In the Footsteps of Jan Konopnicki’ Spirituality: Open Fields of Exploration in Rehabilitation Pedagogy
DOI:
https://doi.org/10.12775/PCh.2025.005Keywords
Jan Konopnicki, spirituality, rehabilitation pedagogy, social maladjustment, the Kraków school of social rehabilitationAbstract
The article proposes reading selected texts by the founder of the Kraków school of resocialisation – Professor Jan Konopnicki – in the context of the issue of spirituality. The analysis based on the interpretative paradigm also included the published statements of his students/collaborators. The reading of these sources shows that spirituality was one of the components that defined the framework for the implementation of everyday tasks. Although it was not a fundamental component, it was significant. Jan Konopnicki undertook many different activities that shaped a spiritual society. The aim of the article was to show the dimensions of spirituality that are present in Jan Konopnicki’s work and pedagogy, and which can be considered important for resocialisation pedagogy. Analysing them through the prism of the strategy of supporting spiritual development promoted by Lisa Miller (2016), it was determined that these are: spiritual language, spiritual resources, spiritual community, spiritual traditions, spirituality of nature, spirituality of memory of ancestors, spirituality of testimony/accompaniment. The categories of spirituality that have been noticed are manifested both in his everyday life and in his scientific achievements, among others, through an integral approach to environmental conditions in the field of diagnosing social maladjustment, an attitude towards education expressed by an egalitarian attitude, concern for the objective and fair treatment of others, as well as love and great tolerance towards children and young people. At the same time, the interpretation of J. Konopnicki’s theory and practice allows us to notice a research gap manifested in the undervaluation of the spiritual dimension of a person in pedagogical research undertaken from the perspective of resocialisation. There is a need here to focus on Konopnicki’s activity, for example in the area of shaping the spirituality of his pupils. In the light of the interpretations made, it is postulated that the indicated gap can be filled through a broader reflection on the use of more intensive impacts focused on the spiritual sphere in the resocialisation space.
References
Ablewicz, K. (2021). Świadomość cielesności ducha i duchowości ciała w procesie wychowania człowieka. Opis w kontekście bioenergetycznej analizy charakteru. Aleksandra Lowena oraz porządku wartości Maxa Schelera. Nauki o Wychowaniu. Studia interdyscyplinarne, 12(1), 88–109. https://doi.org/10.18778/2450-4491.12.07.
Baran, J. (1981). Jan Konopnicki (1905–1980). Szkoła Specjalna, 3, 274–275.
Charmaz, K. (2009). Teoria ugruntowana w XXI wieku. Zastosowanie w rozwijaniu badań nad sprawiedliwością społeczną. W: N. K. Denzin i Y. S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych (s. 707–746). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Chmielewski, W. J. (2018). Jan Konopnicki (1905–1980) – badacz szkolnictwa i organizator edukacji nauczycieli polskich na uchodźstwie. Studia Paedagogica Ignatiana, 21(2), 37–62. https://doi.org/10.12775/SPI.2018.2.002.
Domagała-Kręcioch, A. (2008). Niedostosowanie społeczne uczniów a niepowodzenia szkolne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Gibbs, G. R. i Taylor, C. (2010). How and What to Code. Online QDA Web Site. Pobrano 8 czerwca 2024 z: http://www.acrn.eu/cambridge/downloads/files/How%20and%20what%20to%20code.pdf.
Jonkisz, J. (2006). Jan Konopnicki. W: L. Kulmatycki (red.), Księga profesorów Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (s. 95–96). Wrocław: Akademia Wychowania Fizycznego.
Konopnicki, J. (1961a). Metodologia badań zainteresowań i poziomu umysłowego młodzieży w wieku od 17 do 20 roku życia. W: J. Konopnicki (red.), Zainteresowania. Środowisko kulturalne. Poziom umysłowy młodzieży (s. 1–39). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Konopnicki, J. (1961b). Umiejętność wykorzystywania wiadomości szkolnych a rodzaj ukończonej szkoły. W: J. Konopnicki (red.), Zainteresowania. Środowisko kulturalne. Poziom umysłowy młodzieży (s. 41–53). Wrocław–Warszawa– Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Konopnicki, J. (1964). Zaburzenia w zachowaniu się dzieci i środowisko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Konopnicki, J. (1966). Przyczyny powodzeń i niepowodzeń dzieci w pracy szkolnej. W: J. Konopnicki, A. Molak i Z. Skorny (red.), Psychologia wychowawcza dla klasy IV liceum pedagogicznego (s. 182–227). Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Konopnicki, J. (1971). Niedostosowanie społeczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Konopnicki, J. (1979). Badania nad niedostosowaniem społecznym i ich dotychczasowe efekty. W: J. Konopnicki (red.), Problemy niedostosowania społecznego i formy działalności profilaktyczno-resocjalizacyjnej (s. 7–17). Zielona Góra: Instytut Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych.
