Claude Lévi-Strauss, Jacques Lacan i czarownictwo
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud103.2019.16Keywords
strukturalizm, antropologia strukturalna, psychoanaliza, psychoanaliza lacanowska, „powrót do Freuda”Abstract
Relacje łączące antropologię kulturową Claudeʼa Lévi-Straussa z psychoanalizą Jacquesa Lacana, nie doczekały się do tej pory w literaturze antropologicznej krytycznej analizy. Tymczasem opublikowane w 1949 roku prace poinformowanego psychoanalitycznie Lévi-Straussa odegrały kluczową rolę w Lacanowskim „powrocie do Freuda” w duchu językoznawstwa strukturalnego. Dokładniejsze badanie tych tekstów, jak również centralnych koncepcji antropologii strukturalnej i psychoanalizy lacanowskiej, uwzględniające nie tylko historyczny rozwój tych ostatnich, ale także ich etnograficzne i kliniczne źródła, rodzi zasadnicze pytania o falsyfikowalność, spójność, moc wyjaśniającą oraz prawdopodobieństwo strukturalistycznycznych hipotez. Kierunek inspiracji był określony i prowadził zawsze od strukturalizmu antropologicznego do psychoanalitycznego, przy czym ten pierwszy formowany był w oparciu o nieuzasadnione analogie, faktograficzne nieścisłości i nadmierne generalizacje, a ten drugi dodatkowo o manipulacje obecne zarówno w pismach Freuda, jak i Lacana.References
Abramowitz, J.S., Houts A.C. (eds.). (2005). Concepts and Controversies in Obsessive-Compulsive Disorder. New York: Springer.
Andreski, S. (1972). Social Sciences as Sorcery. London: André Deutsch.
Atkinson, J.J. (1903). Primal Law. In: A. Lang, J.J. Atkinson, Social Origins; Primal Law (pp. 209–294). London – New York – Bombay: Longmans, Green, and Co.
Barrett, J. L., Lawson, E. T. (2001). Ritual Intuitions: Cognitive Contributions to Judgments of Ritual Efficacy. Journal of Cognition and Culture, 2 (1), 183–201.
Barzilai, S. (1999). Lacan and the Matter of the Origins. Stanford: Stanford University Press.
Boas, F. (1930). The Religion of the Kwakiutl Indians: Part II – Translations. New York: Columbia University Press.
Borch-Jacobsen, M. (1991). Lacan: The Absolute Master (trans. D. Brick). Stanford: Stanford University Press.
Boyer, P. (2014). Explaining religious concepts: Lévi-Strauss the brilliant and problematic ancestor. In: D. Xygalatas, W.W. McCorkle Jr (eds.), Mental Culture: Classical Social Theory and the Cognitive Science of Religion (pp. 164–175). London – New York: Routledge.
Buber, M. (1992). Ja i Ty (przeł. J. Doktór). Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Chomsky, N. (1982). Zagadnienia teorii składni (przeł. I. Jakubczak). Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.
Cioffi, F. (1985). Psychoanalysis, Pseudo-Science and Testability. In: G. Currie, A. Musgrave (eds.), Popper and the Human Sciences (pp. 13–44). Dordrecht: Martinus Nijhoff Publishers.
Crews, F. (2001). Wojna o pamięć: Spór o dziedzictwo Freuda (przeł. U. Krzysztonek, L. Wroński, J. Wrońska). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dumézil, G., Eribon, D. (1996). Na tropie Indoeuropejczyjów. Mity i epopeje (przeł. K. Kocjan). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Esterson, A. (1993). Seductive Mirage: An Eploration of the Work of Sigmund Freud. Chicago – La Salle: Open Court.
Evans, D. (2005). From Lacan to Darwin. In: J. Gottschall, D.S. Wilson (eds.), The Literary Animal: Evolution and the Nature of Narrative (pp. 38–55). Evanston: Northwestern University Press.
Evans, D. (2006). An Introductory Dictionary of Lacanian Psychoanalysis. London – New York: Routledge.
Fabian, J. (2014). Time and the Other: How Anthropology Makes Its Object. New York: Columbia University Press.
Fink, B. (2002). Kliniczne wprowadzenie do psychoanalizy lacanowskiej. Teoria i technika (przeł. Ł. Mokrosiński). Warszawa: Wydawnictwo Andrzej Żórawski.
Fink, B. (2004). Lacan to the Letter: Reading Écrits Closely. Minneapolis — London: University of Minnesota Press.
