Static and Dynamic Approach to Religiosity in the Perspective of Socialisation

Abstrakt

Statyczne i dynamiczne ujęcie religijności w perspektywie socjalizacji

Religijność jest jedną z najbardziej złożonych kategorii teoretycznych w naukach społecznych. Sposób, w jaki jest pojmowana i prezentowana, jest ściśle związany z ontologią społeczną, która określa perspektywę badania religii w społeczeństwie. W tym artykule przedstawiam dwa różne teoretyczne podejścia do religijności. W pierwszej części przedstawiam podstawowe założenia teorii racjonalnego wyboru, której wizja społeczeństwa i jednostki sięga swoimi początkami Adama Smitha i następnie w odniesieniu do religijności przyjęta została przez amerykańskich socjologów religii. Druga wizja religijności opiera się na opracowanym przez Roya Bhaskara i rozwiniętym szczególnie przez Margaret Archer realizmie krytycznym. W artykule przedstawiam, w jaki sposób można zdefiniować i przedstawić religijność w takiej perspektywie teoretycznej. Podkreślam, że realistyczne rozumienie religijności jest szczególnie obiecujące w badaniu socjalizacji religijnej. W perspektywie realistycznej religijność prezentuje się bowiem jako kategoria dynamiczna i silnie powiązana z ludzką podmiotowością i refleksyjnością.