Filozofia dialogu i jej implikacje pedagogiczne

Abstrakt

Sposób pojmowania podmiotowości ludzkiej uznać należy za centralne zagadnienie filozofii dialogu. Dialogika postrzega bowiem człowieka jako tego, który jest bytem samym w sobie, ale jednocześnie też jako tego, który jest bytem skierowanym ku innym. Ów „podwójny ruch” jest więc czymś specyficznym dla dialogicznej charakterystyki ludzkiej podmiotowości i wyraża się w zdolności przejścia od bycia dla siebie do bycia dla innych; od bycia samotnym „brzegiem” do bycia przeciwległym „brzegiem”, na który przerzucony zostaje most, od egoizmu odłączenia do odpowiedzialności „za” i „wobec”. W myśli Franza Rosenzweiga (1886–1929) uwidocznione zostaje to w przejściu od Sobości do miłującej duszy2, u Martina Bubera (1878–1965) od Samoistoty (Eigenwesen) do osoby3, a u Emanuela Levinasa (1906–1995) od ateizmu bycia (separacji) Toż-Samego do metafizycznego pragnienia bycia dobrym „dla”.