Lekcje religii rzymskokatolickiej w internetowym przekazie medialnym w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.12775/PCh.2023.013Słowa kluczowe
edukacja religijna, tolerancja, Polska, Kościół rzymskokatolicki, mediaAbstrakt
Od wielu lat w polskich mediach toczy się gorąca debata na temat obecności i koncepcji rzymskokatolickiej edukacji religijnej w szkołach. Pojawiają się zatem pytania: Jaki obraz rzymskokatolickiej edukacji religijnej wyłania się z dyskusji medialnej? Czy kryteria oceny rzymskokatolickiej edukacji religijnej są sprawiedliwe i zapewniają równe traktowanie wszystkich przedmiotów w polskich szkołach? Niniejszy artykuł stanowi próbę odpowiedzi na te pytania poprzez analizę jakościową 100 publikacji zamieszczonych na popularnych portalach internetowych w latach 2018–2022. Wyniki badań potwierdzają, że debata medialna na temat rzymskokatolickiej edukacji religijnej w polskich szkołach nie zawsze jest obiektywna i tolerancyjna.
Bibliografia
Adamczyk, T. (2020). Księża w opinii polskiej młodzieży – autentyczność i duchowość [Priests in the opinion of Polish youth – authenticity and spirituality]. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Ambroziak, A. (2022). Masowy odpływ uczniów z lekcji religii. Nowe badanie CBOS [Massive exodus of students from religious education. New CBOS survey]. Retrieved January 24, 2023, from: Masowy odpływ uczniów z lekcji religii. Nowe badanie CBOS – OKO.press.
Anczyk, A. & Grzymała-Moszczyńska, J. (2018). Religious discrimination discourse in the mono-cultural school: the case of Poland. British Journal of Religious Education, 40(2), 182–193. https://doi.org/10.1080/01416200.2016.1209457.
awo, lk, mp, maj/pz. (2020). Nauczanie religii w Polsce [Teaching religion in Poland]. Retrieved January 24, 2023, from: https://www.ekai.pl/nauczanie-religii-w-polsce/.
Babuchowski, Sz. (2020). Między szkołą a parafią [Between school and parish]. Retrieved January 27, 2023, from: https://www.gosc.pl/doc/6497946.Miedzy-szkola-a-parafia.
Bagińska, S. (2021). Religia w szkołach. Uczniowie masowo wypisują się z zajęć [Religion in schools. Students withdraw en masse from classes]. Retrieved January 24, 2023, from: https://wiadomosci.wp.pl/religia-w-szkolach-uczniowie-masowo-
-wypisuja-sie-z-zajec-6687783624788608a.
Basiak, P. (2022). „Żegnaj religio”. Furgonetka z apelem do rodziców jeździ po Polsce [“Goodbye religion.” A van with an appeal to parents is driving around Poland]. Retrieved January 24, 2023, from: https://wydarzenia.interia.pl/kraj/news-zegnaj-religio-furgonetka-z-apelem-do-rodzicow-jezdzi-po-pol,nId,6299414.
Bożewicz, M. (2020). Religijność Polaków w ostatnich 20 latach. Komunikat z badań, Nr 63/2020 [Religiousness of Poles in the last 20 years. Research Communication, No. 63/2020]. Retrieved March 5, 2023, from: https://cbos.pl/SPISKOM. POL/2020/K_063_20.PDF.
Brachacz, I. (2022). Uczniowie masowo rezygnują z religii. „Odpływ uczniów widać gołym okiem” [Pupils are dropping out of religion en masse. “The exodus of pupils can be seen with the naked eye”]. Retrieved January 24, 2023, from: https://
wydarzenia.interia.pl/kraj/news-uczniowie-masowo-rezygnuja-z-religii-odplyw-
-dzieci-widac-gol,nId,6285385.
Catechism of the Catholic Church. (2005). Vatican: Libreria Editrice Vaticana.