Forrester, J. (1997). Lacanʼs Debt to Freud: How the Ratman Paid Off His Debt. In: T. Dufresne (ed.), Returns of the “French Freud”: Freud, Lacan, and Beyond (pp. 67–89). London – New York: Routledge.
Freud, S. (2002a). Próba wprowadzenia pojęcia narcyzmu (przeł. M. Poręba). W: Z. Rosińska, Freud (ss. 270–294). Warszawa: Wiedza Powszechna.
Freud, S. (2002b). Nieświadomość (przeł. M. Poręba). W: Z. Rosińska, Freud (ss. 193–225). Warszawa: Wiedza Powszechna.
Freud, S. (2007a). „Ja” i „to” (przeł. R. Reszke). W: S. Freud, Psychologia nieświadomości (ss. 217–262). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Freud, S. (2007b). Przyszłe szanse terapii psychoanalitycznej (przeł. R. Reszke). W: S. Freud, Technika terapii (ss. 91–101). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Freud, S. (2009). Totem i tabu. Kilka zgodności w życiu psychicznym dzikich i neurotyków (przeł. M. Poręba, R. Reszke). W: S. Freud, Pisma społeczne (ss. 241–375). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Freud, S. (2014). Uwagi na temat pewnego przypadku nerwicy natręctw (przeł. D. Rogalski) .W: S. Freud, Charakter a erotyka (ss. 23–82). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Geertz, C. (2000). Dzieło i życie. Antropolog jako autor (przeł. E. Dżurak, S. Sikora). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Gellner, E. (1985). Relativism and the Social Sciences. Cambridge: Cambridge University Press.
Godelier, M. (2018). Claude Lévi-Strauss: A Critical Study of His Thought (trans. N. Scott). London – New York: Verso.
Goethe, J.W. (1957). Z mojego życia . Zmyślenie i prawda, t. 1 (przeł. A. Guttry). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Grosz, E. (1990). Jacques Lacan: A Feminist Introduction. London – New York: Routledge.
Hénaff, M. (1998). Claude Lévi-Strauss and the Making of Structural Anthropology (trans. M. Baker). Minneapolis – London: University of Minnesota Press.
Hollis, M., S. Lukes, S. (eds.). (1982). Rationality and Relativism. Cambridge: The MIT Press.
Holmer, N.M., Wassén, H. (1947). Mu-Igala or the Way of Muu, a Medicine Song from the Cunas of Panama. Göteborg: Etnografiska Museet.
Holmer, N.M., Wassén, H. (1953). The Complete Mu-Igala in Picture Writing: A Native Record of a Cuna Medicine Song. Göteborg: Etnografiska Museet.
Homer, S. (2005). Jacques Lacan. London – New York: Routledge (Taylor & Francis e-Library).
Holmes, D. S. (1990). The Evidence for Repression: An Examination of Sixty Years of Research. In: J.L. Singer (ed.), Repression and Dissociation: Implications for Personality Theory, Psychopathology, and Health (pp. 85–102). Chicago: University of Chicago Press.
Isaacs, S. (1946). The Social Development of Young Children: A Study of Beginnings. London: George Routledge & Sons.
Jakobson, R., Lotz, J. (1962). Notes on the French Phonemic Pattern. In: R. Jakobson: Selected Writings I. Phonological Studies (pp. 426–434). The Hague: Mouton & Co.
Jakobson, R. (1989). Lingwistyczne spojrzenie na problem świadomości i nieświadomego (przeł. J. Kordys). W: R. Jakobson, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, t. 1 (ss. 176–192). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Johnson, C. (2003). Claude Lévi-Strauss: The Formative Years. Cambridge: Cambridge University Press.
Jung, C.G. (2014). Ogólne uwagi na temat teorii kompleksu (przeł. R. Reszke). W: C.G. Jung, Dynamika nieświadomości (ss. 107–121). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Kennedy, R., Benvenuto, B. (1986). The Works of Jacques Lacan, New York: St. Martin’s Press.
Kojève, A. (1999). Wstęp do wykładów o Heglu (przeł. Ś.F. Nowicki). Warszawa: Fundacja Aletheia.
Lacan, J. (1979). Conclusions – 9e Congrès de l’École Freudienne de Paris sur „La transmission”. Lettres de l’École, 25 (2), 219–220.
