Wychowanie do przebaczenia

Abstrakt

Przebaczanie jest jednym z najtrudniejszych procesów psychiczno-duchowych człowieka, a przebaczenie – jedną z najważniejszych egzystencjalnie decyzji i warunkiem zdrowego rozwoju. Uzasadnień dostarczają nauki społeczne, ale także filozofia. Dlatego ogromne znaczenie ma wychowanie do przebaczania. Może ono być traktowane jako kształcenie predyspozycji do wybaczania, pozytywnego nastawienia i umiejętności związanych z takim zachowaniem. Autorka proponuje jednak szersze ujęcie. Uważa, że przebaczanie jest procesem, który stwarza dla wszystkich uczestniczących w nim specyficzną sytuację – sytuację przebaczania. Sytuacja ta powstaje wokół przebaczenia jako wartości. Autorka, mówiąc o człowieku, przyjmuje stanowisko personalistyczne. W jego świetle jest to sytuacja głęboko osobowa, wyznaczona w swoim przebiegu przez osobowe lub antyosobowe relacje. Zakłada, że prawdziwe przebaczenie wymaga przyjęcia przez wszystkich zaangażowanych w tę sytuację osobowych postaw. Trudności z tym związane mogą być zmniejszane przez wychowanie do wybaczania. Obejmuje ono, jako podstawę, wychowanie do wartości osobowych, wśród nich – do przebaczenia i sytuacji przebaczania. Najważniejszą drogą jest kontakt z konkretnymi przykładami realizacji tych wartości, a przede wszystkim – bezpośrednie doświadczanie we własnym życiu ich realizacji przez inne osoby. Szczególne znaczenie dla wychowania do przebaczania ma wychowanie chrześcijańskie. Z jednej strony pokazuje racje dla przebaczania – bezwarunkową Bożą miłość i niekończącą się gotowość przebaczania, z drugiej – daje i wyjaśnia środki budowania w sobie i w innych postawy przebaczania, wspiera wysiłki w tej sferze życia.