Chałupniak, R. (2000). Konfesyjność nauczania religii. Zarys problematyki [The confessional nature of religious education. Outline of the problematic].Paedagogia Christiana, 2, 31–51.
Chrzczonowicz, M. & Pacewicz, P. (2022). Kościół wie, że religia w szkole „nie daje relacji z Bogiem”, ale chce „rozwijać posługę katechetów” [The Church knows that religion in school ‘does not give a relationship with God,’ but wants to ‘develop the ministry of catechists’]. Retrieved January 20, 2023, from: https://oko.press/kosciol-wie-ze-religia-w-szkole-nie-daje-relacji-z-bogiem.
Cieślik, A. (2022). „Goląc nogi, kusimy szatana”. Co się dzieje na lekcjach religii? [‘By shaving our legs, we tempt Satan.’ What happens in religious education?]. Retrieved January 29, 2023, from: https://wydarzenia.interia.pl/autor/aleksandra-cieslik/news-golac-nogi-kusimy-szatana-co-sie-dzieje-na-lekcjach-religii,nId,6104569.
Cieślik, K. (2021). Gdańsk. Niemal połowa uczniów szkół średnich zrezygnowała z lekcji religii. „Biskupi zabijają wiarę” [Gdansk. Almost half of secondary school students have opted out of religious education. ‘Bishops are killing the faith’]. Retrieved January 29, 2023, from: https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,27658377,gdansk-niemal-polowa-uczniow-szkol-srednich-zrezygnowala-z.html.
Commission of Catholic Education of the Polish Bishops’ Conference [Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski]. (2022). Oświadczenie Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski w sprawie lekcji religii w szkole [Statement of the Commission for Catholic Education of the Polish Bishops’ Conference on religious education at school]. Retrieved January 21, 2023,
from: https://www.ekai.pl ›dokumenty› oswiadczenie-kom….
Concordat between the Holy See and the Republic of Poland concluded on 28 July 1993 [Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską zawarty w dniu 28 lipca 1993 r.]. Dziennik Ustaw 1998 nr 51, poz. 318.
Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 [Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.]. Dziennik Ustaw 1997 nr 78, poz. 483.
Czaczkowska, E. (2023). Media kontra Kościół? [Media versus the Church?]. Retrieved March 5, 2023, from: http://czasserca.pl/media-kontra-kosciol-2/.
Dąbrowska, D. (2020). Obrazy polskiego kleru we współczesnym filmie fabularnym – „W imię…” Szumowskiej i „Kler” Smarzowskiego [Images of the Polish clergy in contemporary feature films – Szumowska’s ‘In the Name of…’ and Smarzowski’s ‘Kler’]. Kultura – Media – Teologia, 42, 37–51.
Diduszko-Zyglewska, A. (2018). Religia zapycha szkoły. Powinna być w soboty w salkach katechetycznych [Religion is clogging up schools. It should be on Saturdays in catechism classrooms]. Retrieved January 30, 2023, from: https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,23912884,religia-zapycha-szkoly-powinna-byc-w-soboty-w-salkach.html.
Dobrowolska, K. (2019). Czy katecheza jest dziś potrzebna? [Is catechesis needed today?]. Retrieved January 24, 2023, from: https://www.niedziela.pl/artykul/144828/nd/Czy-katecheza-w-szkole-jest-dzis.
Frydrych, D. (2020). Lekcja religii to nie katecheza. Parę słów z okazji okrągłej rocznicy [A religious education is not catechesis. A few words on the occasion of the round anniversary]. Retrieved January 2, 2022, from: https://deon.pl/kosciol/komentarze/lekcja-religii-to-nie-katecheza-pare-slow-z-okazji-okraglej-rocznicy,981793.
