Trajektorie relacji polskiej etnologii i antropologii z nauką światową
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud103.2019.01Keywords
etnologia i antropologia polska, antropologie światowe, powiązania międzynarodoweAbstract
Relacja z nauką światową, powiązań i usytuowania na międzynarodowej mapie dyscypliny jest powracającym tematem w polskiej etnologii i antropologii. W artykule sugeruje się, że problem współpracy polskiej odmiany dyscypliny zwanej antropologią z nauką światową wynika z luki w kontaktach spowodowanej II wojną światową i jej geopolityczna konsekwencjami. Nauka w regionie Europy Środkowo-Wschodniej została zdominowana przez model sowiecki i izolowana od nauki światowej. Przed tym okresem etnolodzy byli kosmopolitycznymi badaczami, zaś po wojnie zostali w dużej mierze odizolowani od świata. Sytuacja poprawiła się w okresie późnego socjalizmu, choć wciąż w sposób niewystarczający. Ostatnie dekady są w nowym kontekście powrotem do sytuacji sprzed 1938 roku. Włączanie nauki w krwioobieg „antropologii światowych” jest wszakże skomplikowanym i znaczonym także stygmatyzującym hierarchiami globalnej wiedzy procesem.References
Bar, J., Czekanowska, A. (2002). Jan Czekanowski (1882–1965). W: E. Fryś- Pietraszkowa, A. Kowalska-Lewicka, A. Spiss (red.), Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, t. 1, , Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 52–56.
Brzezińska, A., Czachowski, H. (2018). Wielkopolanin we Lwowie. Antoni Kalina (1846-1906) – slawista i etnograf, Wrocław – Ostrów Wielkopolski: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Urząd Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.
Buchowski, M. (1986). Magia. Jej funkcje i struktura. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Buchowski, M. (2012). Etnologia polska. Historie i powinowactwa, Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
Buchowski, M. (2016). Mutual encounters, „Lud” t. 100, s. 47-60.
Buchowski, M. (2019). Polish anthropology yesterday and today. An impossible overview, w: M. Buchowski (red.), Twilight Zone Anthropology: Voices from Poland, Canon Pyon: Sean Kingston Publishing, s. 10-47.
Burszta, J. (1950). Wieś i karczma. Rola karczmy w zżyciu wsi pańszczyźnianej, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Burszta, J. (1974). Kultura ludowa – kultura narodowa. Szkice i rozprawy, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Burszta, W. (1986). Język a kultur w myśli etnologicznej, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Czarnowski, S. (2014). Listy do Henri Huberta i Marcela Maussa (1905-1937) / Lettres à Henri Hubert et à Marcel Mauss (red. naukowa K. Kończal, J. Wawrzyniak), Warszawa: Oficyna Naukowa.
Dobrowolski K. (1966). Metoda integralna. W: Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Oddziału PAN w Krakowie. Kraków: Polska Akademia Nauk.
Dulczewski, Z. (1984). Florian Znaniecki. Życie i dzieło, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie
Dzięgiel, L. (1987), Na egzotycznych szlakach. O polskich badaniach etnograficznych w Afryce, Ameryce i Azji w dobie powojennej, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Ellen, R., Gellner, E., Kubica, G., Mucha J., eds. (1989), Malinowski between Two Worlds: The Polish Roots of an Anthropological Tradition, Cambridge: Cambridge University Press.
Engelking, A. (2003). Curriculum vitae of Jozef Obrębski, w: T. Vražinovski, A. Engelking and J. Halpern (eds.), 70 Years from the Research of Józef Obrębski. Macedonian Poreche 1932–1933, Prilep: Institute for Slavonic Culture, Matica Makedonska, s. 25–44.
Firth, R. (1965). Społeczności ludzkie. Wstęp do antropologii społecznej, przeł. J. Dunin, Z. Szyflebejn-Sokoloewicz, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Flis, M. (1988). Teorie struktury społecznej w antropologii funkcjonalnej, Wrocław: Ossolineum.
Hann, C.M. (1985). A Village without Solidarity. Princeton: Princeton University Press.
Holy, L. (1987), The Podhale School of Anthropology, „Anthropology Today” vol. 3, no. 3, s. 18.
Jasiewicz, Z. (2004). Etnologia polska przed 1956 rokiem i jej reakcja na wprowadzanie wzorów radzieckich, „Etnografia Polska” t. 48, z. 1-2, s. 5-15.
Krzyśko, M. (2009). Jan Czekanowski, anthropologist and statistician. „Folia Oeconomica” nr 228, s. 21–32.
Kubica, G. (2015). Maria Czaplicka: płeć, szamanizm, rasa. Biografia antropologiczna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Lévi-Strauss, C. (1969). Totemizm, przeł. A. Zajączkowski, A. Steinsbergerowa, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Lévi-Strauss, C. (1969). Myśl nieoswojona, przeł. A. Zajączkowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Lévi-Strauss, C. (1970). Antropologia strukturalna, przeł. K. Pomian, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Mach, Z. (1989). Kultura i osobowość w antropologii amerykańskiej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Malinowski, B. (1958). Szkice z teorii kultury, przeł. H. Buczyńska-Garewicz, H. Stasiak, T. Święcicka,
Warszawa: Książka i Wiedza 1958.
Kwaśniewicz, W. (1969). Metoda integralna Kazimierza Dobrowolskiego, „Etnografia Polska” t. 13, z.2. s. 41-55.
Lins Ribeiro, G., Escobar, A., eds. (2006). World Anthropologies: Disciplinary Transformations within Systems of Power, Oxford: Berg.
Lubaś, M. (2019). Subversive brilliance: Józef Obrębski’s theory of ethnic diversity and the hierarchizations of knowledge in Polish academia, w: M. Buchowski (red.), Twilight Zone Anthropology: Voices from Poland, Canon Pyon: Sean Kingston Publishing, s. 48-73.
Małowist, M. (1986). Stefan Czarnowski (1879-1937), Historycy warszawscy ostatnich dwóch stuleci, Warszawa: Czytelnik, s. 231-244.
Nagengast, C. (1991). Reluctant Socialists, Rural Entrepreneurs: Class, Culture, And The Polish State, Bulder, CO: Westview.
Obrębski, J. (1976). The Changing Peasantry of Eastern Europe, J. Halpern, B. Halpern (eds.). Cambridge, MA: Schenkman Publishing.
Paluch, A. (1983). Bronisław Malinowski, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Paluch, A. (1990). Mistrzowie antropologii społecznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Piątkowski, K. (1985). Problematyka teoretyczna w powojennej etnografii polskiej, „Lud” t. 49, s. 35-61.
Pobłocki, K. (2009). Whither Anthropology without Nation-state? : Interdisciplinarity, World Anthropologies and Commoditization of Knowledge, “Critique of Anthropology” vol. 29, nr 2, s. 225-252.
Posern-Zieliński, A. (1982). Tradycja a etniczność. Przemiany kultury Polonii amerykańskiej, Wrocław: Ossolineum.
Posern-Zieliński, A. (2005). Polish Anthropology under Socialism: Intellectual Traditions, the Limits of Freedom, and New Departures, w: C. Hann, M. Sárkány, and P. Skalnik (eds.), Studying People in People’s Democracies: Socialist Era Anthropology in East-Central Europe, Münster: LIT Verlag, s. 109-128.
Sokolewicz, Z. (1969). Etnologia. Wybór tekstów, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Sokolewicz, Z. (1974). Wprowadzenie do etnologii, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Sokolewicz, Z. (2005). Polish Expeditions Abroad, w: C. Hann, M. Sarkany, P. Skalnik (eds.)
Studying Peoples in the People's Democracies. Socialist Era Anthropology in East-Central Europe, Munster: LIT Verlag, s. 289-301.
Sokolewicz, Z. (2011). „Moje życie naukowe można sprowadzić do próbowania kolejnego klucza, z wielkiego pęku, który dała mi teoria poznania”. Odpowiedzi na pytania Zbigniewa Jasiewicza, „Lud” 95, s. 303-354.
Stomma, L. (1981), Słońce rodzi się 13 grudnia, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Tangad, O. (2018). Polskie ekspedycje etnologiczne do Mongolii i refleksje wokół przekładu kulturowego. Doświadczenia z „terenu”, w: K. Baraniecka-Olszewska, I. Kabzińska, O. Tangad (red.), Lokalne i globalne perspektywy azjanistyczne: księga jubileuszowa dla Profesora Sławoja Szynkiewicza, Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk; Komitet Nauko Etnologicznych PAN, Polska Akademia Nauk, s. 187-202.
Vorbrich, R. (1987). Studencka Ekspedycja Etnograficzna „Afryka 76” a doświadczenia indywidualnych badan terenowych w: L. Dzięgiel (red.), Na egzotycznych szlakach, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, s.75-101.
Wasilewski, J.S. (1979). Podróże do piekieł. Rzecz o szamańskich misteriach. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Wedel, J. 2007 [1982], Prywatna polska, przeł. S. Kowalski, Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
- The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:
- recording of a Work / subject of a related copyright;
- reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
- marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
- introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
- dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 3.0).
- The authors give the publisher the license free of charge.
- The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 467
Number of citations: 0
