Origins, Assumptions and Reception of the German Schwerter Konsent: The Role of Religious Education Teachers in Discussing Controversial Issues
DOI:
https://doi.org/10.12775/PCh.2025.010Keywords
controversy, indoctrination, maturity, critical competences, religious education;, GermanyAbstract
This article presents the genesis, basic assumptions and reception of the socalled Schwerter Konsent, which formulates didactic foundations for the discussion of controversial issues in religious education in Germany. Although its content is rooted in the German-speaking debate, it has also been adopted in other countries, such as Spain. The Schwerter Konsent defines the guiding principles of Christian religious education in public schools, which is oriented towards controversy, maturity and critical faculties, and counteracts the indoctrination of pupils.
References
Bederna, K. (2021). Religiöse Bildung für nachhaltige Entwicklung. Ein didaktisches Modell [Edukacja religijna na rzecz zrównoważonego rozwoju. Model dydaktyczny]. Religionspädagogische Beiträge, 44(2), 61–71. https://doi.org/10.20377/rpb-151.
Berglund, J., Roebben, B., Schreiner, P. i Schweitzer, F. (2023). Educating Religious Education Teachers: Perspectives of International Knowledge Transfer. Bonn: ViR unipress.
Byl, M. de i Grümme, B. (2024). Interdisziplinär nach Positionalität fragen: Religiöse Bildung im Dialog mit Politik- und altsprachlicher Didaktik [Interdyscyplinarne pytania o pozycjonowanie: edukacja religijna w dialogu z dydaktyką języków politycznych i klasycznych]. W: S. Anusiewicz-Baer, C. Hild i M. Abualwafa (red.), Religiöse Bildung im Transfer. Vermittlung zwischen Religionen, Sprachen und Kulturen [Edukacja religijna w transferze. Mediacja między religiami, językami i kulturami] (s. 43–61). Stuttgart: Kohlhammer.
Chrostowski, M. (2022a). The Effects of Religious Education on Prodemocratic Positions in the Face of the Right-wing Populism in Poland: Theoretical Analysis and Clues for Educational Practices. Journal of Religious Education, 70, 43–62. https://doi.org/10.1007/s40839-022-00161-1.
Chrostowski, M. (2022b). „Nieobecny dyskurs”: o potencjale politycznym edukacji religijnej w Polsce. Łódzkie Studia Teologiczne, 31(3), 11–27.
Chrostowski, M. (2024). Teaching Religion in Postmodern Society: Some Insights from the German “Carousel of Concepts” for the Renewal of Catholic Religious Education in Poland. British Journal of Religious Education, 1–19. https://doi.org/10.1080/01416200.2024.2413098.
DBK [Deutsche Bischofskonferenz]. (2005). Der Religionsunterricht vor neuen Herausforderungen [Nauczanie religii przed nowymi wyzwaniami]. Bonn: Sekretariat der DBK.
DBK [Deutsche Bischofskonferenz]. (2023). Musterordnung der katholischen (Erz-)Diözesen Deutschlands für die Erteilung der Missio canonica und der vorläufigen kirchlichen Bevollmächtigung an Lehrkräfte für den katholischen Religionsunterricht [Regulamin katolickich (arcy-)diecezji Niemiec dotyczący udzielania misji kanonicznej oraz tymczasowego upoważnienia kościelnego nauczycielom do prowadzenia lekcji religii katolickiej]. Bonn: Sekretariat der DBK.
Drerup, J. (2023). Demokratieerziehung und Religion in der Kontroverse [Edukacja demokratyczna i religia w kontrowersji]. Berliner Theologische Zeitschrift, 40(1), 263–286.
Gärtner, C. (2020). Klima, Corona und das Christentum: Religiöse Bildung für nachhaltige Entwicklung in einer verwun-deten Welt [Klimat, korona i chrześcijaństwo: edukacja religijna na rzecz zrównoważonego rozwoju w zranionym świecie]. Bielefeld.
Gärtner, C., Herbst, J.-H. i Kläsener, R. (2022). Der „Schwerter Konsent“ – ein religionspädagogischer Beutelsbacher Konsens? [Schwerter Konsent – Konsensus z Beutelsbach w sprawie edukacji religijnej?]. Pobrano 29 października 2024 z: https://www.feinschwarz.net/der-schwerter-konsent-ein-religionspaedagogischerbeutelsbacher-konsens/.
Grammes, T. (2016). Ein pädagogischer Professionsstandard der politischen Bildung. Fachdidaktisches Denken mit dem Beutelsbacher Konsens [Pedagogiczny standard zawodowy dla edukacji obywatelskiej. Specjalistyczne myślenie dydaktyczne z Konsensusem z Beutelsbach]. W: B. Widmaier i P. Zorn (red.), Brauchen wir den Beutelsbacher Konsens? Eine Debatte der politischen Bildung [Czy potrzebny jest Konsensus z Beutelsbach? Debata o edukacji politycznej] (s. 155–165). Bonn: BpB.
Hahn-Laudenberg, K. i Abs, H. J. (2024). Kontroversität. (Wie) wird im Unterricht diskutiert? [Kontrowersyjność. (Jak) wygląda dyskusja w klasie?]. W: H. J. Abs, K. Hahn-Laudenberg, D. Deimel i J. F. Ziemes (red.), ICCS 2022.
Schulische Sozialisation und politische Bildung von 14-Jährigen im internationalen Vergleich [ICCS 2022. Socjalizacja szkolna i edukacja polityczna 14-latków w porównaniu międzynarodowym] (s. 293–308). Münster: Waxmann. https://doi.org/10.31244/9783830998228.15.