Fundacja Wolność od Religii [Freedom from Religion Foundation]. (2021). Obowiązkowa religia lub etyka? Komentarz do planów ministra edukacji P. Czarnka [Obligatory religious education or ethics classes? A comment on the plans of the Minister of Education, P. Czarnek]. Retrieved March 24, 2023, from: https://wolnoscodreligii.pl/2021/06/09/obowiazkowa-religia-lub-etyka-komentarz-do-planow-ministra-edukacji-p-czarnka/.
Gajewski, A. (2020). Katecheza w czasach pandemii [Catechesis in times of pandemic]. Retrieved January 24, 2023, from: https://www.gosc.pl/doc/6735322. Katecheza-w-czasach-pandemii.
Główny Urząd Statystyczny [Central Statistical Office]. (2021). Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej [Statistical Yearbook of the Republic of Poland]. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.
Głuszek-Szafraniec, D. (2017). Nauczanie religii w szkole w Polsce: analiza wybranych debat medialnych [Teaching religion at school in Poland: an analysis of selected media debates]. Politeja, 1, 265–282.
Grabowska, M. (2022a). Postawy wobec obecności religii i Kościoła w przestrzeni publicznej. Komunikat z badań, Nr 3/2022 [Attitudes towards the presence of religion and the Church in public space. Research Communication, No. 3/2022]. Retrieved March 5, 2023, from: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_003_22.PDF.
Grabowska, M. (2022b). Polski pejzaż religijny z bliższego planu. Komunikat z badań. Nr 91/2022 [Poland’s religious landscape from closer to home. Research communication. No. 91/2022]. Retrieved May 15, 2023, from: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_003_22.PDF
Hearlson, Ch. (2019). The “Educated” Consumer: The Formation of Memory, Attention, and Imagination in Consumer Culture. Religious Education, 114(5), 581–593. https://doi.org/10.1080/00344087.2019.1595911.
Horowski, J. (2022). Religion lesson in schools in Poland – the subject of dispute and the unused potential. British Journal of Religious Education, 44(3), 238–245.https://doi.org/10.1080/01416200.2021.2024341.
Jabłońska, B. (2008). Krytyczna analiza dyskursu na przykładzie debaty „nicejsko-konstytucyjnej” w polskiej prasie [Critical discourse analysis on the example of the “Nice-Constitution” debate in the Polish press]. In A. Horolets (Ed.), Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii [Discourse analysis in and for sociology] (pp. 165–184). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Jakimowicz, M. (2019). Nuda się nie uda [Boredom will not succeed]. Retrieved February 12, 2023, from: https://www.gosc.pl/doc/5952974.Nuda-sie-nie-uda.
Jałowiczor, J. (2018). Co wolno katechecie? [What is allowed to a catechist?]. Retrieved December 21, 2022, from: https://www.gosc.pl/doc/4547773.Co-wolno-katechecie.
Johnson, S. (2018). Speaking together differently to live together differently: The promise of the public dialogue movement. Religious Education, 113(3), 277–288.https://doi.org/10.1080/00344087.2018.1455568.
KAI. (2018). Jest nowa podstawa programowa katechezy dla pokolenia smartfonów [There is a new catechesis core curriculum for the smartphone generation]. Retrieved January 4, 2023, from: https://www.gosc.pl/doc/4796040.Jest-nowa-podstawa-programowa-katechezy-dla-pokolenia-smartfonow.
KAI. (2019). Lekcje religii w szkole na mocy Konstytucji [Religious education in school under the Constitution]. Retrieved January 24, 2023, from: https://www.gosc.pl/doc/5275496.Lekcje-religii-w-szkole-na-mocy-Konstytucji.
KAI. (2021a). Komisja Wychowania Katolickiego KEP za wprowadzeniem obligatoryjnego wyboru pomiędzy etyką a lekcją religii [KEP Committee for Catholic Education in favour of making the choice between ethics and religious education compulsory]. Retrieved January 4, 2023, from: https://www.gosc.pl/doc/6917610. Komisja-Wychowania-Katolickiego-KEP-za-wprowadzeniem.
