Pedagogiczne pytania o przebaczenie

Abstrakt

Krzywda oraz odpowiedź na nią w postaci przebaczenia lub jego odmowy stanowią istotne elementy ludzkiego życia, przez co wpisują się w rozwój człowieka i jako takie powinny stać się przedmiotem refleksji pedagogicznej. Kwestii zależności między przebaczeniem a ludzkim rozwojem nie da się jednak rozstrzygnąć jednoznacznymi stwierdzeniami. Mimo że przebaczenie postrzegane jest jako akt pozytywny, nie sposób nie zauważyć, że przebaczenie, do którego pokrzywdzony wewnętrznie nie dojrzał, może niszczyć jego samego, a akt przebaczenia sprawcy zła, który nie rozumie tego, co czyni, może utwierdzać go w słuszności złego postępowania. W tym kontekście, myśląc o roli przebaczenia w wychowaniu, a w konsekwencji także o wychowaniu do przebaczenia, należy zadać pytania o istotę przebaczenia, o jego moralną wartość, a zwłaszcza stosunek do sprawiedliwości, o jego uwarunkowania i przebieg, wreszcie o jego wymiar religijny. Niniejszy tekst ma charakter wprowadzający do tematu – jego celem jest nakreślenie problemów, postawienie pytań, a nie ich rozwiązywanie. Wprowadzenie kwestii przebaczenia do procesów edukacyjnych bez uprzedniej refleksji na wskazane tematy byłoby z pewnością nie tylko naiwne, ale w odniesieniu do niektórych wychowanków, szczególnie tych niosących bagaż trudnych życiowych doświadczeń, mogłoby prowadzić do kolejnych rozterek, dylematów i kryzysów życiowych.