Rola liderów w kształtowaniu i promowaniu dziedzictwa kulturowego poznańskich Bambrów
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud104.2020.05Słowa kluczowe
dziedzictwo kulturowe, Bambrzy, Poznań, liderzy, interesariusze.Abstrakt
Rok 1989 był pod wieloma względami datą przełomową w najnowszej historii Polski. Zmiana systemu politycznego z socjalistycznego na kapitalistyczny, zainicjowana w tym okresie, uwolniła wiele procesów związanych z etnicznością. Również „renesans” poznańskich Bambrów okazał się bezpośrednim skutkiem transformacji ustrojowej. Potomkowie osadników, przybyłych do Poznania w 1719 r., w czasie swego ponad 300-letniego zamieszkiwania w podpoznańskich wsiach niejednokrotnie zagrożeni byli asymilacją. Wypracowali więc swoje strategie zachowania tożsamości, które stosowali również przed 1989 r. Były one indywidualne, przez nikogo niekoordynowane. W latach 90. XX w. po raz pierwszy w ich historii pojawili się liderzy, przywódcy kulturowi, którzy zaopiekowali się dziedzictwem Bambrów jako grupy, przystąpili do jego zbadania, utrwalenia i spopularyzowania. W artykule jest mowa o dwóch osobach - Marii Paradowskiej i Ryszardzie Skibińskim, mających na tym polu szczególne osiągnięcia. Takie osoby – aktorzy społeczni (nazywani dziś coraz częściej interesariuszami), mają znaczący wpływ na kształt dziedzictwa kulturowego grupy, dla której działają i na sposób jego promowania. Artykuł opieram na wieloletniej obserwacji uczestniczącej i licznych rozmowach z bamberskimi liderami.
Bibliografia
Angosino, M. (2010). Badania etnograficzne i obserwacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Assmann, A. (2018). Między historią i pamięcią. Antologia. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Assmann, J. (2003). Pamięć zbiorowa i tożsamość kulturowa. Borussia. Kultura. Historia. Literatura, 29, 11-16.
Bär, M. (1882). Die “Bamberger” bei Posen. Posen.
Brzezińska, A.W; Szczepaniak-Kroll, A.; Szymoszyn, A. (red.) (2019). 300 lat Bambrów w Poznaniu. Wkład małych wspólnot migracyjnych w dziedzictwo kulturowe Polski. Poznań-Warszawa: Wydawnictwo Miejskie Poznania, Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Chodubski, A. (2016). 70 lat do różnorodności. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, XIII, 395-408.
Dziembowska, K. Kowalska, J., Funck, R.H. (2000). Cultural activities as a location factor in European competition between regions: Concepts and some evidence. The Annals of Regional Science, 14, 1-12.
Freeman, R. E. (1984). Strategic Management: A stakeholder Approach. Boston-London-Melbourne-Toronto: Pitman [za:] Gaweł, Ł. (2012). Zarządzanie strategiczne szlakiem dziedzictwa kulturowego w świetle koncepcji stakeholders. Turystyka Kulturowa, 10, 31-40,
Friedman, T.L. (2001). Lexus i drzewo oliwne. Zrozumieć globalizację. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Gorowiec, K., Kapralski, S. (2014). Tożsamość. W: M. Saryusz-Wolska, R. Traba (red.). Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci (s. 489- 495). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Halbwachs, M. (1969). Społeczne ramy pamięci. Seria: Biblioteka Socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Hall, S. (1998). Cultural Identity and Diaspora. W: J. Rutherford (red.). Identity: community, culture, difference (s. 222-237). London: Lawrence Hill
Konwencja… (2003). Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, sporządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 r. W: Dziennik Ustaw, 2011, 172/1018, 10038–10065.
Leśniewska, D. (2019). Bamberskie zagrody. W: M. Mrugalska-Banaszak. Kronika Miasta Poznania, „Bambrzy”, 2, 81-108.
Mach, Z. (2010). Polskie tożsamości. W: W. Kociuba-Ciembroniewicz, B. Szlachta (red.). Polska XX wieku (s. 139-156). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mamzer, H. (2003). Tożsamość w podróży. Wielokulturowość a kształtowanie tożsamości jednostki. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Minksztym, J. (2015). Strój bamberski, seria: Atlas Polskich Strojów Ludowych, t. 47, cz. II Wielkopolska, z. 6. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Mrugalska-Banaszak, M. (2019a). 300 lat razem. Poznańscy Bambrzy. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania.
Mrugalska-Banaszak, M. (red.) (2019b). Kronika Miasta Poznania, pt. „Bambrzy”. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania.