KAI. (2021b). Obowiązkowa religia lub etyka w szkole? Episkopat komentuje [Compulsory religion or ethics at school? The Episcopate comments]. Retrieved January 24, 2023, from: Obowiązkowa religia lub etyka w szkole? Episkopat
komentuje – Wiadomości (onet.pl).
Kalbarczyk, M. (2019). Nadążyć za młodymi, rozmowa z ks. Piotrem Tomasikiem [Keeping up with the young, a conversation with Fr Piotr Tomasik]. Retrieved January 24, 2023, from: Nadążyć za młodymi (gosc.pl).
Kalbarczyk, M. (2021). Bez kręgosłupa [Spineless]. Retrieved January 14, 2023, from: https://www.gosc.pl/doc/6854946.Bez-kregoslupa.
Kasper, Ł. (2022a). Finansowanie religii w szkole – dotacja na rzecz Kościoła? [Funding for religion at school – a subsidy for the Church?]. Retrieved January 22, 2023, from: https://www.ekai.pl › polska-oswiata-a-finansowanie-l….
Kasper, Ł. (2022b). Jak wygląda nauczanie religii w polskiej szkole? [What is the teaching of religion in a Polish school like?]. Retrieved January 20, 2023, from: https://www.ekai.pl/jak-wyglada-nauczanie-religii-w-polskiej-szkole/.
Kasper, Ł. (2022c). Polska oświata a finansowanie lekcji religii [Polish education and the financing of religious education]. Retrieved January 4, 2023, from: https://www.niedziela.pl/artykul/87362/Polska-oswiata-a-finansowanie-lekcji.
Kasper, Ł. & awo. (2022). Nauczanie religii w polskiej szkole. Analiza [Teaching religion in a Polish school. Analysis]. Retrieved January 5, 2023, from: https://www.niedziela.pl/artykul/84013/Nauczanie-religii-w-polskiej-szkole analiza.
Kiełb, D. & Mąkosa, P. (2021). Between personal faith and facade religiosity. Study on youth in the south-eastern Poland. European Journal of Science and Theology,17, 15–30.
Kołodziejska, M. (2022). Odwiedzanie serwisów i portali o tematyce religijnej – sytuacja w czasach pandemii. Komunikat z badań. Nr 28/2022 [Visiting religious websites and portals – the situation in times of pandemic. Research Communication. No. 28/2022]. Retrieved March 5, 2023, from: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_028_22.PDF.
Kozłowska, A. (2006). Oddziaływanie mass mediów [The impact of mass media]. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.
Krukowski, J. (1993). Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych [Church and State. Foundations of the legal relationship]. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Kwiatkowska, B. (2021). Religia w szkole. Ławki pustoszeją [Religion at school. The pews are emptying]. Retrieved January 4, 2023, from: https://wiadomosci.wp.pl/religia-w-szkole-lawki-pustoszeja-6711442540219072a.
Langer, J. (1997). Tabloid Television: Popular Journalism and the Other News. Routledge.
LG. (2019). W Krakowie religia na pierwszej lub ostatniej lekcji. Kuria protestuje: to sprzeczne z prawem [In Krakow, religion in the first or last lesson. The curia protests: it’s against the law]. Retrieved January 4, 2020, from: https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,24630565,w-krakowie-religia-na-pierwszej-lub-ostatniej-lekcji-kuria.html.
Lisowska-Magdziarz, M. (2004). Analiza zawartości mediów: przewodnik dla studentów: wersja 1.1 [Media content analysis: a guide for students: version 1.1]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lisowska-Magdziarz, M. (2013). Metodologia badań nad mediami: nurty, kierunki, koncepcje, nowe wyzwania [Media research methodology: trends, directions, concepts, new challenges]. Studia Medioznawcze, 2, 27–42.
