik. Zasady pedagogiki doświadczalnej ze szczególnym uwzględnieniem szkoły polskiej. Powszechne wykłady uniwersyteckie wygłoszone we Lwowie w roku 1917. Lwów–Warszawa: Książnica Polska T-wa Nauczycieli Szkół Wyższych, 1920.
Kunowski, Stefan. Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2000.
Łobocki, Mieczysław. „O badaniach eksperymentalnych w pedagogice”. Ruch Pedagogiczny 4 (1985): 59–69.
Maritain, Jacques. Moral Philosophy. An Historical and Critical Survey of the Great Systems. London: Geoffrey Bles, 1964.
Matwijów, Bogusława. „Strategie badawcze i typy badań pedagogicznych”. In: Teoretyczne podstawy pedagogiki, ed. Stanisław Palka, 75–84. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1987.
Meumann, Ernst. Zarys pedagogiki eksperymentalnej. Brześć nad Bugiem: Wydawnictwo „Kresów Ilustrowanych”, 1929.
Nowak, Marian. „O specyfice podejścia pedagogiki ogólnej do problemów praktyki i teorii pedagogicznej”. In: Pedagogika ogólna. Dyskursy o statusie naukowym i dydaktycznym, ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 265–289. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW, 2011.
Nowak, Marian. „Od kontestacji do powrotu problematyki aksjologicznej i teleologicznej w pedagogice ogólnej”. In: Pedagogika ogólna. Problemy aksjologiczne, eds. Teresa Kukołowicz, Marian Nowak, 33–43. Lublin: RW KUL, 1997.
Nowak, Marian. „Od tradycji pedagogiki ogólnej ku nowym wyzwaniom dla badań nad podstawami edukacji”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 107–126. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
Nowak, Marian. Pedagogiczny profil nauk o wychowaniu. Studium z odniesieniami do pedagogiki pielęgniarstwa. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
Nowak, Marian. „Podstawy pedagogiki jako ogólna personalistyczna teoria rzeczywistości wychowania”. In: Pedagogika ogólna a filozofia nauki. Wybrane problemy poznawcze i konteksty dydaktyczne, ed. Andrzej Pluta, 37–59. Częstochowa: Wydawnictwo WSP w Częstochowie, 1997.
Nowak, Marian. Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej. Lublin: RW KUL, 2000.
Nowak, Marian. „Treści i źródła badań pedagogicznych”. In: Metodologiczne problemy tworzenia wiedzy w pedagogice. Oblicza akademickiej praktyki, eds. Jacek Piekarski, Danuta Urbaniak-Zając, Krzysztof J. Szmidt, 27–39. Kraków: PTP, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010.
Okoń, Wincenty. „Aktualne problemy pracy eksperymentalnej w dziedzinie wychowania”. Ruch Pedagogiczny 1 (1960): 4–16.
Okoń, Wincenty. „Główne problemy eksperymentu szkolnego”. In: Praca eksperymentalna w szkole, red. Wincenty Okoń, 5–31. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1963.
Olbrycht, Katarzyna. „Wychowanie a wartości”. In: Pedagogika ogólna. Problemy aksjologiczne, eds. Teresa Kukołowicz, Marian Nowak, 45–51. Lublin: RW KUL, 1997.
Palka, Stanisław. „Aktualne sposoby uprawiania pedagogiki ogólnej w Polsce”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 9–20. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
Palka, Stanisław. Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2006.
Palka, Stanisław. „Wiedza w pedagogice i wiedza pedagogiczna”. In: Metodologiczne problemy tworzenia wiedzy w pedagogice. Oblicza akademickiej praktyki, eds. Jacek Piekarski, Danuta Urbaniak-Zając, Krzysztof J. Szmidt, 15–25. Kraków: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010.
Piekarski, Jacek. „Kryteria waloryzacji praktyki badawczej – między inhibicją metodologiczną a permisywnym tolerantyzmem”. In: Metodologiczne problemy tworzenia wiedzy w pedagogice. Oblicza akademickiej praktyki, eds. Jacek Piekarski, Danuta Urbaniak-Zając, Krzysztof J. Szmidt, 151–173. Kraków: PTP, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010.
Piotrowski, Eugeniusz. „Problem wyjaśniania naukowego w pedagogice”. In: Możliwości rozwijania i wykorzystywania teoretycznej wiedzy pedagogicznej. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej w Uniwersytecie Jagiellońskim w dniach 8 i 9 listopada 1994 roku, ed. Stanisław Palka, 47–53. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1995.
Pluta, Andrzej. „Inspiracje ogólnej nauki o pedagogii dla konstrukcji pogranicznych wersji pedagogiki ogólnej”. In: Rozwój pedagogiki ogólnej. Inspiracje i ograniczenia kulturowe oraz poznawcze, ed. Andrzej Bogaj, 147–162. Warszawa–Kielce: Akademia Świętokrzyska im. J. Kochanowskiego w Kielcach – Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych w Warszawie, 2001.