Herbst, J.-H. (2021). Braucht religiöse Bildung einen Beutelsbacher Konsens? Philosophiedidaktische Impulse für die religionspädagogische Debatte [Czy edukacja religijna potrzebuje Konsensusu z Beutelsbach? Filozoficzno-dydaktyczne impulsy do debaty na temat edukacji religijnej]. Theo-Web, 20(2), 321–338. https://doi.org/10.23770/tw022.
Herbst, J.-H. (2022). Die politische Dimension des Religionsunterrichts. Religionspädagogische Reflexionen, interdisziplinäre Impulse und praktische Perspektiven [Polityczny wymiar nauczania religii. Refleksje z zakresu pedagogiki religijnej, impulsy interdyscyplinarne i perspektywy praktyczne]. Paderborn: Brill Schöningh.
Herbst, J.-H. (2023). Art. Beutelsbacher Konsens [Art. Konsensus z Beutelsbach]. Pobrano 29 października 2024 z: https://www.die-bibel.de/ressourcen/wirelex/9-politische-und-rechtliche-dimensionen-religioeser-bildung/beutelsbacher-konsens.
Herbst, J.-H., Gärtner, C. i Kläsener, R. (red.). (2023). Der Beutelsbacher Konsens in der religiösen Bildung. Exemplarische Konkretionen und notwendige Transformationen [Konsensus z Beutelsbach w edukacji religijnej. Przykładowe konkretyzacje i konieczne transformacje]. Frankfurt am Main: Wochenschau.
Herbst, J.-H. i Hanke, J. (2024). Kontroverse Themen in der (theologischen) Erwachsenenbildung. [Kontrowersyjne tematy w (teologicznej) edukacji dorosłych]. Erwachsenenbildung, 70(3), 113–115.
Herbst, J.-H. i Zimmermann, M. (2024). Der Koblenzer und der Schwerter Konsent als Beispiele für (gelungene) Wissenschaftskommunikation? Ein tentativer Vergleich [Konsensus koblencki i szwerterski jako przykłady (udanej) komunikacji naukowej? Próba porównania]. Theo-Web, 23(2), 165–185.
Ho, L.-C., McAvoy, P., Hess, D. i Gibbs, B. (2017). Teaching and Learning about Contro-versial Issues and Topics in the Social Studies. W: M. Manfra i C. Bolick (red.), The Wiley Handbook of Social Studies Research (s. 319–335). Hoboken: Wiley-Blackwell.
Kindlinger, M. i Hahn-Laudenberg, K. (2023). German Preservice Teachers’ Stances on Criteria for Discussing Controversial Issues in the Classroom. The Journal of Social Studies Research, 47(3–4), 197–209.
Koblenzer Konsent. (2024). Pobrano 17 lutego 2025 z: https://www.akrk.eu/koblenzer-konsent/.
Konsensus drezdeński. (2016). Pobrano 20 października 2024 z: https://www.fachverband-ethik.de.
Konsensus z Beutelsbach. (1976). „Beutelsbacher Konsens” cytowany za: Wehling, H.-G. (2016). Konsens à la Beutelsbach? Nachlese zu einem Expertengespräch. Textdokumentation aus dem Jahr 1977 [Konsensus à la Beutelsbach? Podsumowanie rozmowy ekspertów. Dokumentacja tekstowa z 1977 roku]. W: B. Widmaier i P. Zorn (red.), Brauchen wir den Beutelsbacher Konsens? Eine Debatte der politischen Bildung [Czy potrzebujemy Konsensu z Beutelsbach? Debata na temat edukacji politycznej] (s. 19–27). Bonn: Bundeszentrale für politische Bildung.
Mayrhofer, F. (2024). Gender Constructions in Austrian RE Textbooks – A Comparative Linguistic Textbook Analysis. British Journal of Religious Education, 1–12. https://doi.org/10.1080/01416200.2024.2355219.
Oelkers, J (2018). Autoritarismus und liberale öffentliche Bildung [Autorytaryzm i liberalna edukacja publiczna]. Zeitschrift für Pädagogik, 64(6), 728–748. https://doi.org/10.25656/01:22171.
Pajer, F. (2012). Escuela y Religión en Europa. Un camino de cincuenta años [1960–2010]. Madrid: PPC.
Schweitzer, F. i Schreiner, P. (2020). International Knowledge Transfer in Religious Education. Münster: Waxmann.
Spichal, J. i Reimann, G. (2019). Politische Dimensionen religiöser Bildung – Tagungsrückblick [Polityczne wymiary edukacji religijnej – podsumowanie konferencji]. Theo-Web, 18(2), 106–112. https://doi.org/10.23770/tw0110.
Svobodová, Z. i Blascikova, A. (2024). Odolnost a křesťanská naděje [Odporność a chrześcijańska nadzieja]. Universe, 2, 26–27. Geneza, założenia i recepcja niemieckiego Schwerter Konsent 189
Weißeno, G. (2017). Zur Historisierung des Beutelsbacher Konsenses [O historyzacji Konsensu z Beutelsbach]. W: S. Frech i D. Richter (red.), Der Beutelsbacher Konsens: Bedeutung, Wirkung, Kontroversen [Konsensus z Beutelsbach: Znaczenie, wpływ, kontrowersje] (s. 35–56). Schwalbach: Wochenschau.
Widmaier, B. i Zorn, P. (2016). Einleitung [Wprowadzenie]. W: B. Widmaier i P. Zorn (red.), Brauchen wir den Beutelsbacher Konsens? Eine Debatte der politischen Bildung [Czy potrzebny jest Konsens z Beutelsbach? Debata o edukacji politycznej] (s. 9–14). Bonn: BpB.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 90
Number of citations: 0