Lisowska-Magdziarz, M. (2018). Badanie wielomodalnych przekazów w mediach masowych. Od teorii do schematu analitycznego [Exploring multimodal messages in mass media. From theory to analytical schema]. In A. Szymańska, M. Lisowska-Magdziarz & A. Hess (Eds.), Metody badań medioznawczych i ich zastosowanie [Media studies methods and their application] (pp. 145–165). Warszawa: Instytut
Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej.
lk (KAI). (2022). Bp Osial o religii w szkołach: przymusem niewiele osiągniemy [Bishop Osial on religion in schools: coercion will not achieve much]. Retrieved January 24, 2023, from: https://www.ekai.pl › bp-osial-o-religii-w-szkolach-prz….
lk, awo, mp/mip. (2018). Nauczanie religii w polskiej szkole [Religious education in a Polish school]. Retrieved January 21, 2023, from: https://www.ekai.pl › nauczanie-religii-w-polskiej-szkole.
lk, awo, mp. (2019). Nauczanie religii w polskiej szkole [Religious education in a Polish school]. Retrieved January 21, 2023, from: https://www.ekai.pl › nauczanie-religii-w-polskiej-szk….
Łoziński, B. (2022). Spotkać Boga w szkole [Meeting God at school]. Retrieved January 4, 2022, from: https://www.gosc.pl/doc/7800748.Spotkac-Boga-w-szkole.
Łukaszów, M. (2019). Pedagodzy z powołania [Pedagogues with a vocation]. Retrieved January 4, 2023, from: https://www.niedziela.pl/artykul/145629/nd/Pedagodzy-z-powolania.
Makowski, J. (2022). Oto efekty nauki religii w szkołach. „Odchodzenie z Kościoła staje się modne” [Here are the effects of religious education in schools. ‘Leaving the Church is becoming fashionable’]. Retrieved January 25, 2023, from: Religia w szkołach. „Odchodzenie z Kościoła staje się modne” – Wiadomości (onet.pl).
Mazur, J. (2022). Mniej uczniów na lekcji religii. Ksiądz oskarża rodziców o „zgorszenie” [Fewer pupils in religious education. Priest accuses parents of ‘scolding’]. Retrieved January 4, 2023, from: https://wydarzenia.interia.pl/kraj/news-mniej-uczniow-na-religii-ksiadz-oskarza-rodzicow-o-zgorszeni,nId,6400505.
Mąkosa, P. (2014). Szkolna lekcja religii istotnym elementem wychowania w szkole [School religious education an important part of school education]. In R. Chałupniak, T. Michalewski & E. Smak (Eds.), Wychowanie w szkole: od bezradności ku możliwościom [Education at school: from helplessness to opportunity] (pp. 351–361). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Mąkosa, P. (2015). Confessional and catechetical nature of religious education in Poland. The Person and the Challenges, 2, 53–66.
Mąkosa, P., Zając, M. & Zakrzewski, G. (2022). Opting out of Religious Education and the Religiosity of Youth in Poland: A Qualitative Analysis. Religions, 13, 906. https://doi.org/10.3390/rel13100906.
MEiN, lk. (2021a). Organizacja lekcji religii i etyki w szkołach – spotkanie w MEiN [Organisation of religious education and ethics classes in schools – meeting at the Ministry of Education and Science]. Retrieved December 20, 2022, from: https://www.ekai.pl/organizacja-lekcji-religii-i-etyki-w-szkolach-spotkanie-w-mein/.
MEiN, lk. (2021b). Organizacja lekcji religii i etyki w szkołach – spotkanie w MEiN [Organisation of religious education and ethics classes in schools – meeting at the Ministry of Education and Science]. Retrieved December 20, 2022, from: https:// www.niedziela.pl/artykul/63482/Organizacja-lekcji-religii-i-etyki-w.
Mezglewski, A. (2009). Polski model edukacji religijnej w szkołach publicznych. Aspekty prawne [The Polish model of religious education in public schools. Legal aspects]. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Milerski, B. (1998). Religia a szkoła: status edukacji religijnej w szkole w ujęciu ewangelickim [Religion and school: the status of religious education in school from an evangelical perspective]. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna.
