Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Filip Melanchton’s Thought on Music and Its Role in Shaping the Musical Culture of Humanistic Breslau
  • Home
  • /
  • Filip Melanchton’s Thought on Music and Its Role in Shaping the Musical Culture of Humanistic Breslau
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 65 (2021) /
  4. Artykuły

Filip Melanchton’s Thought on Music and Its Role in Shaping the Musical Culture of Humanistic Breslau

Authors

  • Tomasz Jeż Uniwersytet Warszawski https://orcid.org/0000-0002-7419-3672

DOI:

https://doi.org/10.12775/OiRwP.2021.04

Keywords

Philip Melanchthon, humanism, Breslau (Wrocław), music, musical education

Abstract

The musical culture of sixteenth-century Breslau (Wrocław) was cultivated primarily in the Church and school communities, which formed a mutually complementary system of connections since the introduction of the Reformation in the city. Since Philip Melanchthon played an extremely active part in shaping both these domains, the question about his influence on the functioning of Breslau musical centres seems justified. The answer to this question can be found through an analysis of his writings, related both to the issue of the perception of the art of sound and the musical practice followed in the Evangelical churches and schools of the city.

Author Biography

Tomasz Jeż, Uniwersytet Warszawski

Tomasz Jeż – studied musicology in Warsaw, Göttingen and Berlin. After his doctoral promotion (2002), he was employed at the Institute of Musicology of the University of Warsaw; currently he holds the position of professor at the university. As part of the KOLUMB programme of the Foundation for Polish Science, he completed an internship in Rome (2007/2008). He is the author of four books and seventy articles, devoted to sources and ideological aspects of musical culture. His main field of research is the musical culture of Silesia and the Polish-Lithuanian Commonwealth in the sixteenth–eighteenth centuries.

References

Źródła

Ad Clariss. Principem, eundemque Reverendiss. D. D. Balthasarem Episcopum Vratislaviens: etc. Epistola Gratulatoria. Autore Ambrosio Moibano Parocho Vratislavien: Adiecta est et Epistola Phil. Melan. ad eundem Episcopum, Wrocław 1541, BUWr, sygn. 303030

Catechismi capita decem: primum quibusdam thematis deinde etiam colloquiis puerilibus illustrata, iuventuti Wratislaviensi proposita. Ambrosius Moibanus. Accessit et puellae cuiusdam oratiuncula in nativitate Ihesu Christi publice dicta. Cum prefatione Phil. Mel., Wittenberg 1538, BUWr, sygn. 301174

De artibus liberalibus oratio à Philippo Melanchthone Tubingae habita, [Hagenau 1518], Thüringer Universitätsund Landesbibliothek, sygn. 4 Gl.IV,17(3)

Elementa latinae grammatices ab ipso autore recognita. Philip. Melancht., Wrocław 1539, BUWr, sygn. 372172

Erasmi Roterodami libellus de constructione octo partium orationis ex Britannia super huc perlatus: ut ex eo pueri bonis in literis optimo compendio bonum profectum faciant, Coloniae 1515, Den Haag, Koninklijke Bibliotek, sygn. 226 E 65

Erotemata dialecticae et rhetoricae Philippi Melanchtonis et praeceptionum Erasmi Roterodami de utraque copia verborum et rerum, iam primum ad usum scholarum (quas vocant triviales) breviter selecta et contracta per Lucam Lossium Luneburgensem ediscendi, Leipzig 1563, BN, sygn. SD XVL.O.1090 adl.

Erotemata musicae practice ad captum puerilem formata, Virgilio Haug autore, Wrocław 1541, Bruksela, Bibliothèque royale de Belgique, sygn. A–G8

Gnomae sive sententiae morales, tyronibus literarum praescribendae, iuxta seriem alphabeticam collectae, et Germanicis verbis citra figuras expositae, Wrocław 1565, Olomouc, Vědecká knihovna, sygn. 22.484

Musica Nicolai Listenii, ab authore denuo recognita, multisque novis regulis et exemplis adaucta, Wittenberg 1537, Freiburg, Universitätsbibliothek, sygn. 62909