Lacan, J. (1987). Stadium zwierciadła jako czynnik kształtujący funkcję Ja, w świetle doświadczenia psychoanalitycznego (przeł. J.W. Aleksandrowicz). Psychoterapia, 63 (4), 5–9.
Lacan, J. (1991a). Introduction of the big Other (trans. S. Tomaselli). In: J. Lacan, The Seminar of Jacques Lacan, Book II: The Ego in Freudʼs Theory and in the Technique of Psychoanalysis, 1954–1955 (pp. 235–247). New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (1991b). The symbolic universe (trans. S. Tomaselli). In: J. Lacan, The Seminar of Jacques Lacan, Book II: The Ego in Freudʼs Theory and in the Technique of Psychoanalysis, 1954–1955 (pp. 27–39). New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (1991c). The circuit (trans. S. Tomaselli). In: J. Lacan, The Seminar of Jacques Lacan, Book II: The Ego in Freudʼs Theory and in the Technique of Psychoanalysis, 1954–1955 (pp. 77–90). New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (1996). Funkcja i pole mówienia i mowy w psychoanalizie. Referat wygłoszony na kongresie rzymskim 26–27 września 1953 w Istituto di psicologia della università di Roma (przeł. B. Gorczyca, W. Gajewski). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Lacan, J. (1998). The Freudian Unconscious and Ours (trans. A. Sheridan). In: J. Lacan, The Seminar of Jacques Lacan, Book XI: The Four Fundamental Concepts of Psychoanalysis (pp. 17–28). New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (2006a). Aggressiveness in Psychoanalysis (trans. B. Fink). In: J. Lacan, Écrits: The First Complete Edition in English (pp. 82–101). New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (2006b). Seminar on “The Purloined Letter” (trans. B. Fink). In: J. Lacan, Écrits: The First Complete Edition in English (pp. 6–48). New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (2006c). The Subversion of the Subject and the Dialectic of Desire in the Freudian Unconscious (trans. B. Fink). In: J. Lacan, Écrits: The First Complete Edition in English (pp. 671–702). New York – London: W.W. Norton & Company.
Lacan, J. (2008). My Teaching (trans.D. Macey). London – New York: Verso.
Lacan, J. (2013a). Symboliczne, wyobrażeniowe i realne (przeł. R. Carrabino, T. Gajda, J. Kotara). W: J. Lacan, Imiona-Ojca (ss. 11–57). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lacan, J. (2013b). Wprowadzenie o Imion-Ojca (przeł. R. Carrabino, J. Kotara, B. Kowalów, A. Kurek). W: J. Lacan, Imiona-Ojca (ss. 59–94). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lacan, J. (2014a). Instancja litery w nieświadomości albo rozum od czasów Freuda (przeł. J. Waga), Psychoanaliza. Czasopismo NLS, 5, 9–46.
Lacan, J. (2014b). Wprowadzenie do kwestii psychoz (przeł. J. Waga). W: J. Lacan, Seminarium III. Psychozy (ss. 7–31). Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN.
Lacan, J. (2014c). „Wracam do rzeźnika” (przeł. J. Waga). W: J. Lacan, Seminarium III. Psychozy (ss. 83–107). Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN.
Lacan, J. (2014d). „Ty jesteś tym, który pójdzie za mną” (przeł. J. Waga). W: J. Lacan, Seminarium III. Psychozy (ss. 494–519). Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN.
Lacan, J. (2014e). O znaczącym w realnym i o cudzie wycia (przeł. J. Waga). W: J. Lacan, Seminarium III. Psychozy (ss. 240–265). Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN.
Lacan, J. (2015a). O symbolu i jego funkcji religijnej (przeł. J. Kotara, J. Waga). W: J. Lacan, Mit indywidualny neurotyka albo Poezja i prawda w nerwicy (ss. 45–83). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lacan, J. (2015b). Wystapienie po referacie Claudeʼa Lévi-Straussa we Francuskim Towarzystwie Filozofii „O związkach między mitologią a rytualnością” z odpowiedzią tego ostatniego (przeł. J. Kotara, J. Waga). W: J. Lacan, Mit indywidualny neurotyka albo Poezja i prawda w nerwicy (ss. 85–98). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lacan, J. (2015c). Mit indywidualny neurotyka albo Poezja i prawda w nerwicy (przeł. T. Gajda, J. Waga). W: J. Lacan, Mit indywidualny neurotyka albo Poezja i prawda w nerwicy (ss. 9–43). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lacan, J. (2017). Identification via “ein einziger Zug” (trans. B. Fink). In: J. Lacan, Transference: The Seminar of Jacques Lacan, Book VIII (pp. 344–359). Cambridge: Polity.