Pluta, Andrzej. „Pedagogika ogólna przez małe «o». Między modernizmem a postmodernizmem”. In: Pedagogika ogólna a filozofia nauki. Wybrane problemy poznawcze i konteksty dydaktyczne, red. Andrzej Pluta, 81–93. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, 1997.
Rodziewicz, Ewa. „Na tropach «ogólności» pedagogicznych. Zamiast wprowadzenia”. Kwartalnik Pedagogiczny 4 (2005): 5–27.
Rutkowiak, Joanna. „Ogólność pedagogiki a problem przekładu (wobec zwątpienia w tezę o «upadku Wielkich Narracji»)”. Kwartalnik Pedagogiczny 4 (2005): 29–43.
Schulz, Roman. „Związek teorii pedagogicznej z praktyką oświatową”. Edukacja. Studia. Badania. Innowacje 4 (1985): 32–46.
Skulicz, Danuta. „Innowacyjny aspekt badań pedagogicznych”. In: Teoretyczne podstawy pedagogiki, ed. Stanisław Palka, 143–148. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1987.
Sokołowski, Wojciech. „Empiryzm”. In: Powszechna Encyklopedia Filozofii, vol. 3, ed. Andrzej Maryniarczyk, 142–147. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2002.
Sośnicki, Kazimierz. Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1967.
Stępień, Antoni B. „Rodzaje bezpośredniego poznania”. Roczniki Filozoficzne 1 (1971): 95–127.
Stępień, Antoni B. „Rola doświadczenia w punkcie wyjścia metafizyki”. Zeszyty Naukowe KUL 4 (1974): 29–37.
Stępień, Antoni B. Wstęp do filozofii. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2001.
Styczeń, Tadeusz. „Doświadczenie człowieka i świadczenie człowiekowi (Kardynał Karol Wojtyła jako filozof-moralista)”. Znak 3 (1980): 263–274.
Styczeń, Tadeusz, Stanisław Kamiński. „Doświadczalny punkt wyjścia etyki”. In: Tadeusz Styczeń, W drodze do etyki. Wybór esejów z etyki i o etyce, 39–73. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1984.
Suchodolski, Bogdan. „Pedagogika ideałów i pedagogika życia”. Kwartalnik Pedagogiczny 2 (1957): 3–40.
Szkotnicka-Lachowicz, Stanisława. „Badania pedagogiczne a praktyka pedagogiczna”. In: Teoretyczne podstawy pedagogiki, ed. Stanisław Palka, 149–156. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1987.
Szmitkowski, Paweł. „Jednolitość metodologii badań nauk społecznych a wieloznaczność aparatu pojęciowego jej dyscyplin”. In: Badanie – dojrzewanie – rozwój (na drodze do doktoratu). Metodologia nauk społecznych a metodologia badań pedagogicznych, ed. Franciszek Szlosek, 119–127. Warszawa–Radom: Instytut Pedagogiki Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie, Instytut Technologii Eksploatacji – PIB w Radomiu, 2016.
Szostek, Andrzej. „Doświadczenie człowieka i moralności w ujęciu kardynała Karola Wojtyły”. Znak 3 (1980): 275–289.
Śliwerski, Bogusław. Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2004.
Tchorzewski, Andrzej M. „Pedagogika ogólna czy metapedagogika”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 151–158. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
Waga, Leszek. Rola doświadczenia w tworzeniu wiedzy pedagogicznej. Lublin: typescript Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2016.
Wiatrowski, Zygmunt. „Miejsce pedagogiki ogólnej w kompleksie nauk pedagogicznych”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 55–61. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
Wojnar, Irena. „Jedność i różnorodność pedagogiki zwanej ogólną”. In: Rozwój pedagogiki ogólnej. Inspiracje i ograniczenia kulturowe oraz poznawcze, ed. Andrzej Bogaj, 39–47. Warszawa–Kielce: Akademia Świętokrzyska im. J. Kochanowskiego w Kielcach – Wydawnictwo Instytutu Badań Edukacyjnych w Warszawie, 2001.
Wojnar, Irena. „Pedagogika ogólna w świecie (wybrane problemy)”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 95–105. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
Wojtyła, Karol. „Problem doświadczenia w etyce”. Roczniki Filozoficzne 2 (1969): 5–24.
Woleński, Jan. Epistemologia. Poznanie. Prawda. Wiedza. Realizm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
Wołoszyn, Stefan. „O uzasadnieniu norm pedagogicznych”. Przegląd Filozoficzny 3–4 (1949): 345–362.
Wołoszyn, Stefan. „Pedagogika ogólna czy system nauk pedagogicznych? Mechanizmy dyferencjacji i reintegracji”. In: Pedagogika ogólna. Tradycja – teraźniejszość – nowe wyzwania (materiały pokonferencyjne), ed. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 47–54. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, 1995.
Zaczyński, Władysław. Rozwój metody eksperymentalnej i jej zastosowanie w dydaktyce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
Żegnałek, Kazimierz. Metody i techniki stosowane w badaniach pedagogicznych. Warszawa: Wydawnictwo WSP TWP, 2008.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 584
Liczba cytowań: 0