Officium (ut vocant) de Nativitate, Circumcisione, Epiphania Domini et Purificatione etc. tomus primus, Wittenberg 1545, Berlin, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, sygn. Mus.ant.pract. R 460

Oratio Philippi Melanchtonis dicta ab ipso cum decerneretur gradus magisterii D. Andreae Winclero Vratisla. et alijs quibusdam bonis et doctis viris anno M.D. XXXV. die Aprilis 14, Strasbourg [1535], Jena, Thüringer Universitätsund Landesbibliothek, sygn. 8 Phil.IX,24

P. Terentii comoediae, iuxta doctissimorum virorum recognitionem, quam diligentissimae excusae. [– –] Accesserunt praeterea argumenta. Philippi Melanch. et Rivij castigationes, scholia cum omnium fere scenarum argumentis, quae prolixi commentarij vice esse possunt, Wrocław 1540, BUWr, sygn. 373119

Paedia artis grammatice Ambrosij Moibani opera, in compendie formam redacta ac denuo recognita locupletataque cuius praesidio, pueri latinae linguae rudimenta facilius condiscant, Leipzig 1522, BUWr, sygn. 442131

Primus tomus ecclesiasticarum cantionum, quatuor, quinque, sex, et plurium vocum, a prima dominica Adventus, usque ad Passionem Domini et Salvatoris nostri Iesu Christi, Nürnberg 1573, BUWr, sygn. 50674 Muz.

Psalmodia hoc est cantica sacra veteris Ecclesiae selecta, Wittenberg 1569, BUWr, sygn. 351352

Saecularem Melanchthoniani Diei Emortualis, memoriam in Gymnasio Vratislaviensi Elisabethano a. d. IV Non. Majas Anno Chr. CIƆ IƆ CLX horis a prima pomeridianis recolendam indicit M. Elias Major Rector, Wrocław 1660, Berlin, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, sygn. Ah 16124

Secundus tomus ecclesiasticarum cantionum, quatuor, quinque, sex, et plurium vocum, a Passione Domini et Salvatoris nostri Iesu Christi, usque ad primam dominicam post festum Trinitatis, Nürnberg 1573, München, Bayerische Staatsbibliothek, sygn. Mus.pr. 2013.211

Selectae harmoniae quatuor vocum de passione Domini, Wittenberg 1538, München, Bayerische Staatsbibliothek, sygn. 4 Mus.pr. 106#Beibd.9

Selectiores Horatiani Operis Odea ad formandos mores tum cognitu utiles, tum perquem iucundae. Adiecta sunt aliquot pia epigrammata ex varijs poetis Christianis, Wrocław 1542, BUWr, sygn. 336073

Syntaxis Philippi Melanchtonis emendata et aucta ab autore, Wrocław 1540, BUWr, sygn. 372174

Unterricht der Visitatoren, an die Pfarrherren im Kurfürstenthum zu Sachssen, Wittenberg 1528, Jena, Thüringer Universitätsund Landesbibliothek, sygn. HZ: 8 MS 30942(5)

Opracowania

Aριστοξενου Αρμονικα Στοιχεια. The Harmonics of Aristoxenus, ed. with translation notes, introd. and index of words by H. S. Marcan, Oxford 1902

Arystoteles, O duszy, tł., wstęp, koment. i skorowidz P. Siwek, Warszawa 1972

Baecker J., Thomas Rehdiger, der Mann und sein Werk. Ein Beitrag zur Geschichte des geistigen Lebens im 16. Jahrhundert. Inaugural-Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde der Hohen Philosophischen Fakultät der Schlesischen Friedrich Wilhelms-Universität zu Breslau, Breslau 1921

Bauch G., Geschichte des Breslauer Schulwesens in der Zeit der Reformation, Breslau 1911 (Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 26)

Bauch G., Laurentius Corvinus, der Breslauer Stadtschreiber und Humanist. Sein Leben und seine Schriften, „Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens”, 17, 1883, s. 230–302

Bohn E., Die musikalischen Handschriften des XVI. und XVII. Jahrhunderts in der Stadtbibliothek zu Breslau, Breslau 1890