Kubik, W. (2005). Profesor Jan Konopnicki – wybitny człowiek, wychowawca, pedagog. W: W. Kubik i B. Urban (red.), Uwarunkowania i wzory marginalizacji społecznej współczesnej młodzieży (s. 17–24). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Marek, Z. (2017). Pedagogika towarzyszenia. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Miles, M. B. i Huberman, A. M. (2000). Analiza danych jakościowych. Białystok: Trans Humana.
Miller, L. (2016). Czy dzieci powinny wierzyć w Boga? Jak wiara może zbudować tożsamość dziecka, pewność siebie i stworzyć trwały fundament dorosłego życia. Białystok: Wydawnictwo Samsara.
Mółka, M. (2018). O problemie duchowości w pedagogice resocjalizacyjnej. Studia Paedagogica Ignatiana, 21(1), 63–84. https://doi.org/10.12775/Spi.2018.1.003.
Mółka, M. (2021). Pedagog resocjalizacyjny czy menedżer przestępcy? Między case work a case management w dozorze kuratora sądowego. Studia Paedagogica Ignatiana, 24(5), 75–95. https://doi.org/10.12775/SPI.2021.5.004.
Olecka, I. (1975). Wywiad z prof. dr. Janem Konopnickim. Nowa Szkoła, 5, 33–35.
Pickard, A. J. (2007). Research Methods in Information. London: Facet Publishing.
Stańdo-Kawecka, B. (2020). Polityka karna i penitencjarna między punitywizmem i menedżeryzmem. Warszawa: Wolters Kluwer. Śladami duchowości Jana Konopnickiego 101
Stępniak, P. (2017). Resocjalizacja (nie)urojona. O zawłaszczaniu przestrzeni penitencjarnej. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Sztuka, M. (2005). Aktualność Jana Konopnickiego koncepcji społecznego niedostosowania w obliczu współczesnych wyzwań resocjalizacji. W: W. Kubik i B. Urban (red.), Uwarunkowania i wzory marginalizacji społecznej współczesnej młodzieży (s. 101–109). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Sztuka, M. (2022), Krakowska szkoła resocjalizacji – ciągłość i zmiana. W: I. Pospiszyl i M. Mikowska-Kozaryna (red.), Polskie szkoły resocjalizacji (s. 45–66). Warszawa: Wydawnictwo APS im. Marii Grzegorzewskiej.
Śledzianowski, J. (2005). Priorytet rodziny w wychowaniu dzieci w poglądach Profesora Jana Konopnickiego. W: W. Kubik i B. Urban (red.), Uwarunkowania i wzory marginalizacji społecznej współczesnej młodzieży (s. 25–36). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Urban, B. (2000). Jan Konopnicki (1905–1980). W: J. Miklaszewska i J. Mizera (red.), Złota księga Wydziału Filozoficznego (s. 351–358). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Urban, B. (2005). Wstęp. W: W. Kubik i B. Urban (red.), Uwarunkowania i wzory marginalizacji społecznej współczesnej młodzieży (s. 9–14). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Wincławski, W. (2004). Słownik biograficzny socjologii polskiej. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Włoch, A. (2023). Jan Konopnicki (1905–1980) i jego wkład w rozwój pedagogiki jako dyscypliny naukowej. Rozprawy z Dziejów Oświaty, 60, 205–230.
Wyczesany, J. (2007). Udział Profesora Jana Konopnickiego w rozwoju pedagogiki specjalnej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. W: G. Gunia, K. Plutecka i J. Wyczesany (red.), Tradycja, osiągnięcia, perspektywy pedagogiki specjalnej w kontekście zmian edukacyjnych (s. 99–103). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Znaniecka, M. (2015). Kategoria duchowości – ślady obecności w tekstach J.J. Rousseau, J.H. Pestalozziego i J.F. Herbarta. Kultura i Edukacja, 109(3), 72–91. https://doi.org/10.15804/kie.2015.03.04.
Zohar, D. i Marshall, I. (2001). Inteligencja duchowa. Poznań: Wydawnictwo Rebis.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 119
Number of citations: 0