Milerski, B. & Zieliński, T. J. (2023). Religion in a world-view neutral school. Challenges on the example of Poland.British Journal of Religious Education, 43(3), 288–300.
Ministry of National Education [Ministerstwo Edukacji Narodowej]. (2020). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach [Regulation of the Minister of National Education on the conditions and manner of organising religious education in public kindergartens and schools]. Retrieved March 5, 2023, from: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000983/O/D20200983.pdf.
Misiaszek, K. (2006). Nauczanie religii w szkole [Religious education in school]. In R. Kamiński, W. Przygoda & M. Fijałkowski (Eds.), Leksykon teologii pastoralnej [Lexicon of Pastoral Theology] (p. 540). Lublin: Wydawnictwo KUL.
mp. (2021). Finansowanie nauczania religii w szkole – standardem w Unii Europejskiej [Funding for religious education at school – a standard in the European Union]. Retrieved January 26, 2023, from: https://www.ekai.pl› finansowanie-nauczania-religii-….
Mrowicki, R. (2022). „Żegnaj religio”. Furgonetka zachęca do wypisania się z lekcji religii [‘Goodbye religion.’ The van encourages people to unsubscribe from religio-us education]. Retrieved January 8, 2023, from: https://wiadomosci.wp.pl/zegnaj-religio-furgonetka-zacheci-do-wypisania-sie-z-lekcji-religii-6814788729822016a.
Olszański, L. (2006).Dziennikarstwo internetowe [Online journalism]. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Osial, W. (2021). Lekcja religii jest i pozostanie przedmiotem do wyboru [Religious education is and will remain an elective subject]. Retrieved January 23, 2023, from: https://www.ekai.pl/bp-osial-lekcja-religii-jest-i-pozostanie-przedmiotem-
-do-wyboru/.
Osial, W. (2022). Nauczanie religii katolickiej i innych wyznań wspiera wychowawczą rolę szkoły [Teaching of Catholic religious education and other faiths supports the educational role of the school]. Retrieved January 24, 2023, from: https://www.niedziela.pl/artykul/85002/Nauczanie-religii-katolickiej-i-innych.
Pałuszyńska, E. (2016). Zmiany w językowej formie nagłówków prasowych [Changes in the linguistic form of newspaper headlines]. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 62, 103–115.
PAP. (2019). Podpisano porozumienie pomiędzy KEP i MEN ws. kwalifikacji nauczycieli religii [An agreement was signed between the KEP and the Ministry of Education on the qualifications of religion teachers]. Retrieved January 26, 2023, from: https://www.gosc.pl/doc/5445941.Podpisano-porozumienie-pomiedzy-KEP-i-MEN-ws-kwalifikacji.
Paszenda, J. & Rogoż, M. M. (2023). Masking or Unmasking the Evil? Polish Opinion-Forming Weeklies vis-à-vis the Crisis in the Roman Catholic Church in Poland. Religions, 14(2), 141. https://doi.org/10.3390/rel14020141.
Podgórska, J. (2021). Do Boga pytań nie ma. Wymarsz młodych z lekcji religii [To God there are no questions. The march of the young out of religion education]. Retrieved January 21, 2023, from: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/2145106,1,do-boga-pytan-nie-ma-wymarsz-mlodych-z-lekcji-religii.read.
Pokorna-Ignatowicz, K. (2002).Kościół w świecie mediów. Historia – Dokumenty –Dylematy [The Church in the Media World. History – Documents – Dilemmas]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Polish Bishops’ Conference [Konferencja Episkopatu Polski]. (2001). Dyrektorium Katechetyczne Kościoła katolickiego w Polsce [Catechetical Directory of the Catholic Church in Poland]. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Polish Bishops’ Conference [Konferencja Episkopatu Polski]. (2018). Podstawa programowa katechezy Kościoła katolickiego w Polsce [Programme basis for catechesis of the Catholic Church in Poland]. Częstochowa: Edycja św. Pawła.