Das Breslauer Schultheater im 17. und 18. Jahrhundert. Einladungsschriften zu den Schulactus und Szenare zu den Aufführungen förmlicher Comödien an den protestantischen Gymnasien, hrsg. K. Gajek, Tübingen 1994

Burbianka M., Andrzej Winkler – drukarz wrocławski XVI wieku, „Roczniki Biblioteczne”, 4, 1960, s. 329–445, 636–638

Delumeau J., Reformy chrześcijaństwa w XVI i XVII w., t. 1: Narodziny i rozwój reformy protestanckiej, tł. J. M. Kłoczowski, Warszawa 1986

Eggebrecht H. H., Heinrich Schütz musicus poeticus, Göttingen 1959

Fleischer M. P., Die Konkordienformel in Schlesien, „Jahrbuch für schlesische Kirchengeschichte”, 58, 1979, s. 50–83

Garber K., Das alte Breslau. Kulturgeschichte einer geistigen Metropole, Köln–Weimar–Wien 2014

Harasimowicz J., Śląski luteranizm wieku reformacji – próba charakterystyki, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 39, 1984, 4, s. 493–516

Jeż T., Danielis Sartorii musicalia wratislaviensia, Warszawa 2017 (Fontes Musicae in Polonia, seria A, t. 1)

Jeż T., Łacińska twórczość muzyczna w ewangelickim Wrocławiu. Kwestia trwałości tradycji w czasach przemian konfesyjnych, „Barok. Historia – Literatura – Sztuka”, 11, 2004, 2 (22), s. 185–205

Jeż T., Z pamiętników muzykalnego humanisty. „Schreibkalender” Eliasa Maiora (1588–1669) jako źródło do historii kultury muzycznej Wrocławia, OiRwP, 61, 2017, s. 165–193

Karski K., Filip Melanchton w 500. rocznicę urodzin, „Myśl Protestancka”, 4, 1997, s. 32–38

Knopp L., Philipp Melanchthon in der Musik seiner Zeit, „Musik und Kirche”, 67, 1997, 3, s. 165–171

Krummacher C., Musik als praxis pietatis. Zum Selbstverständnis evangelischer Kirchenmusik, Göttingen 1994

Mathesius J., Luthers Leben in Predigten, hrsg. G. Loesche, Prag 1906

Modlińska-Piekarz A., Doktryna i polityka w łacińskiej poezji biblijnej śląskich uczniów Filipa Melanchtona, OiRwP, 61, 2017, s. 195–233

Philippi Melanchthonis opera quae supersunt omnia, hrsg. C. G. Bretschneider, Halle 1834–1846 (Corpus Reformatorum, vol. 1–13)

Pol N., Jahrbücher der Stadt Breslau, Bd. 3, Breslau 1819

Raley J. M., Traversing Borders – Defining Boundaries. Cosmopolitan Harmonies and Confessional Theology in Georg Rhau’s Liturgical Publications, „Sixteenth Century Journal”, 43, 2012, 4, s. 1079–1105

Sander H.-A., Beiträge zur Geschichte des lutherischen Gottesdienstes und der Kirchenmusik in Breslau. Die lateinischen Hauptund Nebengottesdienste im 16. und 17. Jahrhundert, Breslau 1937 (Breslauer Studien zur Musikwissenschaft, Bd. 1)

Söhngen O., Theologische Grundlagen der Kirchenmusik, w: Leiturgia. Handbuch des evangelisches Gottesdienstes, Bd. 4: Die Musik des evangelisches Gottesdienstes, Kassel 1961, s. 1–267

Tazbir J., Filip Melanchton w pamięci Polaków, OiRwP, 40, 1996, s. 5–16

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2022-01-11

How to Cite

1.
JEŻ, Tomasz. Filip Melanchton’s Thought on Music and Its Role in Shaping the Musical Culture of Humanistic Breslau. Odrodzenie i Reformacja w Polsce. Online. 11 January 2022. Vol. 65, pp. 75-98. [Accessed 29 June 2025]. DOI 10.12775/OiRwP.2021.04.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 65 (2021)

Section

Artykuły

License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 668
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tags

Search using one of provided tags:

Philip Melanchthon, humanism, Breslau (Wrocław), music, musical education
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop