Terminative in Egyptian – a process of grammaticalization
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2012.030Słowa kluczowe
grammaticalization, terminative, Egyptian, prefixation, auxiliary verbAbstrakt
Terminativus w języku egipskim – proces gramatykalizacji
Forma terminativu, w staroegipskim i klasycznym egipskim znana jako sDm.t=f,
występowała we wszystkich etapach języka egipskiego, aż do koptyjskiego.
Autorka artykułu analizuje zmiany, które zaszły w tej formie na skutek procesu gramatykalizacji. Zmiany te w znacznym stopniu zgodne były z dobrze znanym schematem: czasownik główny > czasownik posiłkowy > prefiks, schematem, który jest powszechnie obserwowalny w rozwoju języka egipskiego. Jednakże, zachodziły tam także inne, bardziej nietypowe mechanizmy. W artykule ukazano okoliczności, w jakich takie mechanizmy mogą wystąpić, w szczególności: rolę mających miejsce w języku zmian fonetycznych oraz współwystępowanie słów należących do różnych części mowy, ale pochodzących od tego samego słowa. Egipski, który był językiem pisanym przez niemal cztery tysiące lat, pozwala wskazać takie nietypowe przykłady i określić ich pochodzenie oraz późniejszy rozwój w dłuższym okresie.
Bibliografia
AäG: EDEL E., 1955/1964, Altägyptische Grammatik, Roma.
ALLEN J. P., 2004, Middle Egyptian: An introduction to the language and culture of hieroglyphs, Cambridge: University Press.
BiOr: Bibliotheca Orientalis.
BYBEE J., 2003, Mechanisms of change in grammaticization: the role of frequency, In: B. D. Joseph and R. D. Janda (eds.), The handbook of historical linguistics. 602–623, Oxford: Blackwell.
CAMINOS R. A., 1977, A Tale of Woe from a Hieratic Papyrus in the A. S. Pushkin Museum of Fine Arts, Oxford: Griffith Institute, Ashmolean Museum.
CAMPBELL L., 2004, Historical linguistics: an introduction, Edinburgh: Edinburgh University Press.
ČERNY J., GROLL S. I., 1975, A Late Egyptian Grammar, Rome: Pontifical Biblical Institute.
FEDER F., 2004, Das Ende des “narrativen” Infinitivs im Sinuhe, LingAeg, 12, pp. 53–74.
Fowler: The Discourse of the Fowler. Edition: PARKINSON R. B., 2004, “The Discourse of the Fowler”: Papyrus Butler Verso (P. BM EA 10274), JEA, 90, pp. 81–111.
Gr: GARDINER A., 1957, Egyptian grammar: Being an introduction to the study of hieroglyphs, Oxford: Griffith Institute.
GRIMAL N., 2002, A history of ancient Egypt, Oxford: Cambridge, MA: Blackwell.
GUNN B., 1924, Studies in Egyptian syntax, Paris: Librairie Orientaliste Paul Geuthner.
HANNIG R., 2003, Ägyptisches Wörterbuch I: Altes Reich und Erste Zwischenzeit, Mainz am Rhein.
HEINE B., 2003, Grammaticalization, in: B. D. Joseph and R. D. Janda (eds.), The handbook of historical linguistics, 575–601, Oxford.
HOPPER P. J., TRAUGOTT E. C., 1993, Grammaticalization. Cambridge.
JEA: Journal of Egyptian Archaeology.
JUNGE F., 2005, Late Egyptian Grammar: An introduction, Oxford: Griffith Institute.
KRUCHTEN J.-M., 2000, Assimilation and dissimilation at work in the Late Egyptian verbal system: The verb forms built by means of the auxiliary iri from the second part of the Nineteenth Dynasty until early Demotic, JEA, 86, pp. 57–65.
LAYTON B., 2004, A Coptic grammar: With chrestomathy and glossary: Sahidic dia-lect, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
LES: Late Egyptian Stories. Edition: GARDINER A., 1932, Late-Egyptian Stories, Bruxelles: Fondation égyptologique Reine Elisabeth.
LEXA F., 1948, Grammaire démotique IV: Morphologie 2. verbe II: Formes composées du verbe, Praha: F. Lexa. LingAeg: Lingua Aegyptia: Journal of Egyptian Language Studies.
LRL: Late-Ramesside Letters. Edition: ČERNY J., 1939, Late Ramesside Letters, Brux-elles: Edition de la Fondation Egyptologique Rein Elisabeth.
NEVEU F., 1996, La langue des Ramsès: Grammaire du néo-égyptien. Paris: Khéops. p. Nevill. Edition: BARNS J., 1949, The Nevill Papyrus, JEA, 35, pp. 69–71.
PT: Pyramid Texts. Edition: SETHE K., 1969, Die altägyptischen Pyramidentexte, vol. 1–3. Hildesheim.
Verbum: SETHE K., 1899, Das aegyptische Verbum im altaegyptischen neu-aegyptischen und koptischen, vol. 1–3, Leipzig.
TILL W. C., 1978, Koptische Grammatik (Saïdischer Dialekt) Mit Bibliographie, Lesestücken und Wörterverzeichnissen, Leipzig: Verlag Enzyklopädie.
TRUGOTT E. C., 2003, Constructions in grammaticalization, in: B. D. Joseph and R. D. Janda (eds.), The handbook of historical linguistics. 624–647, Oxford.
Wb: ERMAN A., GRAPOW H., 1971, Wörterbuch der ägyptischen Sprache, vol. 1–5, Berlin: Akademie-Verlag.
WINAND J., 1992, Études de néo-égyptien, vol. 1: La morphologie verbale, Liège: Centre informatique de philosophie et lettres.
ZÄS: Zeitschrift für Ägyptische Sprache und Altertumskunde.
ZONHOVEN L., 1996, Studies on the sDm.t=f verb form in Classical Egyptian, I: The construction Dr sDm.t=f. BiOr, 53, 613–644.
ZONHOVEN L., 1998a, Studies on the sDm.t=f verb form in Classical Egyptian, IV: The passive sDm.t=f/ms.(y)t=f. ZÄS, 125, 78–92.
ZONHOVEN L., 1998b, Studies on the sDm.t=f verb form in Classical Egyptian, V: The relative future tense sDm.t=f. BiOr, 55, 600–642.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 464
Liczba cytowań: 0
