O pedagogice chrześcijańskiej. Refleksja w kontekście poglądów Jacques’a Maritaina na temat filozofii chrześcijańskiej

Abstrakt

Mimo że pedagogika chrześcijańska posiada obecnie niemały dorobek teoretyczny i znajduje oddźwięk w praktyce wychowawczej, wywołuje ona nadal dyskusję, która dotyczy kwestii spełniania przez nią metodologicznych kryteriów badań pedagogicznych. Pedagodzy chrześcijańscy odwołują się bowiem nie tylko do danych psychologicznych, socjologicznych i filozoficznych, lecz także sięgają do badań teologicznych. Niniejszy artykuł jest próbą określenia statusu naukowego pedagogiki chrześcijańskiej w świetle refleksji Jacques’a Maritaina na temat filozofii chrześcijańskiej. Maritain uzasadnia w swoich badaniach, że filozofia praktyczna – filozofia moralna – nie jest w stanie adekwatnie opisać przedmiotu badań bez odwołania do danych teologicznych. Moralność ludzkiego czynu uzależniona jest bowiem w ostateczności od tego, co podmiot uzna za ostateczny cel własnego życia, a więc od postawy, którą przyjmie wobec Boga. Przez analogię można zatem stwierdzić, że rozwój moralny człowieka uzależniony jest przede wszystkim od jego rozwoju religijnego, a do opisu rozwoju religijnego pedagogika potrzebuje danych, opracowanych przez teologię. Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej zasygnalizowany został filozoficzny kontekst badań pedagogicznych; w drugiej przedstawiono poglądy Maritaina na temat filozofii chrześcijańskiej; w trzeciej podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czym jest pedagogika chrześcijańska i jakie kryteria musi spełnić, aby pozostawać kierunkiem pedagogicznym; w czwartej natomiast odwołano się do fragmentu myśli pedagogicznej Maritaina w kwestii wychowania moralnego, jako do przykładu chrześcijańskiej refleksji pedagogicznej.