Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Linguistica Copernicana

Czy pieprzyć o czymś to ‘mówić głupstwa’? Kilka uwag o znaczeniu
  • Strona domowa
  • /
  • Czy pieprzyć o czymś to ‘mówić głupstwa’? Kilka uwag o znaczeniu
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 8 Nr 2 (2012) /
  4. ARTYKUŁY

Czy pieprzyć o czymś to ‘mówić głupstwa’? Kilka uwag o znaczeniu

Autor

  • Mariola Wołk Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Instytut Filologii Polskiej

DOI:

https://doi.org/10.12775/LinCop.2012.015

Słowa kluczowe

czasowniki mówienia, mówienie wadliwe, semantyka, pragmatyka

Abstrakt

Przedmiotem opisu w niniejszym artykule jest wyrażenie pieprzyć odnoszące się do mówienia (stąd tytułowy zapis: pieprzyć o czymś). Interesuje mnie ono jako predykat, który można włączyć do grupy czasowników nacechowanych, nazywających mówienie niedoskonałe, w jakiejś mierze wadliwe, podobnie jak np. jednostki: pleść, że_, mówić od rzeczy, chrzanić o czymś, pierniczyć o czymś, pierdolić o czymś. Ze względu na to, że badane wyrażenie jest nacechowane potocznością i emocjonalnością, należy sprawdzić, czy własność ta ma charakter wyłącznie pragmatyczny, czy też idzie ona w parze z jakąś cechą znaczenia, pozwalającą uznać opisywane słowo za określenie mówienia graniczącego z dewiacją epistemiczną. Kolejne zadanie, którego podejmuję się w tym tekście, dotyczy ustalenia kształtu badanego wyrażenia. Punktem wyjścia będzie tu opis czasownika pieprzyć przedstawiony przez M. Grochowskiego w Słowniku polskich przekleństw i wulgaryzmów, cenny o tyle, że autor doskonale stosuje w nim ideę opisu jednostek językowych. Mimo że wyodrębnienie jednostek języka z udziałem badanego słowa jest doskonałym i jednocześnie niezbędnym wstępem do analizy semantycznej, mój cel w tym zakresie nie jest tak znaczny, jak można byłoby oczekiwać. Przedstawiona w tym szkicu interpretacja nie jest szczegółową, systematyczną charakterystyką znaczenia czasownika pieprzyć, ogranicza się bowiem jedynie do rozpoznania jego znaczenia i rzucenia światła na rzeczy ważne w jego analizie (np. czy  pieprzyć głupoty to semantycznie coś innego niż pieprzyć albo, nieco inaczej rzecz ujmując, czy pieprzyć to zawsze ‘mówić głupoty’, czy też wyrażenie pieprzyć może znaczyć tyle tylko, co po prostu ‘mówić’). Również definicję, którą proponuję, chcę traktować, jako postać wyjściową formuły, którą czeka pewnie niejedna modyfikacja.

Bibliografia

Bogusławski A., 1988, Język w słowniku. Desiderata semantyczne do wielkiego słownika polszczyzny, Wrocław: Ossolineum.

Bogusławski A., 2005, Do teorii czasownika powiedzieć, Polonica 24–25, s. 139–155.

Bogusławski A., 2008, Semantyka, pragmatyka. Leksykografa głos demarkacyjny, Warszawa: Wyd. Takt.

Bogusławski A., Wawrzyńczyk J., 1993, Polszczyzna, jaką znamy. Nowa sonda słownikowa, Warszawa: Wyd. UW, KLF.

Bojar B., 1978. Polskie czasowniki dotyczące procesów informacyjnych (elementy metainformacji w tekstach języka naturalnego), [w:] Studia językoznawcze. Streszczenia prac doktorskich III, red. J. Siatkowski, Wrocław: Ossolineum, s. 9–43.

ESJP: Bańkowski A., 2000, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1–2, Warszawa:

PWN.

Grice H. P., 1977, Logika i konwersacja, Przegląd Humanistyczny, z. 6, s. 85–99.

ISJP: Bańko M. (red.), 2000, Inny słownik języka polskiego, t. 1–2, Warszawa: PWN.

Jawór A., O pewnym typie „językowego jokera”, Kwartalnik Językoznawczy 2010/1, s. 1–11.

Kleszczowa K., 1989, Verba dicendi w historii języka polskiego. Zmiany znaczeń, Katowice: Wyd. UŚ.

Kozarzew ska E., 1990, Czasowniki mówienia we współczesnym języku polskim. Studium semantyczno-składniowe, Warszawa: Wyd. UW.

Marcjanik M., 1987, Polskie czasowniki adresatywne (pragmatyka, semantyka, składnia), Kielce: Wyd. WSP im. J. Kochanowskiego.

SEJPBor.: Boryś W., 2006, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków: Wyd. Literackie.

SEJPBr.: Brückner A., 1989, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa: Wiedza Powszechna.

SPPiW: Grochowski M., 1996, Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów, Warszawa: PWN.

SWJP: Dunaj B. (red.), 1996, Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa: Wilga.

Wołk M., 2011, Kiedy mówimy, że mówimy od rzeczy? Wokół problemów znaczenia, Prace Filologiczne 62, s. 373–384.

Wołk M., 2012, O znaczeniu wyrażenia ktoś plecie, że_, Poradnik Językowy, 4, s. 27–36.

WSE-HJP: Długosz-Kurczabowa K., 2006, Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, Warszawa: PWN.

Linguistica Copernicana

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2012-12-01

Jak cytować

1.
WOŁK, Mariola. Czy pieprzyć o czymś to ‘mówić głupstwa’? Kilka uwag o znaczeniu. Linguistica Copernicana [online]. 1 grudzień 2012, T. 8, nr 2, s. 231–244. [udostępniono 6.7.2025]. DOI 10.12775/LinCop.2012.015.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 8 Nr 2 (2012)

Dział

ARTYKUŁY

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 2458
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

czasowniki mówienia, mówienie wadliwe, semantyka, pragmatyka
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa