Grammatical homonymy of the systemically intratextual adjectives and participles
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2024.005Keywords
syntax, semantics, contemporary Polish language, adjective, referential quantificationAbstract
Systemically intratextual adjectives and homonymic participles have different syntactic features. In the first part of the paper the adjective określony [‘definite’] is compared with a homonymic participle. The word określony as an adjective occurs primarily in anteposition to the noun forming nominal phrase whereas the participle określony occurs primarily in the predicative position. In the second part of the paper semantic features of the adjective określony are discussed. The results of the analysis indicate that określony has a similar semantic function to a definite and an indefinite pronouns and that it is unmarked with regard to the referential quantification.
References
Bobrowski I., 1981, O niektórych cechach subkategoryzacji polskich czasowników dawania, brania i otrzymywania, Polonica 6, s. 111–126.
Bobrowski I., 1985, Cechy subkategoryzacyjne polskich czasowników przechodnich, Wrocław: Ossolineum.
Danielewiczowa M., 2007, Przymiotniki nieprzymiotniki. O pewnym niezwykłym typie wyrażeń w języku polskim, Zbornik Matice srpske za slavistiku 71–72, s. 223–235.
Danielewiczowa M., 2020, Jako-fraza w strukturze walencyjnej czasownika i poza tą strukturą, Prace Filologiczne 75/1, s. 95–108.
Danielewiczowa M., 2021, Aspekt tematyczny w informacyjnej strukturze wypowiedzi. Rozszerzanie i integracja wiedzy, Warszawa: Wydawnictwa UW.
Doboszyńska-Markiewicz K., 2020, Operatory adnumeratywne typu marny, dobry, bity – próba charakterystyki formalno-semantycznej, Poradnik Językowy 9, s. 59–74.
Doboszyńska-Markiewicz K., 2023a, Dlaczego przypadek bywa czysty, a idiota kompletny? Rzecz o przymiotnikowych wzmacniaczach asercji, w: K. Bednarek i in. (red.), Contributions to the 24nd Annual Scientific Conference of the Association of Slavists (Polyslav), Wiesbaden: Harrassowitz, s. 57–67.
Doboszyńska-Markiewicz K., 2023b, Głupi / idiotyczny / nieszczęsny długopis, czyli o nie tylko ekspresywnym znaczeniu pewnego typu przymiotników, Poradnik Językowy 8, s. 48–59.
DSS: A. Nagórko, M. Łaziński, H. Burkhardt, 2004, Dystynktywny słownik synonimów, Kraków: Universitas.
Grochowski M., 2000, Funkcja intratekstualna leksemów a ich cechy gramatyczne (analiza wyrażenia wszelki), Poradnik Językowy 5, s. 1–10.
Grochowski M., 2003, O znaczeniach przymiotników metatekstowych następny, kolejny, w: M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska, M. Urban (red.), Studia z gramatyki i leksykologii języka polskiego. Prace dedykowane Profesor Marii Szupryczyńskiej, Toruń: UMK, s. 196–205.
Grochowski M., 2016, Poszczególne wśród operatorów kwantyfikacji, LingVaria 2(22), s. 83–95.
Grochowski M., 2017, Wybór i nieokreśloność jako komponenty semantyczne przymiotnika dowolny, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica 12, s. 104–111.
Grochowski M., 2018, Przymiotniki jako wykładniki nawiązania w języku polskim, Slavistika 22/1, s. 65–74.
Grochowski M., 2020, The Polish pronoun niektóre / niektórzy as a partitive quantification operator, w: Proceedings of the V.V. Vinogradov Russian Language Institute 3. In Honour of Academician Yuri Derenikovich Apresjan for his 90th Annivesary, Moscow: Vinogradov Russian Language Institute of the Russian Academy of Sciences, s. 24–34.
Grochowski M., 2024, Okazjonalność przymiotników temporalnych w języku polskim, LingVaria 1(37), s. 63–73.
Grzegorczykowa R., 2012, Polskie przymiotniki jako sygnały aktualizacji temporalnej
wypowiedzi, w: R. Grzegorczykowa, Świat widziany poprzez słowa. Szkice z semantyki leksykalnej, Warszawa: Wydawnictwa UW, s. 217–226.
Karolak S., 1972, Zagadnienia składni ogólnej, Warszawa: PWN.
Karolak S., 1999, Wskaźniki syntaktyczne (operatory syntaktyczne, wyrażenia funkcjonalne), w: K. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław: Ossolineum, s. 639–641.
Karolak S., 2001, O pojęciach określoności i nieokreśloności, w: S. Karolak, Od semantyki do gramatyki. Wybór rozpraw, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN, s. 315–335.
Karolak S., 2002, Podstawowe struktury składniowe języka polskiego, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN.
Koseska-Toszewa V., 1982, Semantyczne aspekty kategorii określoności / nieokreśloności (na materiale z języka bułgarskiego, polskiego i rosyjskiego), Wrocław: Ossolineum.
Kuryłowicz J., 1979, Derywacja leksykalna a derywacja syntaktyczna. Przyczynek do teorii części mowy, w: H. Kurkowska, A. Weinsberg (red.), Językoznawstwo strukturalne. Wybór tekstów, Warszawa: PWN, s. 148–157.
Laskowski R., 1984, Funkcjonalna klasyfikacja leksemów: części mowy, w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: PWN, s. 26–37.
Laskowski R., 1998, Funkcjonalna klasyfikacja leksemów: części mowy, w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: PWN, s. 52–65.
Maryn D., 2009, O znaczeniach przedmiotowych i metatekstowych przymiotników zwykły i zwyczajny, w: B. Milewska, S. Rzedzicka (red.), Wokół słów i znaczeń III. Z zagadnień leksykalno-semantycznych, Gdańsk: Wydawnictwo UG, s. 293–300.
Maryn D., 2010, O znaczeniu przedmiotowym i metatekstowym jednostek regularny i regularnie, Linguistica Copernicana 3(1), s. 173–192.
Maryn-Stachurska D., 2019, O znaczeniu przedmiotowym i metatekstowym jednostek normalny i normalnie, Polonica 39, s. 179–191.
Milewski T., 1965, Językoznawstwo, Warszawa: PWN.
Russell B., 1967a, Denotowanie, w: J. Pelc (red.), Logika i język. Studia z semiotyki logicznej, Warszawa: PWN, s. 253–275.
Russell B., 1967b, Deskrypcje, w: J. Pelc (red.), Logika i język. Studia z semiotyki logicznej, Warszawa: PWN, s. 277–293.
Salińska D., 2006, Jednostka metatekstowa pozostały, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska 62, s. 161–168.
Salińska D., 2007, Cechy składniowe i semantyczne przymiotników o funkcji intratekstualnej (niniejszy, powyższy, poniższy), w: A. Dobaczewski (red.), Studia nad współczesną polszczyzną. Gramatyka, semantyka, pragmatyka, Toruń: UMK, s. 145–151.
Saloni Z., 1974, Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich, Język Polski 54, s. 1–2, 3–13, 93–101.
Sawicka I., 1979, Wieloznaczność terminu „określoność” w tekstach językoznawczych, Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 18, s. 257–263.
Święczkowska H., 1990, O pewnych sposobach wyrażania określoności w języku polskim, w: T. Dobrzyńska (red.), Tekst w kontekście. Zbiór studiów, Wrocław: Ossolineum, s. 125–133.
Topolińska Z., 1971, Charakterystyka kategorialna frazy, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego 28, s. 99–106.
Topolińska Z., 1976, Wyznaczoność (tj. charakterystyka referencyjna) grupy imiennej w tekście polskim, Polonica 2, s. 33–72.
Topolińska Z., 1977, Wyznaczoność (tj. charakterystyka referencyjna) grupy imiennej w tekście polskim. II. Argumenty niescharakteryzowane, grupy generyczne, Polonica 3, s. 59–78.
Topolińska Z., 1984, Składnia grupy imiennej, w: Z. Topolińska (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia, Warszawa: PWN, s. 301–389.
Topolińska Z., 1993, The verb dać / dawać in Polish periphrastic constructions, w: G. Hentschel, R. Laskowski (red.), Studies in Polish morphology and syntax, München: Verlag Otto Sagner, s. 229–249.
Topolińska Z., 2011, I nadal w kręgu (para)zaimków, Linguistica Copernicana 2(6), s. 39–45.
Topolińska Z., 2016, Zaimki – uniwersalny system referencji, LingVaria 21, s. 35–41.
Turkowska M., 1982, O wyznaczoności, Polonica 7, s. 47–66.
Wajszczuk J., 2010, Functional class (so called „part of speech”) assignment as a kind of meaning-bound word syntactic information, Cognitive Studies / Études Cognitives 10, s. 15–33.
Wierzbicka-Piotrowska E., 2011, Polskie zaimki nieokreślone. Wybrane zagadnieniasemantyczne, syntaktyczne i pragmatyczne, Warszawa: Wydział Polonistyki UW.
Wołk M., 2021a, O pozostałych i reszcie czegoś jako wykładnikach referencji, Poradnik Językowy 9, s. 63–73.
Wołk M., 2021b, Problem synonimii wyrażeń inny niż_ i różny od_, Prace Językoznawcze 23/1, s. 37–48.
Wróbel H., 1996, Nowa propozycja klasyfikacji syntaktycznej polskich leksemów, w: H. Wróbel (red.), Studia z leksykologii i gramatyki języków słowiańskich, Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, s. 53–60.
Wróbel H., 2001, Gramatyka języka polskiego, Kraków: Od Nowa.
Zaron Z., 1975, Niektóre słowa z elementem „zacząć/przestać mieć”, w: E. Janus (red.), Słownik i semantyka. Definicje semantyczne, Wrocław: Ossolineum, s. 105–110.
Zaron Z., 1980, Ze studiów nad składnią i semantyką czasownika. Polskie czasowniki z uzupełnieniem werbalnym oznaczające relację osobową z argumentem zdarzeniowym, Wrocław: Ossolineum.
Zawadowski L., 1952, Zagadnienia teorii zdań względnych, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Maciej Grochowski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 400
Number of citations: 0