Najder, Z. (2011). Węzły europejskiej pamięci. W: 50/20. Szkice i eseje na dwudziestolecie Międzynarodowego Centrum Kultury (s. 220-229). Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Paprot-Wielopolska, A. (2019). Żuławy i Powiśle: Kreowanie tożsamości lokalnych i regionalnych po 1989 roku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Paradowska, M. (1998). Bambrzy. Mieszkańcy dawnych wsi miasta Poznania. Poznań: Media Rodzina of Poznań. (wcześniejsze wydania 1975, 1995).
Paradowska, M. (2001). Poznań Bambers - the Past and the Present. Ethnologia Polona, 22, 101-117.
Paradowska, M. (2002). Poznań. Zabytki bamberskie. Przewodnik. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Paradowska, M. (2002). Bamberger Spuren: Stadtführer. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Paradowska, M. (2003a). Współczesność Bambrów poznańskich. W: J. Kowalska, S. Szynkiewicz, R. Tomicki (red.). Czas zmiany, czas trwania. Studia etnologiczne (s. 223-232).
Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Paradowska, M. (2003b). Bambrzy Poznańscy. Przegląd Zachodni, 1-2, 91–105.
Paradowska, M. (2003c). O historii Bambrów inaczej. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Paradowska, M. (2004). The Museum of the Poznań Bambers and Its Socio-Cultural Significance. Ethnologia Polona, 25, 117-134.
Purchla, J. (2013). Dziedzictwo kulturowe. W: Kultura a rozwój (s. 39-56). J. Hausner, J. Purchla, A. Karwińska (red.), Warszawa: GAB.
Robertson, R. (1994). Globalisation or Glocalisation? The Journal of International Communication, 1(1), 33-52. doi.org/10.1080/13216597.1994.9751780.
Roigé, X., Frigolé, J. (2010). Introduction. In: X. Roigé, & J. Frigolé (Eds.), Constructing cultural and natural heritage. Parks, museums and rural heritage (pp. 9–24). Girona: ICRPC.
Saryusz – Wolska, M. (2009). Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, Warszawa: Universitas.
Sobecka, A. (2014). Kalejdoskop. Spotkania z mniejszościami narodowymi. Gdańsk: Wydawnictwo Oskar.
Szacka, B. (2012). Historia, pamięć zbiorowa i connertonowska pamięć kulturowa, W: J. Adamowski, M. Wójcicka (red.). Tradycja dla współczesności. Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej (s. 13–20). Lublin: Wydawnictwo UMCS, 6.
Szczepaniak-Kroll, A. (2002). The Problem of Emigration from Bamberg to Poland, Russia, and Hungary in the 18th Century. Ethnologia Polona, 23, 85-112.
Szczepaniak-Kroll, A. (2004). The Role of the Bambers in the Economic and Cultural Life of Poznań in the 18th Trough the 20th Centuries. Ethnologia Polona, 25, 43-65.
Szczepaniak-Kroll, A. (2005). Problemy adaptacji Bambrów poznańskich w XVIII w., w świetle materiałów archiwalnych. Lud, LXXXIX, 205-225.
Szczepaniak-Kroll, A. (2010). Tożsamość poznańskich rodzin pochodzenia niemieckiego. Losy Bajerleinów i Dittrichów. (XVIII-XX w.). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 338.
Szczepaniak-Kroll, A.; Szymoszyn, A. (2019). Profesor Maria Paradowska i jej zasługi dla poznańskich Bambrów. Wspomnienia pracowników Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, W: M. Mrugalska-Banaszak (red.). Kronika Miasta Poznania, pt. „Bambrzy”, 2, 274-288.
Szymoszyn, A. (2019). Czy przybysze z Bambergu przywieźli ze sobą własnych świętych? W: M. Mrugalska-Banaszak, Kronika Miasta Poznania, pt. „Bambrzy”, 2, 109-122.
Szpociński, A. (2008). Miejsca pamięci: lieux de memoire. Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja, 4 (112), 11-20.
Szwed, R. (2005). Tożsamość europejska versus tożsamość narodowa? Transformacja tożsamości zbiorowych w Unii Europejskiej. W: E. Hałas, K. T. Konecki (red.). Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego (s. 310-344). Warszawa: Scholar.
Trzeciakowski, L. (1970). Kulturkampf w zaborze pruskim. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Walsh, K. (1992). The representation of the past. Museums and heritage in the post-modern world. London & New York: Routledge.
Zarządzanie… (2015). Zarządzanie światowym dziedzictwem kulturowym. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
- utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
- wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
- rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 479
Liczba cytowań: 0