Language unit 'nawet' in the gradation function
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2024.010Keywords
'nawet', particle, metapredicative operator, semantics, syntaxAbstract
The aim of the article is to prove that in contexts where the lexeme nawet enters into a syntactic relation with adjectives, adverbs or some verbs capable of semantic gradation, an interpretation is possible indicating that it does not perform the function of a particle known from traditional descriptions, but a metapredicative operator of gradation. In this sense, with the help of the word in question, the sender would indicate the difference between the feature being referred to and the same feature in its pragmatic norm. The analysis of the research material showed that not only semantic and syntactic properties, but also pragmatic context and prosodic factors are important to correctly interpret the meaning of the lexeme in question. The methodological part of the work was based on the division of the lexical resource of language by Jadwiga Wajszczuk.
References
Bałabaniak D., 2013, Polskie intensyfikatory leksykalne na tle wyrażeń gradacyjnych, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Bobrowski I., 1998, Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Bogusławski A., 1976, O zasadach rejestracji jednostek języka, Poradnik Językowy 8, s. 356–364.
Bogusławski A., 1987, Obiekty języka a jednostki leksykograficzne, w: Z. Saloni (red.), Studia z polskiej leksykografii współczesnej II, Białystok: Dział Wydawnictw Filii UW, s. 13–34.
Danielewiczowa M., 2012, W głąb specjalizacji znaczeń. Przysłówkowe metapredykaty atestacyjne, Warszawa: Bel Studio.
Dobaczewski A., 2018, Powtórzenie jako zjawisko tekstowe i systemowe. Repetycje, reduplikacje i quasi-tautologie w języku polskim, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Dobaczewski A., Sobotka P., Żurowski S., 2018, Słownik reduplikacji i powtórzeń polskich. Od zleksykalizowanych podwojeń do regularnych układów repetycyjnych, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Grochowski M., 1983, Wpływ partykuły nawet na strukturę tematyczno-rematyczną zdania, w: M. Basaj i in. (red.), Prace na IX Międzynarodowy Kongres Slawistów
w Kijowie 1983, t. 1: Językoznawstwo, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 121–130.
Grochowski M., 2010, Intensyfikatory, partykuły a negacja. O homonimii gramatycznej dwóch jednostek monosemicznych o postaci w ogóle_, w: J. Chojak,
T. Korpysz, K. Waszakowa (red.), Człowiek, słowo, świat, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 306–315.
Grochowski M., 2014, Operatory metapredykatywne a operatory metatekstowe.
Partykuły w strukturze wypowiedzenia, w: S. Gajda, I. Jokiel (red.), Polonistyka wobec wyzwań współczesności: V Kongres Polonistyki Zagranicznej,
Brzeg– Opole, 10–13 lipca 2012 r., t. 2, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 125–133.
Grochowski M., 2018, Operatory metapredykatywne otwierające pozycję dla komparatywu, Prace Filologiczne LXXII, s. 59–70.
SGPP: Grochowski M., Kisiel A., Żabowska M., 2014, Słownik gniazdowy partykuł polskich, Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Grochowski M., Kisiel A., Żabowska M., 2018, Zasady opisu jednostek funkcyjnych w WSJP PAN, w: P. Żmigrodzki (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania, Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, s. 191–203.
Kisiel A., 2021, O wyrażeniach w miarę i na miarę. Rozważania na marginesie opisów słownikowych, Poradnik Językowy 9, s. 40–50.
Kosek I., 2003, Z problematyki opisu wyrażeń całkiem całkiem, nawet nawet, w: M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska, M. Urban (red.), Studia z gramatyki i leksykologii języka polskiego. Prace dedykowane Profesor Marii Szupryczyńskiej,
Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 131–142.
Laskowski R., 1977, Od czego lepszy jest lepszy?, Język Polski LVII/5, s. 323–335.
Linsztet B., 2014, Cechy składniowe i semantyczne leksemu całkiem, Prace Filologiczne LXV, s. 269–288. NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego, [online:] http://nkjp.pl [12.10.2023].
Szumińska B., 1998, O dwuznaczności wyrażenia całkiem, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska L, s. 143–151.
Wajszczuk J., 2005, O metatekście, Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej Uniwersytetu Warszawskiego.
Wierzbicka A., 1969, Dociekania semantyczne, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Żabowska M., 2009, Hierarchia wyrażeń metatekstowych, Linguistica Copernicana 2, s. 179–189, [online:] http://dx.doi.org/10.12775/LinCop.2009.026.
WSJP: Żmigrodzki P. (red.), 2007–, Wielki słownik języka polskiego PAN, [online:] https://wsjp.pl [12.10.2023].
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Przemysław Megger

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 265
Number of citations: 0