Safe space czy heterotopia? O żeńskiej piłce nożnej w perspektywie antropologicznej
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud103.2019.14Keywords
płeć, seksualność, LGBT , piłka nożna, antropologia sportu, antropologia płciAbstract
Artykuł jest oparty na badaniach etnograficznych prowadzonych w Warszawie od 2016 do 2018 roku wśród kobiet grających w piłkę nożną i należących do żeńskiej, amatorskiej ligi. W tekście zastanawiam się, czy mikroświat ligi można określić jako safe space, czyli bezpieczną przestrzeń do negocjowania i kwestionowania granic płci oraz seksualności, czy raczej jako heterotopię, przestrzeń niepokojącą, sprzeczną i naruszającą dany porządek społeczny. Przyjmuję założenie, że gra w piłkę przez kobiety jest taktyką oporu m.in. wobec dominujących wzorców łączących futbol z mężczyznami, a także wobec heteroseksizmu, silnie obecnego w sporcie.References
Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych (przeł. Witold Betkiewicz). Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Best, S. (2005). Understanding Social Divisions. London-Thousand Oaks-New Delhi: Sage Publications.
Birrell, S. (1988). Discourses on the Gender/Sport Relationship: From Women in Sport to Gender Relations, Exercise and Sport Sciences Reviews.
Bourdieu, P., Wacquant L. J. D. (2001) Zaproszenie do socjologii refleksyjnej (przeł. Anna Sawisz). Warszawa: Oficyna Naukowa.
Butler, J. (2008). Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości (przeł. Karolina Krasuska). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Cahn, S. (1998). Coming on strong: Gender and sexuality in twentieth century women's sports. Cambridge: Harvard University Press.
De Certeau, M. (2008). Wynaleźć codzienność: sztuki działania (przeł. Katarzyna
Thiel-Jańczuk). Kraków: Wydawnictwo UJ.
Diamond, L. M. (2007). A dynamical systems approach to female same-sex sexuality. Perspectives on Psychological Science, 2, 142-161.
Diamond, L. M. (2008). Sexual fluidity: Understanding women’s love and desire. Cambridge, MA: Harvard University Press. doi: 10.1002/9781118896877
Diamond, L. M. (2012). The desire disorder in research on sexual orientation in women: Contributions of dynamical systems theory. Archives of Sexual Behavior, 41, 73-83.
Drabowicz, T. (2008). Źródła i konsekwencje heteroseksizmu. W: I. Desperak (red.), Homofobia, mizoginia i ciemnogród? Burzliwe losy kontrowersyjnych ustaw (s. 100-111). Pabianice: Omega-Praksis.
Dzik, A. (2008). Kobieta w męskim świecie – konflikt czy spójność ról? Studium socjologiczne kobiet uprawiających „męskie” sporty. Na przykładzie wspinaczki wysokogórskiej, narciarstwa wysokogórskiego oraz ekstremalnych rajdów przygodowych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 4 (1), 116-135.
Evans, S. M., Boyte, H. C. (1986) Free spaces, New York: Harper & Rowe.
Fine, M., Bertram C. (1999) Sexing the globe. W: D. Epstein i J. Sears (red.), A dangerous knowing: Sexuality, pedagogy and popular culture, (153-63). London: Cassell.
Foucault, M. (1984). Of Other Spaces: Utopias and Heterotopias. Architecture/Mouvement/Continuité. Pozyskano z http://web.mit.edu/allanmc/www/foucault1.pdf
Freeman, C., Heiman, R., Leichty, M. (2012). The global middle classes: theorizing through ethnography. Santa Fe: SAR Press.
Giddens, A. (2004) Socjologia (przeł. Alina Szulżycka). Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
Grabowska, M. (2013). Od „gender” do „transgender”: ewolucja kategorii płci społeczno-kulturowej w naukach społecznych i prawie międzynarodowym. Równość. info. Pozyskano z https://rownosc.info/bibliography/publication/od-gender-do-transgender-ewolucja-kategorii-pci-sp/
Griffin, P. (1998). Strong women, deep closets: Lesbians and homophobia in sport. Champaign, IL: Human Kinetics.
Hillier, L. (2005). Safe Spaces: The Upside of the Image Problem for Same Sex Attracted Young Women Playing Australian Rules Football. Football Studies, 8 (2), 51-64.
Jakubowska, H. (2006). Kobiety i piłka nożna. Czas Kultury, 2, 18-38.
Jakubowska, H. (2013). Sport kobiet i mężczyzn: uwarunkowania, różnice, granice. Człowiek i Społeczeństwo, 36, 7-10.
Jakubowska, H. (2014). Gra ciałem. Praktyki i dyskursy różnicowania płci w sporcie. Warszawa: PWN.
Jakubowska, H. (2015). Dlaczego kobiety nie oglądają piłki nożnej kobiet. W: R. Kossakowski, J. Kurowski, J. Nowakowski (red.), Modern futbol a świat kibiców (s. 71-88). Pszczółki: Wydawnictwo Orbis Exterior.
Ortner, S. B. (1982). Czy kobieta ma się tak do mężczyzny, jak „natura” do „kultury”. W: T. Hołówka (red.), Nikt nie rodzi się kobietą (s. 112-140). Warszawa: Czytelnik.
Pawłowska, K. (2017). The Power of the Weak: Strategies of Power and Tactics of Resistance in Organization. W: Social Studies: Theory and Practice, 3 (2), 39-60.
Pfister, G. (2011). Women in Sport – Gender Relations and Future Perspectives, W: R. Giulianotti (red.), Sociology of Sport 2: Social Divisions and Conflicts in Sport (s. 57-74). Los Angeles, Londyn, New Delhi, Singapur, Waszyngton: SAGE.
Scott, J. (1990). Domination and the arts of resistance. New Haven: Yale University Press.
Symons, C., Sbaraglia, M., Hillier, L., Mitchell A. (2010). Come out to play. The Sports experiences of Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender (LGBT) people in Victoria, Melbourne: ISEAL and the School of Sport and Exercise at Victoria University.
Theberge, N. (1993). The construction of gender in sport: Women, coaching and the naturalization of difference. Social Problems, 40, 301-313.
Vance, C. S. (2007). Konstruktywizm społeczny. Kłopoty z historią seksualności (przeł. Agnieszka Kościańska). W: R. E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), Gender. Perspektywa antropologiczna. Kobiecość, męskość, seksualność (s. 15-32). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
- The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:
- recording of a Work / subject of a related copyright;
- reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
- marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
- introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
- dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
- The authors give the publisher the license free of charge.
- The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 924
Number of citations: 0