Lang, H. (2005). Język i nieświadomość. Podstawy teorii psychoanalitycznej Jacquesʼa Lacana (przeł. P. Piszczatowski). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Leenhardt, M. (2007). Do kamo. Mit i osoba w świecie melanezyjskim (przeł. A. Reif). Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Lévi-Strauss, C. (1964). Smutek tropików (przeł. A. Steinsberg). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Lévi-Strauss, C. (1973). Wprowadzenie do twórczości Marcela Maussa (przeł. K. Pomian). W: M. Mauss, Socjologia i antropologia (ss. XI–LVIII). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Lévi-Strauss, C. (1994). Opowieść o rysiu (przeł. E. Bekier). Łódź: Wydawnictwo Opus.
Lévi-Strauss, C. (1996). The Jealous Potter (trans. B. Chorier). Chicago – London: The University of Chicago Press.
Lévi-Strauss, C. (2000a). Skuteczność symboliczna (przeł. K. Pomian). W: C. Lévi-Strauss, Antropologia strukturalna (ss. 167–183). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Lévi-Strauss, C. (2000b). Wprowadzenie: historia i etnologia (przeł. K. Pomian). W: C. Lévi-Strauss, Antropologia strukturalna (ss. 9–32). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Lévi-Strauss, C. (2000c). Język i społeczeństwo (przeł. K. Pomian). W: C. Lévi-Strauss, Antropologia strukturalna (ss. 55–64). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Lévi-Strauss, C. (2000d). Analiza strukturalna w językoznawstwie i w antropologii (przeł. K. Pomian). W: C. Lévi-Strauss, Antropologia strukturalna (ss. 35–54). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Lévi-Strauss, C. (2000e). Czarownik i jego magia (przeł. K. Pomian). W: C. Lévi-Strauss, Antropologia strukturalna (ss. 149–165). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Lévi-Strauss, C. (2010). Surowe i gotowane (przeł. M. Falski). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Lévi-Strauss, C. (2011). Elementarne struktury pokrewieństwa (przeł. M. Falski). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
Lévi-Strauss, C., Eribon, D. (1994). Z bliska i z oddali (przeł. K. Kocjan). Łódź: Wydawnictwo Opus.
Lévinas, E. (1998). Całość i nieskończoność (przeł. M. Kowalska). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lewis, M., Brooks-Gunn, J., Jaskir, J. (1985). Individual Differences in Visual Self-Recognition as a Function of Mother-Infant Attachment Relationship. Developmental Psychology, 21 (6), 1181–1187.
Loftus, E.F. (1993). The Reality of Repressed Memories. American Psychologist, 48 (5), 518–537.
Loyer, E. (2018). Lévi-Strauss: A Biography (trans. N. Vinsonneau, J. Magidoff). Cambridge: Polity.
Macmillan, M. (2007). Freud oceniony. Krytyczna analiza dzieła (przeł. M. Zagrodzki). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Mahony, Patrick J. (1986). Freud and the Rat Man. Naew Haven – London: Yale University Press.
Maj, M., Sartorius, N., Okasha, A., Zohar, J. (eds.). (2002). Obsessive-Compulsive Disorder. Chichester: John Wiley & Sons.
Mauss, M. (1973). Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społeczeństwach archaicznych (przeł. K. Pomian). W: M. Mauss, Socjologia i antropologia (ss. 211–415). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Mehlman, J. (1972). The “floating signifier”: from Lévi-Strauss to Lacan. Yale French Studies, 48, 10–37.
Menzies, R.G., Silva, P. de, (eds.). (2003). Obsessive-Compulsive Disorder: Theory, Research and Treatment. Chichester: John Wiley & Sons.
Mjönes, S. (2010). Shaman, Psychoanalyst or Obstetrician: A Critical Reading of Claude Lévi-Straussʼ Essay “The Efficiency of Symbols”. Folklore: Electronic Journal of Folklore, 45, 7–26. doi: 10.7592/FEJF2010.45.mjones
Neu, J. (1975). Lévi-Strauss on Shamanism. Man. New Series, 10 (2), 285–292.
Nobus, D. (1999). Life and Death in the Glass: A New Look at the Mirror Stage. In: D. Nobus (ed.), Key Concepts of Lacanian Psychoanalysis (pp. 101–138). New York: Other Press.