Przeciszewski, M. (2019). Nauka religii w szkole rzeczą normalną w Europie [Religious education in schools is normal in Europe]. Retrieved January 21, 2023, from: https://www.ekai.pl › nauka-religii-w-szkole-rzecza-no….
Przeciszewski, M. (2022a). Nauczanie religii w szkole odbywa się w ramach systemu oświaty publicznej w niemal całej Europie [Religious education in school takes place within the public education system in almost all of Europe]. Retrieved January 21, 2023, from: https://m.niedziela.pl/artykul/87343/Nauczanie-religii-w-szkole-odbywa-sie-w.
Przeciszewski, M. (2022b). Religia w szkole – jak to wygląda w Europie? [Religious education at school – what does it look like in Europe?]. Retrieved January 21, 2023, from: https://www.ekai.pl › religia-w-szkole-jak-to-wyglada-….
Pytlak, P. (2022). Lekcje religii w szkole. Częstochowa nie chce płacić. Pierwsza taka uchwala w Polsce [Religious education at school. Czestochowa does not want to pay. The first such resolution in Poland]. Retrieved February 20, 2023, from: https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,29269748,lekcje-religii-w--szkole-czestochowa-nie-chce-placic-pierwsza.html.
Rapley, T. (2019). Analiza konwersacji dyskursu i dokumentów [Discourse and document conversation analysis], tłum. A. Gąsior-Niemiec. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Roszak, P., Horvat, S. & Wółkowski, J. (2021). Microaggressions and discriminatory behaviour towards religious education teachers in polish schools. British Journal of Religious Education, 43(3), 337–348. https://doi.org/10.1080/01416200.2020.
Rzecznik Praw Obywatelskich. (2022). Religia albo etyka – coś trzeba byłoby wybrać. RPO o pomyśle ministra edukacji. Wyjaśnienia MEiN [Religious education or ethics classes – something would have to be chosen. RPO on the idea of the Minister of Education. Explanations from the Ministry of Education and Science]. Retrieved March 24, 2023, from: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-religia-albo-etyka-mein-opinia.
Simiński, Ł. (2018). Wychowawczy wymiar nauczania religii w opinii katechetów [The educational dimension of religious education as perceived by catechists]. Retrieved March 2, 2023, from: https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/17734/02_siminski.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
Sulkowski, Ł., Ignatowski, G. & Seliga, R. (2022). Public Relations in the Perspective of the Catholic Church in Poland. Religions, 13(2), 115. https://doi.org/10.3390/rel13020115.
Synowie-Jaje, L. (2018). Mowa nienawiści wobec kultury dominującej: forumowicze portalu onet.pl o kościele katolickim w Polsce [Hate speech against the dominant culture: forum users onet.pl about the Catholic Church in Poland]. Studia Humanistyczne AGH, 1, 49–66.
Szczepaniak, K. (2012). Zastosowanie analizy treści w badaniach artykułów prasowych – refleksje metodologiczne [Applying content analysis to newspaper article research – methodological reflections].Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 42, 83–112.
Szostkiewicz, A. (2018). Religia w szkole – tak! Ale jaka? [Religion in school – yes! But what kind?]. Retrieved February 20, 2023, from: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/1765584,1,religia-w-szkole--tak-ale-jaka.read.
Szulich-Kałuża, J. (2018). Kreowanie wizerunku Kościoła katolickiego w dyskursie polskiej prasy [Creation of the image of the Catholic Church in the discourse of the Polish press]. Biuletyn Edukacji Medialnej, 2, 69–81.
