Udział medycznych terminów zapożyczonych w XIX-wiecznych synonimachgłównych (na materiale nazw chorób ze Słownika terminologii lekarskiej polskiej)
DOI:
https://doi.org/10.12775/LinCop.2014.043Słowa kluczowe
terminologia, polska terminologia medyczna XIX w., synonimia, zapożyczeniaAbstrakt
Efektem porządkowania polskiej terminologii medycznej w XIX w. było wydanie Słownika terminologii lekarskiej polskiej (1881). Gromadzi on m.in. szeregi synonimiczne polskich terminów medycznych według zasady, że na pierwszym miejscu podawany jest termin najlepszy. Nazywam go tu synonimem głównym. Celem artykułu jest pokazanie, jak często synonimem głównym jest termin zapożyczony. Z analizy 940 szeregów synonimicznych dotyczących nazw chorób wynika, że zapożyczenia są rzadkie w analizowanym materiale (57 na 2469 terminów w szeregach synonimicznych). I tylko 15 razy zapożyczenie (głównie greko-latynizm) jest synonimem głównym. Autorzy Słownika preferują terminy rodzime, mimo iż termin pochodzenia obcego jest zwykle bardziej „ekonomiczny” niż termin rodzimy (np. pod względem budowy).
Bibliografia
JANIKOWSKI S., Oettinger J., Kremer A., 1881, Słownik terminologii lekarskiej polskiej, Kraków: Towarzystwo Lekarskie Krakowskie {też: Śląska Biblioteka Cy-frowa}.
JANKOWIAK L. A., 2005, Słownictwo medyczne Stefana Falimirza, t. 1: Początki polskiej renesansowej terminologii medycznej, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
JANKOWIAK L. A., 2006, Słownictwo medyczne Stefana Falimirza, t. 2: Słownik, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
JANKOWIAK L. A., 2009, Z dziejów terminologii medycznej. Słownictwo medyczne wieku XVI wobec XVII w. oraz pierwszej połowy XVIII w., Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 44, s. 61–83.
JANKOWIAK L. A., 2011, Polskie słownictwo medyczne w drugiej połowie XIX wieku oraz na przełomie XIX i XX wieku, Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 10, s. 97–109.
JANKOWIAK L. A., [w druku], Synonimia w polskiej terminologii medycznej drugiej połowy XIX wieku (na podstawie Słownika terminologii lekarskiej polskiej z 1881 roku).
SKORUPSKA-RACZYŃSKA E., 1999, Progresywne zapożyczenia pochodzenia łaciń-skiego w Dykcjonarzu Michała Amszejewicza, w: M. Białoskórska (red.), Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, t. 5: Materiały VII Ko-lokwium Językoznawczego Gorzów Wielkopolski, 16–18 czerwca 1997 r., Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 213–227.
WALCZAK B., 1992, Granica między jednostkami leksykalnymi rodzimymi i obcego pochodzenia, w: A. Markowski (red.) , Opisać słowa. Materiały ogólnopolskiej sesji naukowej w rocznicę śmierci Profesor Danuty Buttler „Teoretyczne i metodologiczne zagadnienia leksykologii”, Warszawa: „Elipsa”, s. 222–232.
WALCZAK B., 1997, Słownictwo obcego pochodzenia na warsztacie badacza: pro-blem granic („głębokości”) opisu genetycznego, w: H. Popowska-Taborska (red.), Leksyka słowiańska na warsztacie językoznawcy, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, s. 269–280.
WALCZAK B., 1999, Zapożyczenia leksykalne: teoria i metodologia badań, w: B. Nowowiejski (red.), Polszczyzna północno-wschodnia 2, Białystok: Wydaw-nictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 69–107.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 590
Liczba cytowań: 0