Nordenskiöld, E. (1938). An Historical and Ethnological Survey of the Cuna Indians, in Collaboration with the Cuna Indian, Ruben Pérez Kantule. Göteborg: Göteborgs Museum.
Parkin, R. (2005). Kraje francuskojęzyczne (przeł. J. Tegnerowicz). W: F. Barth, A. Gingrich, R. Parkin, S. Silverman, Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemicka, francuska i amerykańska (ss. 177–284). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Patihis, L., Ho, L.Y., Tingen, I.W., Lilienfeld, S.O., Loftus, E.F. (2014). Are the “Memory Wars” Over? A Scientist-Practitioner Gap in Beliefs About Repressed Memory. Psychological Science, 25 (2), 519–530.
Pettit, P. (1975). The Concept of Structuralism: A Critical Analysis. Berkeley – Los Angeles: University of California Press.
Plotnitsky, A. (2002). The Knowable and the Unknowable: Modern Science, Nonclassical Thought, and the “Two Cultures”. Ann Arbor: University of Michigan Press.
Rossi, I. (1973). The Unconscious in the Anthropology of Claude Lévi-Strauss. American Anthropologist. New Series, 75 (1), 20–48.
Rossi, I. (1974). Structuralism as Scientific Method. In: I. Rossi (ed.), The Unconscious in Culture: The Structuralism of Claude Lévi-Strauss in Perspective (pp. 60–106). New York: E.P. Dutton & Co.
Roudinesco, E. (1990). Jacques Lacan & Co: A History of Psychoanalysis in France, 1925–1985 (trans. J. Mehlman). Chicago: University of Chicago Press.
Roudinesco, E. (2005), Jacques Lacan. Jego życie i myśl (przeł. R. Reszke) Warszawa: Wydawnictwo KR.
Roustang, F. (1990). The Lacanian Delusion (trans. G. Sims). New York – Oxford: Oxford University Press.
Saussure, F. de (1961). Kurs językoznawstwa ogólnego (przeł. K. Kasprzyk). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Simonis, Y. (2010). A Way of Comparing Lévi-Strauss and Lacan. Konturen, 3, 149–161.
Skorupski, J. (1976). Symbol and Theory: A Philosophical Study of Theories of Religion in Social Anthropology. Cambridge: Cambridge University Press.
Sokal, A., Bricmont, J. (2004) Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów (przeł. P. Amsterdamski). Warszawa: Prószyński i S-ka.
Sperber, D. (1985). On Anthropological Knowledge: Three Essays. Cambridge: Cambridge University Press.
Sperber, D. (2008). Symbolizm na nowo przemyślany (przeł. B. Baran). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Tallis, R. (1988). Not Saussure: A Critique of Post-Saussurean Literary Theory. London: Macmillan Press.
Tallis, R. (2000). The Shrink from Hell. In: M. Grant (ed.), The Raymond Tallis Reader (pp. 284–288). Basingstoke – New York: Palgrave.
Turkle, S. (1978). Psychoanalytic Politics: Freud’s French Revolution. New York: Basic Books.
Wall, L.L. (1996). The Noble Savage in Labor; or, Claude Lévi-Strauss Has a Baby. Perspectives in Biology and Medicine, 40 (1), 33–44.
Wallace, E.R. (1983). Freud and Anthropology: A History and Reapprasial. New York: International Universities Press.
Webster, R. (2002). The cult of Lacan: Freud, Lacan and the mirror stage. Pozyskano z http://www.richardwebster.net/thecultoflacan.html
Wilcken, P. (2010). Claude Lévi-Strauss: The Poet in the Laboratory. London: Bloomsbury.
Wilden, A. (1980). System and Structure: Essays in Communication and Exchange. London: Tavistock Publications.
Winnicott, D.W. (2011). Lustrzana rola matki i rodziny w rozwoju dziecka (przeł. A. Czownicka). W: D.W. Winnicott, Zabawa a rzeczywistość (ss. 153–161), Gdańsk: Imago.
Wittgenstein, L. (2000). Tractatus logico-philosophicus (przeł. B. Wolniewicz). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zafiropoulos, M. (2010). Lacan and Lévi-Strauss or the Return to Freud (1951–1957) (transl. J. Holland). London: Karnac Books.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
- The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:
- recording of a Work / subject of a related copyright;
- reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
- marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
- introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
- dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
- The authors give the publisher the license free of charge.
- The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 772
Number of citations: 0