Szwalikowska, J. (2021). Religia w szkole. Czy jest obowiązkowa? Jak z niej wypisać dziecko? [Religious education at school. Is it obligatory? How do you sign a child out of it?]. Retrieved March 2, 2023, from: https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114883,27523253,czy-religia-jest-obowiazkowa-jak-z-niej-wypisac-dziecko.html.
Szymczak, J. (2019). Większość Polek i Polaków chce, by religia była w parafii, a nie w szkole. Przełomowy sondaż [The majority of Polish women and men want religious education to be in the parish and not in school. Groundbreaking poll]. Retrieved December 20, 2022, from: https://oko.press/wiekszosc-polek-polakowchce-by-religia-byla-nie-w-szkole-lecz-parafii-przelomowy-sondaz-oko-press.
Szymczak, W., Mąkosa, P. M. & Adamczyk, T. (2022). Attitudes of Polish Young Adults towards the Roman Catholic Church: A Sociological and Pastoral Analysis of Empirical Research among Young Adults and Teachers. Religions, 13, 612. https://doi.org/10.3390/rel13070612.
Tukey, J. W. (1977). Exploratory data analysis. Addison-Wesley.
Walas, E. (2021). Obowiązkowa religia czy etyka? Jest głos z KEP [Obligatory religious education or ethics classes? There is a voice from the KEP]. Retrieved January 20, 2023, from: https://wiadomosci.wp.pl/autor/ewa-walas/6613728501892737/18.
Wimmer, R. D. & Dominick, J. R. (2009).Mass media. Metody badań [Mass media. Research methods], tłum. P. Czajka-Francuz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wojtysiak, J. (2021). Religia albo etyka [Religious education or ethics classes]. Retrieved January 21, 2023, from: https://www.gosc.pl/doc/7078131.Religia-albo-etyka.
Woźniak, W. (2012).Nierówności społeczne w polskim dyskursie politycznym [Social inequalities in Polish political discourse]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Zaręba, J. (2021a). Problemy z lekcjami religii po powrocie do szkół. „Można to liczyć w setkach” [Problems with religious education on return to schools. ‘It can be counted in the hundreds’]. Retrieved January 20, 2022, from: https://wiadomosci.wp.pl/problemy-z-lekcjami-religii-po-powrocie-do-szkol-mozna-to-liczyc-w-setkach-6689163876846240a.
Zaręba, J. (2021b). Lekcje religii w szkołach. Minister Czarnek chce zmiany przepisów [Religious education in schools. Minister Czarnek wants to change the law]. Retrieved January 20, 2022, from: Lekcje religii w szkołach. Minister Czarnek chce zmiany przepisów – WP Wiadomości.
Zellma, A. (2013). Profesjonalny rozwój nauczyciela religii [Professional development of religion teacher]. Olsztyn: Wydział Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Zellma, A. (2020). Kreowanie wizerunku zawodowego nauczyciela religii w wybranej prasie internetowej [Creating a professional image of religion teacher in selected online press]. Studia Warmińskie, 57, 195–210. https://doi.org/10.31648/sw.4777.
Zellma, A. (2021). Kształcenie nauczycieli religii rzymskokatolickiej w Polsce – między formacją teologiczno-katechetyczną a pedagogizacją [Education of Teachers of the Roman Catholic Religion in Poland – between Theological and Catechetical Formation and Pedagogization]. Studia Ełckie, 4, 501–512. https:// doi.org/10.32090/SE.230425.
Zellma, A., Buchta, R. & Cichosz, W. (2022b). The (non) transgressive character of religious education for children and young people in Polish schools. British Journal of Religious Education, 3, 223–237. https://doi.org/10.1080/01416200.2021.1887082.
Zellma, A., Kielian, A. M., Czupryński, W. W. & van Dijk-Groeneboer, M. (2022a). Religiousness of Young People in Poland as a Challenge to Catholic Education: Analyses Based on a Survey. Religions, 12, 1142. https://doi.org/10.3390/rel13121142.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 532
Liczba cytowań: 0
