Rozwój samogłosek nosowych w gwarze strzepskiej
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2017.014Słowa kluczowe
język kaszubski, gwary kaszubskie, fonetyka, fonologia, samogłoski nosoweAbstrakt
Artykuł poświęcony jest wymowie dawnych samogłosek nosowych w gwarze Strzepcza. Ostatnie oryginalne opracowania tego zagadnienia pochodzą sprzed kilkudziesięciu lat i w świetle współczesnych opisów innych obszarów gwarowych można było założyć ich co najmniej znaczną dezaktualizację. Podstawą opisu była audytywna analiza ponad 450 realizacji dawnych nosówek w różnych pozycjach fonetycznych, wsparta wzrokową analizą spektrogramów oraz pomocniczymi pomiarami akustycznymi. Informatorami były cztery osoby (mężczyzna i kobieta w wieku średnim oraz mężczyzna i kobieta w wieku starszym). Wymowa synchroniczna wystąpiła tylko w 1,9% przypadków (bez uwzględnienia poświadczeń wygłosowego *[ɑ̃], które ulega konsekwentnej denazalizacji), w dodatku wyłącznie przed szczelinowymi. Denazalizacja charakteryzuje 3,7% wszystkich realizacji. W 94,4% przypadków zarejestrowano jakąś formę asynchronii, czyli wymowę z wyodrębnioną spółgłoską nosową lub glajdem. W ponad 80% realizacji asynchronicznych dochodzi do całkowitego odnosowienia segmentu wokalicznego (zgłoskotwórczego). Stanowi to diametralną różnicę w stosunku do starszych opracowań. Z fonologicznego punktu widzenia należy przyjąć na miejscu dawnych samogłosek nosowych sekwencje dwufonemowe z /w̃/ jako kontynuantem nosowości.
Bibliografia
AJK: Atlas językowy kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich I–XV, 1964–1978, Zespół Zakładu Słowianoznawstwa PAN (red.), Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Biskupski L., 1883, Die Sprache der Brodnitzer Kaschuben im Kreise Karthaus (West-Preussen), H. 1: Lautlehre-Abteilung A, Leipzig: Breithof & Härtel.
Dukiewicz L., Sawicka I., 1995, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Jocz L., 2013, System samogłoskowy współczesnych gwar centralnokaszubskich, Szczecin: Volumina.
Jocz L., 2014, System spółgłoskowy współczesnych gwar centralnokaszubskich, Szczecin: Volumina.
Jocz L., 2015a, System samogłoskowy współczesnych gwar zaborskich, Rocznik Slawistyczny 64, s. 27–48.
Jocz L., 2015b, System samogłoskowy współczesnej kaszubszczyzny północno-zachodniej, Slavia Occidentalis 72/1, s. 39–63.
Jocz L., 2016a, System samogłoskowy gwary luzińskiej, Polonica 36, w druku.
Jocz L., 2016b, Miejsce gwary luzińskiej wśród gwar kaszubskich w świetle faktów fonetycznych i fonologicznych, w druku.
Ściebora A., 1973, Wymowa samogłosek nosowych w gwarach kaszubskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Topolińska Z., 1967a, Teksty gwarowe południowokaszubskie z komentarzem fonologicznym, Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 6, s. 115–141.
Topolińska Z., 1967b, Teksty gwarowe centralnokaszubskie z komentarzem fonologicznym, Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 7, s. 88–125.
Topolińska Z., 1969, Teksty gwarowe północnokaszubskie z komentarzem fonologicznym, Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 8, s. 67–93.
Гильфердинг А., 1862, Остатки Славянъ на южномъ берегу Балтійскаго моря, Петерсбург: Имераторское Русское Географическое Общество.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Linguistica Copernicana
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 511
Liczba cytowań: 0
